r k m liyyat sonras h yat n z Silahl Q vv l rin Ba Klinik Hospital r k damar m rk zi
r k m liyyat sonras h yat n z r k m liyyat sonras h yat n z Silahl Q vv l rin Ba Klinik Hospital r k Damar M rk zi 1
r k m liyyat sonras h yat n z M ND R CAT 1 2 EVD K LK G N N Z XS QULLUQ a b c d e f g 3 3 4 Du q bul etm kiy n zar t demin i kinlik qar s n n al nmas Yaraya qulluq A r yla m bariz D rman istifad si Q bizliyin qar s n n al nmas 4 4 4 5 5 6 6 SA LAM Q DALANMA 7 a r k damar sa laml n z qorumaq n az ya l az xolesterinli qidalanma v p hriz m sl h tl ri b r k damar sa laml n z qorumaq n istifad edilm y n qidalar 4 H R K T ZAMANI DIQQ T ED C KL RINIZ a b c d yl m v yatma formas G zinti Pill k n qalxma Avtomobil idar etm v i qay d 7 7 8 8 9 10 10 C NS H YAT 6 R YINIZ N FAYDALI QEYDL R 7 X ST XANAYA M RACI T EDILM SI LAZIM OLAN HALLAR 5 2 11 12 12
r k m liyyat sonras h yat n z r k m liyyat ndan sonra h yat v diqq t edilm si laz m olanlar Bu kitab a r k m liyyat sonras x st v ail sinin suallar na cavab almaq n haz rlanm d r Buradak m lumatlar bir ox x st l r uy un olacaq kild haz rlanm olmaqla b rab r z h kiminizin m sl h tl ri il f rqlilik g st r bil r Buradak mumi m lumatlar sizin v ziy tinizi bil n v yax ndan izl y n h kiminizin m sl h tl rinin yerini tuta bilm z H r x st t tbiq olunan c rrahi m daxil y f rqli cavab verir Eyni zamanda sa alma m dd ti d f rqlidir Bu bax mdan h r x st f rdi dir r k m liyyatlar da bir biril rin ox amaqla yana Aorta koronar untlama qapaq t miri v ya d yi dirilm si aorta damar nda olan m liyyatlar vacib f rqlilikl r d malik ola bil rl r B t n bunlara baxmayaraq b zi mumil dirm l r edil bil r 1 EVD K LK G N N Z Evd ki ilk g n n zd m yy n q d r yor unluq hiss ed bil rsiniz lk g n evd dinc lm kl ke irm yi planla d r n Sonrak g nl rd bir az daha aktiv ola bil rsiniz Ziyar t i say n v qalma m dd tl rini m hdudla d r n m md nd rs ziray t i q bul etm yin 3
r k m liyyat sonras h yat n z 2 XSI QULLUQ a Du q bul etm H kiminizin icaz verdiyi tarixd du q bul ed bil rsiniz mumiyy tl m liyyatdan 4 5 g n sonra du q bul ed bil rsiniz Du q bulu zaman diqq t edilm si laz m olanlar bunlard r l q sudan istifad edin isti su m sl h t g r lm r Du alark n ayaq st deyil stulda oturaraq al n Du almaq enerji t l b edir bu s b bd n z n z yor un hiss ed bil rsiniz Yan n zda kimins yard m m qs dil olmas laz md r Yara nahiy sini il q su il v sabunla yava ca yuyun ovxalamay n Du q bul etdikd n sonra yara nahiy sini quru saxlay n H kiminiz m sl h t g rm yibs yara nahiy sin lasyon pudra v ya krem s rtm yin b kiy n zar t r k m liyyat ndan sonra s r tli ki art rmaq m sl h t g r lm r H r g n eyni saatda kinizi l n v l m snas nda geyindiyiniz paltarlar n eyni a rl qda olmas na diqq t edin G nd 1kg dan v h ft d 3kg dan art q kinizi art rd n zsa h kiminiz x b r verin c demin i kinlik qar s n n al nmas Uzun m dd t h r k tsiz qald n za g r ayaqlar n zda bir q d r i kinlik ola bil r Bunun qar s n almaq n saatda bir d f aya a qalx n v bir ne d qiq g zin 4
r k m liyyat sonras h yat n z H kiminiz m sl h t g r bs s h r oyand n zda varis corablar n z geyinin v yatmadan nc corablar n z xar n Varis corab n g n rzind xar b geyinm k laz m oldu unda yataqda uzanaraq ayaqlar n z 20 d qiq m dd tind y ks kd saxlay b g zl yin v daha sonra corab n z geyinin Corabda q r ql q qatlanma olmamas na n zar t edin Oturark n ayaqlar n z sallamay n Oturark n v ya uzanark n p nc l rinizin alt na yast q qoyaraq ayaqlar n z bir q d r yuxar da tuta bil rsiniz d Yaraya Qulluq m liyyatdan sonra sin nahiy sind ki k sik yeri hava il t masdad r v quruyaraq qab q ba layar m liyyat sah l rini tam sa alana q d r t miz saxlay n yara nahiy l rin toxunmadan vv l m tl q ll rinizi yuyun Yum ald c kreml r pudra kolonya s rtm m li v bu nahiy l rin hava il t mas n t min etm lisiniz m liyyatdan sonrak bir il rzind yara yerl rinizi bir ba a d n g n i ndan qoruyun Bu m dd td yara yerl rinin g n i na m ruz qalmas r nginin t ndl m sin s b b ola bil r Yaralar n za h r g n n zar t edin v a a dak hallardan birin rast g ls niz h kimiz m raci t edin Yara sah sind artan h ssasl q v a r Yara k narlar ndan yay lan v artan q zart v i kinlik Yara sah sind ax nt n n olmas Y ks k olan v davam ed n h rar t e A r yla m bariz iyin v k r k nahiy l rind ola bil c k a r lar n h kiminizin m sl h t g rd y a r k sicil ri davaml olaraq istifad edin sk rm v asq rma hallar nda ola bil c k a r n azaltmaq n m liyyat nahiy sini linizl ya da ki ik bir yast qla tutub saxlay n V ziyy tiniz uy un a r hiss ed bil rsiniz Bu halda v ziyy tinizi d yi dirm k iyin v qollar tez tez h r k t etdirib d zg n b d n v ziyy tind yerim k faydal olacaqd r 5
