Return to flip book view

Message BOZDOĞAN FATİHORTAOKULUSÜRDÜRÜLEBİLİRÇEVREDERGİSİ

2Değerli öğrenciler ve veliler,Geri dönüşüm, çevremizi korumak ve doğal kaynaklarımızı sürdürülebilir bir şekildekullanmak için hayati öneme sahiptir. Her birimizin atıklarımızı doğru şekilde ayrıştırarakgeri dönüşüm sürecine katkıda bulunması gerekmektedir. Bu sayede hem çevremizi temiztutarız hem de geleceğimiz için daha sağlıklı bir dünya bırakırız. Okulumuzda da geridönüşüm bilincini artırmak ve duyarlılığı yaymak amacıyla çeşitli projeler yürütmekteyiz.Sizlerin de bu süreçte aktif rol alarak geri dönüşüm alışkanlığını günlük yaşamınızın birparçası haline getirmenizi teşvik ediyorum. Hep birlikte daha yaşanabilir bir çevre içinçalışalım.Sevgi ve saygılarımla,İ. Anıl BALCILAROkul Müdürü

3İçindekilerSıfır Atık Projesinin Sayın Emine ERDOĞAN tarafından BM’de Anlatılması ..............4Geri Dönüştürülebilen Atık Türleri ...............................................................................6Gelişmiş Ülkelerde Atıklar Nasıl Toplanıyor ................................................................8Buzullar Hızla Eriyor .................................................................................................10İşe Bisikletle Gidenlere Para Ödenecek ...................................................................10Türkiye’de Elektrik Üretiminde Yenilenebilir Enerjinini Payı ......................................11Türkiye’de Geri Dönüşüm Sektörünün Durumu ........................................................12Okulumuzda Atık Pil Toplama Kampanyası ..............................................................13Toprağın Verimini Artırmak İçin Kompost Yapımı ......................................................14Okul Bahçesininin Ağaçlandırılması .........................................................................15Okulumuz Sınıflarında Led Aydınlatmaya Geçilmesi ................................................16Kaynakça ..................................................................................................................17

4SAYIN EMİNE ERDOĞAN BM’DE SIFIR ATIK PROJESİ’Nİ ANLATTISayın Emine Erdoğan, Birleşmiş Milletler (BM) Genel Sekreterliğinin özel davetlisi olarakkatıldığı BM Genel Kurulundaki Sıfır Atık Özel Oturumu'nda, iklim ve çevre sorunundadünyada adil dağılım ilkesine dayalı bir sisteme ihtiyaç bulunduğunu söyledi.Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın eşiEmine Erdoğan, BM Genel Sekreteri AntonioGuterres ile birlikte, BM 77. Genel KurulBaşkanı tarafından düzenlenen “sıfır atık”konulu, eş sunucu 105 ülkenin yer aldığı üstdüzeyli etkinlikte katılımcılara hitap etti.Şimdiye kadar BM Genel Kurulunda konuşanilk Türk Cumhurbaşkanı eşi olan EmineErdoğan, yeryüzünün bir denge ve ölçü içindederin bağlarla birbirine bağlı bulunduğunubelirterek, insanların bu mozaiğin parçasıolduğunu, milyonlarca canlı türüne evsahipliği yapan yeryüzüne ve onun işleyişinesaygı duyulması gerektiğini vurguladı. “Ancakne yazık ki son iki yüzyıldır bu anlayışıkaybettik. Yeryüzünün dengesini korumaklamükellef insan, kendisini tabiatın karşısındakonumlandırdı.” diyen Erdoğan,insanoğlunun ihtiyacından katbekat fazlasınıtükettiğini, tükettiklerini de düşüncesizceyeryüzüne terk ettiğine dikkati çekti. EmineErdoğan, şunları söyledi: “Öyle bir dünyadayaşıyoruz ki adeta ‘Görmediğimiz çöpzararsızdır’ düşüncesiyle, atıklar en az gelişmişülkelere gönderiliyor. Bu atık yığınları, sadecetabiatı kirletmekle kalmıyor, yeni sürüm birsömürgecilik üretiyor. İklim değişikliğikaynaklı kuraklık sebebiyle dünyanın farklıyerlerinde hâlâ binlerce çocuk ölüyorsa bugidişata dur demek için kaybedecek birdakikamız bile yok demektir. Milyonlarcainsanın içme suyuna erişemediği bir dünyadatek bir sigaranın üretimi için 3,7 litre sukullanılması, sorumlu her dünya vatandaşınıderinden yaralıyor.” Bu yıkıma son vermeninve dünyayı kurtarmanın yine insanın elindeolduğunu vurgulayan Erdoğan, “İnsanlıkolarak, ya hep birlikte kazanacağımız ya dahep birlikte kaybedeceğimiz bu denklemdetopyekun ve hemen bugün harekete geçmekmecburiyetindeyiz.” diye konuştu. “Türkiye olarak küresel hiçbir meseleye kayıtsızkalmadık.” Emine Erdoğan, 5 sene önce Türkiye’debaşlattıkları ve bütün dünyaya yayılan Sıfır Atık Projesiile büyük dönüşümler başlatabileceklerini gösterdiklerineişaret ederek, proje kapsamında geri kazanılanmilyonlarca atık ile 650 milyon ton ham madde tasarrufusağlandığını ve 4 milyon ton sera gazı salımınınönlendiğini vurguladı. “Türkiye olarak küresel hiçbirmeseleye kayıtsız kalmadığımız gibi çevre sorunlarında daçözümün bir parçası olma kararlığımızı sürdürüyoruz.”diyen Erdoğan, sivil toplum gönüllüleriyle çabaları dahageniş kitlelere yaymak için “Sıfır Atık Vakfı” kurmaçalışması içinde oldukları bilgisini paylaştı. Erdoğan,başta köklü medeniyetlerin beşiği Anadolu kültürüolmak üzere, her kültürün köklerinde tabiatla uyumluyaşamın farklı örneklerinin bulunduğuna işaret ederek,“Sıfır atık tohumunu hangi vicdana ekersek ekelim,mutlaka yeşereceğine inanıyorum. Yeter ki ortak birvicdan ve akıl pusulasıyla hareket edelim.” ifadelerinikullandı. “İklim ve çevre sorununda adil dağılım ilkesinedayalı hakkaniyetli bir sisteme ihtiyacımız var.” EmineErdoğan, BM Genel Sekreteri Antonio Guterres ileimzaya açtıkları küresel taahhüt belgesinin sıfır atıkuygulamasının kurumsallaşması yolunda önemli bir adımolduğunu hatırlatarak, şöyle devam etti: “Ülkemizdebaşlattığımız bu hareketin dünyaya model teşkil edecek

