simplebooklet thumbnail

of 0
‘Goed bestuur
kan niet
zonder goed
toezicht’
Profiel
Rob Schallenberg
Rob Schallenberg is gespecialiseerd in governance- en organisatie-
vraagstukken. In de maatschappelijke en publieke sector. In het samenspel
tussen raad van toezicht en raad van bestuur, tussen commissarissen en
bestuurders onderling en tussen college en ambtelijke organisatie. ‘Een
wonderbaarlijke mix tussen makkelijk met iedereen om kunnen gaan, maar
ook duidelijk kunnen zeggen waar het op staat.’
Zijn handelsmerk is zijn scherpe analyse in combinatie met zijn politieke antenne. ‘Ontknopen’, noemt
hij dat. ‘Eerst ontknopen en daarna een goed advies’, is zijn stelregel. En wat is ontknopen dan? Rob:
‘Het gaat om logisch denken, goed kunnen verwoorden, samenhang zien en aan durven kaarten. Ik
heb eens drie gemeentes gefuseerd. Toen ik binnenkwam had iedereen met iedereen ruzie:
burgemeesters, wethouders, gemeentesecretarissen. Daarop heb ik de keuze op tafel gelegd: Of jullie
geven mij de opdracht om de conflicten op te lossen, of ik stop er nu mee. Daarop werd gezegd: Ja,
maar jij bent de enige die met iedereen praat. Waarop ik zei: Ja, dat is nou precies jullie probleem.
Zonder goede board dynamics gebeurt er niet veel, niet in een fusie en ook niet in een raad van
commissarissen.
Vervolgopdrachten
Opdrachtgevers vinden het belangrijk dat hij snapt waar het over gaat, zonder direct voor één
oplossing te gaan. Adviseurs kunnen last hebben van het ‘als A dan B’ principe. Rob is meer van: er
kan altijd meer dan je denkt. Rob: ‘Ik denk vaak en-en en niet of-of.’ Voor Rob kunnen dingen vaak
naast elkaar of zelfs tegenover elkaar bestaan, waarvan anderen zouden zeggen: dat kan niet. Door die
benadering creëert hij draagvlak voor zijn oplossingen. Dat zien zijn opdrachtgevers ook, want hij
krijgt bijna altijd vervolgopdrachten.
Doorbraken
Zelf zegt hij: ‘De grootste uitdaging in mijn werk is om vooronderstellingen weg te nemen en om te
laten zien hoe het echt zit.’ Om dat te kunnen doen, investeert Rob tijdens zijn opdrachten veel in
vertrouwen. Komt hij eenmaal tot de overtuiging dat zijn oplossingsrichting de juiste is, dan werkt hij
die ook koersvast uit en weet zo voor doorbraken te zorgen. Een commissaris van een grote
onderwijsinstelling zegt: ‘Rob kan zaken aankaarten zonder daarin confronterend te zijn, zonder
principieel te zijn in de oplossingsrichting.‘ De vertrouwensband ontstaat vaak in de één-op-één
gesprekken die hij voert. Rob: ‘Informatie is altijd een thema. Je weet niet wat je niet weet, maar hoe
kom je daar achter? Ik hoor in een aantal gesprekken veel meer dan wat er per gesprek verteld wordt.’
Wonderbaarlijke mix
Wordt zijn analyse en oplossingsrichting ook gedeeld door zijn opdrachtgever, dan wil Rob ook meters
maken. Twijfelen mag, treuzelen niet. Als iedereen om de hete brij heen blijft draaien, kan hij met een
paar rake opmerkingen zaken op scherp zetten. Een toezichthouder van een zorginstelling omschreef
hem als ‘een wonderbaarlijke mix tussen makkelijk met iedereen om kunnen gaan, maar als puntje
bij paaltje komt ook duidelijk te kunnen zeggen waar het op staat’. Rob: ‘Iedereen kan de beste
bedoelingen hebben, maar ook de beste bedoelingen hebben soms onbedoelde gevolgen. Die moet
je aan de orde stellen. De achtergrond daarvan zoeken.’
Profiel Rob Schallenberg
‘JE WEET NIET WAT JE NIET WEET,
MAAR HOE KOM JE DAAR ACHTER?’