seviyeye gelmesinden ve BM çatısı altındagüçlü bir politikaya dönüşmesinden birsıfır atık gönüllüsü olarak büyük gurur vemutluluk duyuyorum. Elde edilen bubaşarı, makro ölçekte politikalar geliştiren,duyarlı siyaset yapıcıları kadar atıklarınıazaltan ve evindeki atıkları geri dönüşümekazandıran sorumlu insanlarındır.”Erdoğan, “Diğer meselelerde olduğu gibi,iklim ve çevre sorununda da adil dağılımilkesine dayalı hakkaniyetli bir sistemeihtiyacımız var.” dedi. CumhurbaşkanıRecep Tayyip Erdoğan’ın “Dünya, beştenbüyüktür.” ifadesinin iklim değişikliğiylemücadele kapsamında da ayrı bir önemininolduğuna işaret eden Emine Erdoğan, şudeğerlendirmelerde bulundu: “Hakkaniyetedayalı bir yük paylaşımı ile önlemlerialmak, iklim değişikliğinde payı olmadığıhalde, sonuçlarından en çok etkilenenülkelerin gözetildiği adil bir sistem kurmakmecburiyetindeyiz. Refah seviyesi yüksekülkelerin ihtiyaçlarını karşılamak içintoprağını, suyunu seferber ederken kendiçocuklarını yeterince besleyemeyenülkelerin sorunlarına sırt çeviremeyiz.Açlıktan ölen çocukların sayısı obezitedenhayatını kaybeden çocuklarla aynı iken adilpaylaşımdan söz edemeyiz. ‘Dünya nüfusuartıyor, kaynaklar insanlığa yetmiyor.’derken üretilen gıdanın üçte birini çöpeatamayız hem de bu gıdalar açlık sorununubitirebilecekken. İşte bu yüzden ben dehaykırıyorum: Dünya, beşten büyüktür.”Gelecek nesiller için değişimin bugünbaşlatılması gerektiğini vurgulayanErdoğan, “Buradan, ‘Dünyayı ben mikurtaracağım?’ diye düşünen herkeseseslenmek istiyorum: Evet, siz, evet biz,dünyayı kurtaracağız. Zira bu gidişatıtersine çevirebilecek son nesil biziz. Enuzun yollar bile bir adımla başlar.Diliyorum bu 30 Mart, geleceğimiz veortak evimiz dünya için, birlikteyürüyeceğimiz bir yolun ilk adımı olur.”ifadelerini kullandı. 5takdir ettiğimi belirtmek istiyorum.” dedi.İnsanlığın dünyayıbir “çöplük” gibi kullandığını ve “tek evini çöpe çevirdiğini”belirten Guterres, atıklar ve hava kirliliğinin çevre, ekonomive sağlığı etkilediğine dikkati çekti. Guterres, atık listesininplastikler, çürük gıda, piller ve inşaat molozu gibi birçokfarklı türü barındırdığına işaret ederek, “Dünya Bankasınınverilerine göre dünya, her yıl 2 milyar ton kentsel katı atıküretiyor. Bunların yüzde 33'ü düzgün bir şekildeyönetilmiyor.” bilgisini paylaştı. Küresel olarak atığınazaltılmasının karbon salımını da ciddi ölçüde azaltacağınıvurgulayan Guterres, “İklim faciasını engellemek için çok azzamanımız kaldı.” uyarısında bulundu. Guterres, sözlerinişöyle sürdürdü: “Atık, insanlarımızı, gezegenimizi, doğalkaynakları ve ekosistemimizi, her yıl milyarca kayba yolaçarak ekonomimizi öldürüyor. Atık miktarı artmaya devamediyor. 2050 yılında kentsel katı atık üretiminin iki katınaçıkarak 4 milyar tona ulaşacağı öngörülüyor. Atık,gezegenimizi çöpe çeviriyor. Artık atığa savaş açma zamanıgeldi.” Ülkelerin, şehirlerin ve yerel yönetimlerin atıkyönetim sistemlerini geliştirmeleri için yatırım yapmalarıgerektiğini vurgulayan Guterres, insanların yeniden kullanımve geri dönüşüme başvurmalarını teşvik etmek amacıylapolitikalar üretilmesinin önem taşıdığına dikkati çekti.Emine Erdoğan, Sıfır Atık Danışma Kurulunun başkanlığınıüstlenecek Genel Sekreter Guterres, “Ülkeler, ulusal düzeydeEmine Erdoğan'ın öncülüğünde Türkiye'nin yürüttüğü SıfırAtık Projesi gibi örneklerden ilham almalı. Bu bağlamda,sıfır atık alanında seçkin kişilerden oluşacak bir danışmakurulunu kuracağımı duyurmaktan memnuniyetduyuyorum. Hanımefendi Emine Erdoğan'a da bu kurulunbaşkanlığını yapmayı kabul ettiği için teşekkürlerimisunuyorum.” diye konuştu. “Türkiye ve EmineErdoğan'ın liderliğinitakdir ediyorum.” BMGenel Sekreteri AntonioGuterres de genel kurulsalonundaki Sıfır AtıkÖzel Oturumu’nda,“Hayati öneme sahip olansıfır atık konusunda Türkhükümeti ve EmineErdoğan'ın liderliğinesaygı duyduğumu ve

6Ger Dönüştürüleblen Atık Türler:Kağıt/Karton:Gazete, dergi, karton kutular,ofis kağıtları gibi kağıtürünleri geri dönüştürülebilir.Geri dönüştürülmüş kağıt,yeni kağıt ürünlerininüretiminde kullanılarakağaçların kesilmesini önler.Plastk:Pet şişeler, plastik ambalajlar,plastik poşetler gibi plastikatıklar geri dönüştürülebilir.Farklı plastik türleri (PET,HDPE, PVC vb.) farklı geridönüşüm süreçlerinden geçer.Cam:Cam şişeler, kavanozlar vediğer cam ürünleri geridönüştürülebilir.Cam, %100 geridönüştürülebilir birmalzemedir ve tekrartekrar kullanılabilir.Metal:Alüminyum içecek kutuları,teneke kutular, metalkapaklar gibi metal atıklargeri dönüştürülebilir.Metal geri dönüşümü, enerjitasarrufu sağlar ve madençıkarımını azaltır.Organk Atıklar:Yemek artıkları, bahçe atıklarıgibi organik atıklarkompostlaştırılarak gübreyedönüştürülebilir.Kompost, toprak verimliliğiniartırır ve kimyasal gübrekullanımını azaltır.

7Elektronk Atıklar (E-Atık):Eski bilgisayarlar, telefonlar,piller gibi elektronik atıklar özeltesislerde geri dönüştürülmelidir.E-atıklar, çevreye zararlımaddeler içerebilir, bu nedenledoğru şekilde bertaraf edilmeleriönemlidir.Ahşap Atıklar:Ağaçlardan elde edilen ahşapmalzemeler, ev eşyaları, taşımave koruma amaçlı ambalaj veyapı malzemesi olarakkullanılabilir.Btksel Atık Yağlar:Bitkisel yağlar, zeytin, ayçiçeği,mısır, pamuk, soya, kanola veaspir gibi yağlı bitkitohumlarından elde edilenyağların genel adıdır. Buyağların kullanılması sonucuyada tüketim tarihi geçmesisonucu oluşurlar.