Onafhankelijk advies
Niet dat hij altijd zijn gelijk moet krijgen: ‘Ik ben onafhankelijk. Mijn advies is ook onafhankelijk. Ik
schrijf nergens naar toe en werk vanuit het organisatiebelang.’ Voor een ROC had hij allerlei dingen
gedaan, onder andere het begeleiden van zelfevaluaties. De vraag kwam op tafel of hij wilde
onderzoeken of het ROC beter een eenhoofdig of tweehoofdig bestuur kon hebben. Rob: ‘Iedereen
dacht: wij willen een tweehoofdig bestuur. Maar om diverse redenen adviseerde ik om dat niet te
doen. Mijn advies werd inderdaad opgevolgd en ik werd de keer daarop opnieuw gevraagd voor een
opdracht. Ik bedoel: dan doe je toch dingen goed.’
Goed leiderschap
Dat hij in de governance-hoek terecht gekomen is, noemt hij ‘georganiseerd toeval’. Toen hij in 2007
door Governance Support werd gevraagd als associé, kwam hij volop in de advisering van de raden
van toezicht terecht. Rob: ‘Dat was op dat moment nieuw, zowel in de markt als voor mij.’ Opdrachten
als een fusiebegeleiding, veranderingsproces of organisatieadvies voert hij onder eigen naam uit. Alle
governance-vraagstukken onder de vlag van Governance Support. Dan kan het gaan om vragen als:
hoe houden wij scherper toezicht? Hoe verbeteren we het samenspel RvT-RvB? Maar ook om de
samenstelling van de RvT, het begeleiden van een zelfevaluatie of compliance vraagstukken. Hij
bespeurt een toenemende aandacht voor goed leiderschap in de organisatie en goed leiderschap is
volgens Rob onder meer het resultaat van goed toezicht.
‘OOK DE BESTE BEDOELINGEN !
HEBBEN SOMS ONBEDOELDE
GEVOLGEN’

Actiever toezicht
Goed bestuur kan volgens Rob niet zonder goed toezicht. Een deel van zijn werk bestaat uit het
begeleiden van zelfevaluaties van raden van toezicht. Rob: ‘Raden van toezicht worden al jarenlang
actiever. Dan krijg je al snel de vraag: ja, maar gaan wij dan niet op de stoel van het bestuur zitten.
Waarop mijn antwoord is: Mocht het ooit nodig zijn, dan móet je op de stoel van het bestuur gaan
zitten. Het gaat om de hoofdlijnen én om voeling houden met de organisatie en de uitvoering. Maar
weet wel wat je wil: Waar hou je eigenlijk toezicht op? Wat zijn volgens jou de resultaten van goed
toezicht? Waar moet dat toe leiden? En hoe doen we dat?
OPDRACHTGEVERS OVER ROB
‘Rob neemt je op een hele innemende manier stevig de maat en kijkt ook naar het functioneren van de
commissarissen zelf. Bovendien is hij zelf commissaris en kan op onderwerpen goed meepraten. Dat geeft
natuurlijk een beter advies. Ik heb hem niet voor niks steeds opnieuw gevraagd in de organisaties waar ik
voorzitter was.’!
!
Hans Bas Val is voorzitter geweest van drie woningbouwcorporaties, waaronder WoonCompas, vice voorzitter bij
Stichting Logos, een onderwijsinstelling en voorzitter RvT van Stichting Bibliotheken Altena
‘Als bestuurder heb ik veel evaluaties meegemaakt, maar Rob is wel de beste. Hij heeft heel veel verstand
van governance, is goed in staat om ook de niet-uitgesproken verwachtingen en beoordelingen
bespreekbaar te maken. Wat opvalt is een combinatie van haarscherpe analyse en oprechte interesse in de
onderliggende irrationele processen.’!
Anitra Louwers is bestuurder en interim-manager in de zorg
‘Rob is een hele prettige persoonlijkheid. Deskundig zonder dat hij zich opdringt. Een pluspunt vind ik ook
dat hij zelf commissaris is en dus ook vanuit eigen ervaring op de goede golflengte kan communiceren met
raden van toezicht. En hij is in staat om toezichthouders ook een stap naar voren te laten maken, zoals dat
tegenwoordig gevraagd wordt van toezichthouders.’!
!
Sjouke Tuinier was voorzitter van het CvB van ROC Friese Poort en is lid van de RvT van het Regiecentrum Jeugdzorg
Friesland
‘Rob opereert heel sterk vanuit ervaring en senioriteit. Inhoudelijk deugt het, met goede analyses en
onderbouwing. Wat ik ook prettig vind, is dat hij man en paard noemt. Altijd met een lach en met een
relativerende opmerking. Rob is gewoon een prettige, eerlijke vent. Hij draait er niet omheen.’!!
!
Paul Zevenbergen is bestuurder van de Nederlands-Vlaamse AccreditatieOrganisatie