8GELİŞMİŞ ÜLKELER ATIKLARI NASIL TOPLUYOR?Nüfus artarken kişi başı atık miktarı da çoğalıyor. Ortaya çıkan atıkları toplayıp bertaraf etmek vegeri dönüşüme kazandırmak için en etkili yol, kaynağında ayrı ayrı toplamaktan geçiyor.Dünyada yılda 2,01 milyar ton evselkatı atık üretiliyor. Bunun en az yüzde33'ü çevre açısından güvenli birşekilde yönetilmiyor. Dünya çapında,kişi başına günlük üretilen atıkortalama 0,74 kilogram. Kimi ülkedebu rakam kişi başı günlük 4,54kilograma çıkabiliyor. Dünyanüfusunun yalnızca yüzde 16'sınıoluşturmalarına rağmen, yüksekgelirli ülkeler dünyadaki atığınyaklaşık yüzde 34'ünü yani 683milyon tonunu üretiyorİleriye bakıldığında, küresel atığın 2050 yılına kadar 3,40 milyar tona çıkması ve aynı dönemdeki nüfusartışının iki katından fazla olması bekleniyor. Genel olarak, atık üretimi ile gelir düzeyi arasında pozitif birilişki bulunmakta. Yüksek gelirli ülkelerde kişi başına günlük atık üretiminin, yaklaşık %40 veya dahafazla artması beklenen düşük ve orta gelirli ülkelere kıyasla 2050 yılına kadar yüzde 19 artmasıöngörülüyor. Düşük gelirli ülkelerde üretilen toplam atık miktarının 2050 yılına kadar üç kattan fazlaartması bekleniyor. Doğu Asya ve Pasifik bölgesi yüzde 23 ile dünyadaki atığın çoğunu üretiyor. OrtaDoğu ve Kuzey Afrika bölgesi ise yüzde 6 ile mutlak olarak en az üretimi yapıyor. Bununla birlikte, enhızlı büyüyen bölgeler, 2050 yılına kadar toplam atık üretiminin artması beklenen Sahra Altı Afrika,Güney Asya ve Orta Doğu ve Kuzey Afrika'dır. Bu bölgelerde, atığın yarısından fazlası şu anda açık birşekilde dökülüyor ve yönetilmiyor. Atık artışının gidişatının çevre, sağlık ve refah üzerinde çok büyüketkileri olacak ve bu nedenle acil eylem gerektirecek. Bu küresel sorun karşısında ülkelerin aldıkları veuyguladıkları farklı yöntemler bulunmakta. Bu işi sorunu kaynağında çözmek yani mutfaklarda ayrıştırıpatıkların ayrı toplanması en makul çözüm. Çöplerin evde ayrıştırılması Almanya’dan Japonya’ya,ABD’den Fransa’ya pek çok ülkede rutin olarak uygulanıyor. Bazı ülkelerde cezalarla caydırıcılıksağlanırken bazı ülkeler depozito sistemi veya vergide indirimlerle vatandaşlarını çöplerini ayrıştırmayayöneltiyor. Almanya’da tüm evlerde, yemeklerden kalan artıkların ve benzeri atıkların konulduğu bir kutu,kâğıtlar için ayrı bir kutu ve geri kalan plastik, teneke ambalajlar konulduğu üç ayrı kutu bulunuyor.Genelde evlerin önünde hanelere ait, kilitli çöp kutularının olduğu Almanya’da cam toplama konusundaise ayrı bir süreç işliyor. Cam şişelerin dönüşümü için genel kullanıma açık, ortak konteynerlerinbulunduğu ülkede şişeler renklerine göre de ayrı konteynerlere atılıyor. Plastik şişelerde depozito sistemininuzun yıllardır uygulandığı ülkede, vatandaşlar pet şişelerini aldıkları markete geri götürüp otomatlara geriyükleyerek, karşılığında markette kullanabilecekleri bir bakiye elde ediyor. Belirli marketlerde cam şişeleriçin de benzer bir uygulama bulunuyor. Geri dönüşüm konusunda önemli ilerlemeler kat etmiş olanHollanda'da çöpler temelde, plastik, kâğıt, şişe ve diğer olmak üzere dört ayrı kategoride ayrıştırılıyor.Bunun yanı sıra tekstil atıkları için de ayrı bir ayrıştırma yapılıyor ve bunun için belediyenin gönderdiğiayrı poşetler kullanılıyor. Müstakil evlerin bahçelerinden çıkan ağaç yapraklarının dahi doğal atıkkategorisinde ayrıştırıldığı ülkede belediyeler farklı türlerdeki atığı farklı zamanlarda topluyor. Haftada birgün gıda çöpü, iki haftada bir plastik çöpü, üç haftada bir de “geri kalan” kategorisindeki çöpler alınıyor.Çöplerin ayrıştırılmaması halinde bir yaptırım olmamasına karşın “geri kalan” kategorisindekikonteynerlerin çok dolması sebebiyle insanlar sisteme ayak uydurmak zorunda kalıyor.

9Zira belediyelerin herkese belirli bir kapasitede çöp kutuları verdiği ülkede daha büyük bir çöp kutusutalep edilmesi halinde para ödemesi yapılmak zorunda. Hane başına GELİŞMİŞ ÜLKELER ATIKLARINASIL TOPLUYOR? Nüfus artarken kişi başı atık miktarı da çoğalıyor. Ortaya çıkan atıkları toplayıpbertaraf etmek ve geri dönüşüme kazandırmak için en etkili yol, kaynağında ayrı ayrı toplamaktangeçiyor. / DÜNYADAN HABERLER NİSAN-MAYIS-HAZİRAN-TEMMUZ 2023 17 SAYI 23 çöpvergisinin de alındığı ülkede sistem insanları daha az çöp çıkarmaya zorluyor. JAPONYA’DA HER ATIKTÜRÜ AYRI GÜNLERDE TOPLANIYOR Japonya’da çöp ayrıştırma sistemi bölgeden bölgeyefarklılık gösterse de çöpler genel olarak yanan çöpler, yanmayan çöpler, geri dönüştürülebilir pet şişeler,cam şişeler ve konserve atıkları gibi kategorilere ayrılıyor. Her kategori için belediyeler haftada bir gün yada ayda bir gün olacak şekilde belirli günlerde çöp topluyor. Çöplerin ayrıştırılmadan bırakılması ya dayanlış ayrıştırılması halinde temizlik görevlileri poşetlerin üzerine uyarı etiketi yapıştırarak çöpü almadangidiyor. İsviçre’de çöpler evsel atıklar, kağıt atıkları, plastik ve şişeler, pil ve elektronik atıklar olmak üzeredört ayrı kategoride ayrıştırılıyor. Renkleri belediyeden belediyeye değişen çöp poşetleri yine o belediyeninsınırları içerisinde temin edilirken çöpler türlerine göre farklı günlerde toplanıyor. Plastik atıkların ve camşişelerin hem marketlerde hem de belediyenin belirlediği noktalardaki konteynerlere atılabildiği ülkedecam şişeler ayrıca renklerine göre de farklı konteynerlere atılıyor. Alüminyum içeren tencere ya dadeodorant gibi atıklar ise başka bir konteynerde toplanıyor. Yüksek dozda kimyasal maddeleri içerenatıkların, tarihi geçmiş ilaçların ve yanıcı, patlayıcı özellikteki atıkların çöpe atılmasının yasak olduğuülkede bu gibi ürünler, kullanım ömrünü tamamladıktan sonra satın alındığı yere götürülüyor. İngiltere’deçöpler kağıt, teneke, cam, plastik ve diğer atıklar olmak üzere beş ana kategoride ayrıştırılıyor. Ayrıştırılançöpler yine binaların belirli yerlerine konulmuş büyük konteynerlere atılıyor ve görevliler tarafından teslimalınarak çöp ayrıştırma merkezlerine götürülüyor. Bunun yanı sıra sokaklarda atık pillerin ve artıkkullanılamayacak durumdaki küçük ev eşyalarının atıldığı ilave konteynerlerin bulunduğu ülkede,marketlerde ürünlerin üzerinde ürünün geri dönüştürülüp dönüştürülemeyeceği yönünde ibareler yeralıyor. İTALYA’DA DOĞRU AYRIŞTIRILMAYAN ÇÖPLER YERİNDE BIRAKILIYOR İtalya’daise çöpler kağıt, plastik ve alüminyum, cam, demir, yiyecek artıkları gibi nemli atıklar ve karışık kuruatıklar olmak üzere çeşitli kategorilerde ayrıştırılıyor. Ülkede ayrıştırmaya yönelik bölgeden bölgeyedeğişen yasal düzenlemeler var. Bunun yanı sıra çöp poşetlerinin şeffaf olması sebebi ile doğruayrıştırılmayan çöpler hemen anlaşılıyor. Bu sebeple temizlik görevlileri ayrıştırılmayan çöpleri almayıpyerinde bırakıyor. ABD'de her eyalet bu konuda farklı bir yaklaşım uygulasa da geri dönüşüm uygulamasısıkı şekilde takip ediliyor. Washington'da evsel atıklar, geri dönüştürülebilecek atıklar ve varsa bahçeatıkları ve organik atıklar için en az üç ayrı konteyner, mülk sahipleri tarafından belediyeden bir bedelkarşılığında alınıyor. Renklerine göre ayrılan konteynerlerin temin edilmemesi halinde ceza uygulamasıbulunuyor. Öte yandan çöplerin yanlış ayrıştırılması ya da konteynerlerin fazla doldurulması halindebelediye görevlileri haneye ceza yazabiliyor. Fransa’da da ayrıştırma kuralları belediyeden belediyeyedeğişiyor ve genel bir uygulama bulunmuyor. Bazı kentlerde ayrıştırma isteğe bağlı bırakılırken bazılarındaçöplerin ayrıştırılması zorunlu ve bunun yapılmaması halinde cezai işlem uygulanıyor. Ayrıca ülkenin bazıbölgelerinde vatandaşlar ödül sistemi ile teşvik ediliyor. Bazı belediyeler vatandaşlardan çöp miktarı kadarçöp vergisi alıyor. Bu sayede atıklarını ayrıştıranlar geriye kalan çöp miktarının azalması sayesinde dahaaz vergi ödüyor. Bazı bölgelerinde depozito sisteminin de uygulandığı ülkede marketler, pet şişeleri gerigetirmeleri halinde müşterilere, market içinde kullanabilecekleri bir kupon veriyor. Geri dönüşümuygulamaları ile Asya'da öne çıkan ülkelerden Güney Kore'de çöpler plastik, metal, cam, kağıt, ampul/aydınlatma ve polyester gibi çeşitli kategorilerde ayrıştırılıyor. Vatandaşların konu hakkındaki bilinçseviyesinin oldukça yüksek olduğu ülkede, okullarda bu bilincin çocuk yaşta aşılanması için yoğun bireğitim programı uygulanıyor. Yerel yönetimlerin ayrıştırma konusunda katı kurallarının olduğu ülkede,çöplerin yanlış ayrıştırılması halinde, görevliler çöpleri almıyor ve para cezası uyguluyor.

Avrupa Uzay Ajansının (ESA) hizmet dışı kalan uydusu Cryosat, 2010-2020 yıllarında 200 bin veya dahafazla buzulu takip etti. Cryosat'tan elde edilen görüntülerin incelenmesiyle buzulların durumu hakkındaküresel çapta bir araştırma yapıldı ve araştırmanın sonuçları, “Geophysical Research Letters”dayayımlandı. İklim değişikliğinin 10 yılda 2 milyar 720 milyon ton buzulun erimesine neden olduğusonucuna ulaşılan araştırmada, kaybedilen buzul kütlesinin, dünyadaki buzulların yüzde 2'sine denkgeldiği belirlendi. Araştırmada, buzulların yüzde 89'unun yüksek atmosfer sıcaklığı, yüzde 11'inin de ılıkokyanus veya göl suyu nedeniyle eridiği saptandı. En çok buzul kaybının yaşandığı Alaska'da 80 bintondan fazla buzulun eridiği belirtilen araştırmada, buna sıcak havanın yol açtığına dikkat çekildi.Milyonlarca kişinin içme suyu ve tarımda sulama için bağlı olduğu buzullarda yaşanan değişimin ne kadarhızlı olduğunu gözlemlemenin önemine işaret edilen araştırmada, buzulların beyaza yakın sayılan açıkrenginin güneş ışınlarını yansıtarak dünyanın serinlemesini desteklediği vurgulandı.10BUZULLAR HIZLA ERİYORKüresel iklim değişikliği, 10 yılda 2 milyar 720 milyon ton buzulun erimesine neden oldu.İŞE BİSİKLETLE GİDENLERE PARA ÖDENECEKBelçika'da tüm şirketlere, işe bisikletle gidip gelen çalışanlarına kilometre başına 0,27 avroödeme zorunluluğu getirildi.Belçika’da işçilerle işverenler arasında Ulusal ÇalışmaKonseyi‘nde yapılan anlaşma kapsamında, işebisikletle gidenlere kilometre başına 0,27 avroödenecek. Anlaşmaya göre, bir çalışanın günlük“bisiklet ödeneği” 40 kilometre ile sınırlanacak vegünlük 10,8 avroyu geçemeyecek. Aranan şartlararasında çalışanın işi ile evi arasındaki mesafenin birkısmı ya da tamamını bisiklet sürerek yapmasıbulunuyor

11Türkye'de elektrk üretmnde yenleneblrn payı yüzde 42'ye ulaştıKüresel elektrik üretiminde yenilenebilir enerji kaynaklarının payı 2023'te ilk kez yüzde30'u aşarken, Türkiye elektriğinin yüzde 42'sini bu kaynaklardan üreterek küreselortalamanın üzerine çıktı.Londra merkezli enerji düşünce kuruluşu Ember'in,küresel elektrik talebinin yüzde 92'sini oluşturan 80ülkenin elektrik üretim verilerini kapsayan KüreselElektrik Görünümü Raporu yayımlandı.Buna göre, dünyanın elektrik talebi geçen yıl 29,5teravatsaatle rekor seviyeye ulaştı. Özellikle gelişmişülkelerdeki tüketim düşüşünden dolayı küreselelektrik talebi geçen yıl yüzde 2,2 ile yavaş birbüyüme eğilimi gösterdi.Elektrik talebini karşılamak için üretimde en hızlıbüyüyen kaynaklar ise güneş ve rüzgar enerjisi oldu.Geçen yıl, küresel elektrik üretiminin yüzde 5,5'igüneş enerjisi ve yüzde 7,8'i rüzgar enerjisindensağlandı.Güneş enerjisi yüzde 23,2 ile elektrik üretimindeyıllık bazda en büyük artışın görüldüğü kaynakoldu. Güneş, aralıksız 19 yıldır dünyanın en hızlıbüyüyen elektrik kaynağı konumunu korudu.Rüzgar enerjisinden elektrik üretimi 2023'te öncekiyıla göre yüzde 9,8 yükseldi.Küresel elektrik üretiminde geçen yıl hidroelektrikkaynakların payı yüzde 14,3 ile önceki yıla göreyüzde 2 geriledi.Elektrik sektörü karbondioksit yoğunluğunda rekordüşüşBiyoenerji kaynakları dünya elektrik üretimindegeçen yıl yüzde 2,4 pay alırken, diğer yenilenebilirenerji kaynaklarıyla küresel elektrik üretimindeyenilenebilir enerjinin toplam payı ilk kez yüzde30'u aştı.Böylece, küresel elektrik üretiminde karbondioksityoğunluğu geçen yıl rekor şekilde düşerek 2007'dekizirve değerine göre yüzde 12 daha düşük birnoktaya geriledi.Kömür ve doğal gazın küresel elektrik üretimindekipayı geçen yıl sırasıyla yüzde 35,4 ve yüzde 22,5 oldu.Kömürden elektrik üretimi 2023'te yüzde 1,4 vegazdan üretim ise yüzde 0,8 artış gösterdi.Nükleer enerjiden elektrik üretimi 2023'te yıllık bazdayüzde 1,8 yükselerek toplam üretimde yüzde 9,1 payaldı.Rapora göre beklenen temiz elektrik üretimi artışı,2024'te küresel düzeyde fosil yakıtlardan elektriküretiminde öngörülen yüzde 2'lik düşüşle, elektriksektörü emisyonlarında azalmanın başladığı yeni birdöneme işaret ediyor.Geçen yıl Dubai'de düzenlenen Birleşmiş Milletlerİklim Konferansı COP28'de dünya liderleri 2030'akadar küresel yenilenebilir enerji kapasitesini üçkatına çıkararak bu kaynakların elektrik üretimindekipayını yüzde 60'a yükseltme hedefinde uzlaşmayavarmıştı. Türkiye'de elektriğin yüzde 16'sı güneş verüzgardan: Türkiye'de de güneş ve rüzgar enerjisindenelektrik üretiminde dünyadakine benzer bir büyümegörüldü. Türkiye, elektriğinin yüzde 42'siniyenilenebilir kaynaklardan üreterek küreselortalamanın üzerine çıktıTürkiye'nin elektrik üretiminin yüzde 6'sı güneş veyüzde 10'u rüzgar enerjisinden karşılanırken,hidroelektrik yüzde 20 ile en büyük yenilenebilirelektrik kaynağı olmayı sürdürdü. Geçen yıl,Türkiye'de elektriğin yüzde 58'i ise fosil yakıtlardanüretildi.Ember'e göre Türkiye'nin yenilenebilir enerjidenelektrik üretim potansiyeli oldukça yüksekseviyedeyken, ülkenin 2030'da elektriğinin yüzde47'sini yenilenebilir enerji kaynaklarından karşılamahedefi bulunuyor.

12Türkiye'de geri dönüşüm sektörü, son yıllarda artan çevresel farkındalık ve sürdürülebilirlik çabalarıylabirlikte önemli bir gelişim göstermektedir. Ülke genelinde geri dönüşüm oranını artırmak amacıyla çeşitlidüzenlemeler ve teşvikler hayata geçirilmiştir. Özellikle 2019 yılında başlatılan Sıfır Atık Projesi, bualandaki bilinçlenmeyi ve geri dönüşüm alışkanlıklarını teşvik etmektedir. Belediyeler, geri dönüşümkonteynerleri ve atık toplama sistemleri kurarak bu sürece destek olmaktadır. Ayrıca, plastik veelektronik atıkların geri dönüşümü konusunda özel sektör de önemli rol oynamaktadır. Ancak,Türkiye'nin geri dönüşüm oranları hala Avrupa Birliği ortalamalarının altındadır ve bu alanda daha fazlaeğitim, yatırım ve altyapı iyileştirmelerine ihtiyaç duyulmaktadır. Eğitim kampanyaları ve teknolojiyatırımlarıyla birlikte, Türkiye'nin geri dönüşüm sektöründe daha sürdürülebilir bir geleceğe doğru adımatması beklenmektedir.Türkye'de Ger Dönüşüm Sektörünün DurumuGeri dönüşüm sektörü, 2022'de imalat sanayi iş yerleri, maden işletmeleri, termik santraller, OSB'ler vehane halklarında geçen yıl oluşan atıkları ülke ekonomisine kazandırmaya devam etti. 29,4 milyon tonutehlikeli olmak üzere toplam 109,2 milyon ton atık oluşurken, bunun 51,7 milyon tonu ekonomiye tekrarkazandırıldı."48,5 milyon atık ham madde oldu" Açıklamada görüşlerine yer verilen Geri Dönüşümcüler ve GeriKazanımcılar Derneği Kurucu Başkanı Fatih Eren, 2020'de 104,7 milyon ton olan atık miktarının yüzde 4,3artarak geçen yıl sonu itibarıyla 109,2 milyon tona çıktığını bildirdi.Eren, 2020'de 127,4 milyon ton atığın işlendiğini anımsatarak, 2022'de bu rakamın 133,2 milyon tonaçıktığını ve bu işlenmiş atıkların 81,4 milyon tonunun bertaraf edildiğini, geri kazanım oranının yüzde 5,4artarak 51,7 milyon tona yükseldiğini anlattı.Eren, "Geri dönüştürülen 51,7 milyon ton atığın 48,5 milyon tonu plastik, kağıt, metal ve mineral gibi gerikazanım tesislerinde ham madde haline getirildi. Böylece ülke ekonomisine 100 milyar TL kazandırmışolduk. Geri dönüştürülen atıkların diğer kısmı ise yakılarak enerjiye dönüştürüldü ve kompost halinegetirildi." ifadelerini kullandı. "Evlerde ayrıştırma teşvik edilmeli" Fatih Eren, evlerde ayrıştırmanınönemine vurgu yaparak, bu konuda önceki yıllara göre artış olsa da henüz istenilen seviyelereulaşılamadığını bildirdi. Türkiye'de günlük kişi başına 1,5 kilogram atık üretildiğini kaydeden Eren, "Geridönüşüm sektör temsilcileri olarak plastik, kağıt ve cam gibi geri dönüştürülebilir atıkları 'yerüstümadenleri' olarak nitelendiriyoruz. Bu konuda hane halkının daha çok bilinçlenmesi ve ayrıştırma yapmasıgerekiyor. Geri dönüşüme teşvik eden uygulamaları hayata geçirmek için büyük bir fırsat önümüzdeduruyor." değerlendirmesinde bulundu.Eren, 2020 yılında atık bertaraf ve geri kazanım tesis sayısı 2 bin 752 iken halihazırda bu sayının 3 bin136'ya çıktığını, yıllık işlenen atık miktarının ise 133,2 milyon tona ulaştığını kaydetti.Geri Dönüşümcüler ve Geri KazanımcılarDerneği'nden (GEKADER) yapılan açıklamayagöre, sanayi ve üretim sektörlerinin önemlipaydaşlarından geri dönüşüm sektörü,otomotivden beyaz eşyaya, tekstilden ağır sanayiyekadar birçok iş koluna ham madde tedarikinisürdürüyor.Sektör büyüme trendini sürdürürken, bu alandaaçılan lisanslı geri dönüşüm tesisleri rekabetortamı yaratarak ham madde kalitesininartırılmasında önemli rol oynuyor. Tesisler, aynızamanda Türkiye'nin atığını geri dönüştürerekekonomiye önemli bir katma değer sağlıyor.

13Atık pil kampanyası, çevremizin korunması ve doğal kaynaklarımızın sürdürülebilir bir şekildekullanılması için oldukça önemli bir adımdır. Okulumuzda düzenlediğimiz bu kampanya ile hem doğayahem de topluma katkıda bulunmayı amaçlıyoruz. Atık piller, içerdikleri zararlı maddeler nedeniyleçevreye büyük zarar verebilir ve doğru şekilde geri dönüştürülmezlerse toprağı ve su kaynaklarınıkirletebilirler. Bu nedenle, atık pilleri toplamak ve geri dönüşüme kazandırmak, doğrudan ekolojikdengeyi korumaya ve doğal kaynakların israfını önlemeye yardımcı olur. Ayrıca, bu tür kampanyalar,öğrenciler ve toplumun geri kalanı için çevre bilincinin artırılmasına ve sürdürülebilir yaşamalışkanlıklarının geliştirilmesine katkıda bulunur. Hep birlikte, çevremizi korumak ve gelecek nesilleredaha temiz bir dünya bırakmak için atık pil kampanyamıza destek olalım.Okulumuzda Atık Pl Toplama Kampanyası

14Toprağın Vermn Artırmak İçn Kompost YapımıKompost yapımı, toprağın verimini artırmanın etkili ve sürdürülebilir bir yoludur. Kompost, organikatıkların kontrollü bir ortamda ayrışmasıyla elde edilen doğal bir gübredir. Bu süreçte, mutfak artıkları,bahçe atıkları gibi organik materyaller mikroorganizmalar tarafından parçalanarak besin açısındanzengin bir toprak katkısına dönüşür. Kompost, toprağın yapısını iyileştirir, su tutma kapasitesini artırırve bitkilerin ihtiyaç duyduğu temel besin maddelerini sağlar. Ayrıca, kimyasal gübre kullanımınıazaltarak çevreye duyarlı bir tarım pratiği sunar. Kompost kullanımı sayesinde toprağın biyolojikaktivitesi artar, bu da bitkilerin daha sağlıklı ve dirençli olmasına yardımcı olur. Bu nedenle, hem küçükölçekli bahçelerde hem de büyük tarım arazilerinde kompost yapımının teşvik edilmesi, sürdürülebilirtarım ve çevre koruma açısından büyük önem taşır.Okulumuzda da öğrencilerle beraber organik atık maddelerden kompost üretimi gerçekleştirdik.

15Okulumuz bahçesinin ağaçlandırılması, çevresel, eğitimsel ve sosyal açıdan birçok önemli faydasağlar. Öncelikle, ağaçlar doğal bir hava filtresi görevi görerek havadaki karbondioksiti emer ve oksijenüretir, böylece okul çevresinin hava kalitesini iyileştirir. Ayrıca, ağaçlar gölge sağlayarak yaz aylarındaserin bir ortam sunar ve enerji tasarrufuna katkıda bulunur. Eğitimsel açıdan, okulumuzun bahçesindebulunan ağaçlar, öğrenciler için doğa ile iç içe bir öğrenme ortamı yaratarak biyoloji ve ekoloji gibidersler için canlı bir laboratuvar görevi görür. Sosyal açıdan ise, yeşil alanlar öğrencilerindinlenebileceği, sosyalleşebileceği ve stres atabileceği huzurlu bir ortam sunar. Ağaçlandırmaçalışmaları, öğrenciler arasında çevre bilinci oluştururken, aynı zamanda doğaya saygı ve sürdürülebiliryaşam becerilerini teşvik eder. Bu nedenle, okulumuzun bahçesini ağaçlandırmak, hem bugünküöğrenciler hem de gelecek nesiller için değerli bir yatırım olacaktır.Okulumuz Bahçesnn Ağaçlandırılması

16Okulumuz sınıflarında LED aydınlatmaya geçilmesi, hem çevresel hem de ekonomik açıdan birçokfayda sağlar. LED lambalar, geleneksel ampullere kıyasla daha az enerji tüketir ve daha uzunömürlüdür. Bu durum, enerji faturalarının düşmesine ve bakım maliyetlerinin azalmasına katkıdabulunur. Aynı zamanda, LED aydınlatma daha homojen bir ışık dağılımı sunarak sınıf ortamının dahaiyi aydınlanmasını sağlar, bu da öğrencilerin odaklanmasına ve ders verimliliğinin artmasına yardımcıolabilir. Ayrıca, LED'ler cıva gibi zararlı maddeler içermediğinden, çevre için daha sürdürülebilir birseçenektir. Sonuç olarak, LED aydınlatmaya geçiş, okulumuzun ekonomik tasarruf sağlamasına veçevresel sorumluluklarını yerine getirmesine yardımcı olacaktır.Okulumuz Sınıflarında Led Aydınlatmaya Geçlmes

17https://www.bloomberght.com/turkiye-de-elektrik-uretiminde-yenilenebilirin-payi-yuzde-42-ye-ulasti-2352347https://geridonusumekonomisi.com.tr/wp-content/uploads/2023/08/AGED-Sayi-23-web.pdfhttps://www.aa.com.tr/tr/ekonomi/geri-donusum-sektoru-51-7-milyon-ton-atigi-ulke-ekonomisine-kazandirdi/3089656https://sifiratik.gov.tr/