r k m liyyat sonras h yat n z f D rman istifad si D rmanlar n z asan tapa bil c yiniz yerl rd saxlay n S yah t xark n d rmanlar n z laz mi miqdarda g t r n D rman istifad sind yem k nc si yem kd n on be d qiq vv l yem k sonras is yem kd n on be d qiq sonra dem kdir D rman q bul etm yi unutsan z bir sonrak d rman q bulu zaman nda eyni d rmandan iki d d bird n q bul etm yin z n z g mrah hiss etdiyinizd d rman q bul etm yi dayand rmay n D rmanla ba l g zl nilm y n yan t sir g rd y n zd h kiminiz bildirin g Q bizliyin qar s n n al nmas r k m liyyat zaman k sil n d s m y n z n f sads z biti m si n q biz olmaman z tualet s ras nda art q d r c d g c nm m niz laz md r Uzun m dd t h r k tsiz qalmay n M sl h t g r l n kild g zintil rinizi edin Ald n z mayel rin il q olmas na n zar t edin H kiminiz maye q bulunu m hdudla d rmad halda g nd lik 1 5 2 litr maye q bul edin ox soyuq v buzlu i kil r t nd ay q hv i m yin v siqaret km yin Defekasiya ehtiyac n t nziml yin H r g n m yy n bir saatda ehtiyac olmad t qdird bel tualet getm yi v rdi hal na sal n Ba rsaqlar n normal f aliyy ti n h zm art qlar il kifay t q d r dolmas laz md r Bu s b bd n t rkibind karbohidrat miqdar y ks k olan qidalar istifad etm lisiniz K p kli r k bu da lobya meyv t r v z istifad edin S h rl r ac qar na il q su i in 6
r k m liyyat sonras h yat n z 3 SA LAM Q DALANMA a r k damar sa laml n z qorumaq n az ya l az xolesterinli qidalanma v p hriz m sl h tl ri G n rzind az ya l qaymaqs z s d v ya qat q 2 3 st kan v az ya l a pendir 1 kibrit qutusu q d r h ft d 2 3 g n q rm z t 2 yumurta b y kl y q d r dana in k ti ya s z v h ft d 4 5 g n a t 4 5 yumurta b y kl y q d r toyuq bal q hind toyu u ti h ft d n az 1 2 g n bal q ti istifad edin Duru ya lardan zeytun ya v ya f nd q ya qar dal v ya soya ya da g n baxan ya na st nl k verin G nd n az 2 4 d f bi mi g y rti yem yi v iy g y rtil rd n ya lav etm d n m hdudiyy tsiz v bol miqdarda istifad edin Yem kl rd tam bu dal tax ll k p kli v b nz r r k n vl rin st nl k verin Qab qla yeyil bil n meyv l ri soymay n H ft d 2 3 d f paxlal lar lobya noxud m rcim k yeyin H ft d 1 3 d f 1 kibrit qutusu q d r a pendir v ya 1 k ft q d r t v zin 1 tam yumurta bi mi ya s z yeyil bil r Yem kl rinizi haz rlayark n sobada tavada ya s z bi irin b r k damar sa laml n z qorumaq n istifad edilm y n qidalar alat qaraciy r beyin b yr k dil dalaq r k m d v d niz m hsullar Kolbasa sosiska sucuq v bast rma kimi his verilmi m hsullar il ya l tl r ya l bal qlar ya l toyuq toyuq v hind toyu u d risi Marqarin k r ya quyruq ya kimi qat ya lar v ya l qidalar qaymaq krem mayonez okalad cem susam v susam halvas ka ar pendiri kimi ox ya l pendirl r t t r v z x mir kimi ya da q zartmalar x mir bi irm l ri tort k t keks v dig r irniyyat m hsullar Quru meyv l r v haz r meyv sular konservantlar coca cola pepsi fanta limonad v b spirtli i kil r s dl q hv l r v m sl h t bilin n miqdardan art q duz v ox duzlu yem kl rd n kinin 7
r k m liyyat sonras h yat n z 4 H R K T ZAMANI D QQ T ED C KL R N Z m liyyat zaman d s m y n z k silmi s s m y n vv lki b t nl y n n b rpas t xmin n 8 h ft m dd tind ba verir S m y n z n biti m si n s hv h r k t etm m lisiniz Diqq t ed c yiniz hallar bunlard r D s m y n z n tam biti m sin q d r b d nin yuxar hiss sinin b k lm si a r l ola bil r Bu s b bd n b t n b d ninizl h r k t edin iyin s viyy sind yuxar da olan yerl r ata bilm k n yax n n zda olan bir xsd n k m k ist yin 3 4 kq ya da daha a r yalar qald rman z laz m olanda bir ba qas ndan yard m ist yin D m z rind ki yalar qald rmaq n bir ba qas ndan k m k ist yin m liyyatdan sonra ilk bir ne h ft qollar n z v b d ninizin yuxar hiss sini yorucu m uliyy tl rd n azad edin s p rm silm a r ya qald rma m liyyatdan sonra y ng l m uliyy tl r ed bil rsiniz ki ik bitkil ri sulama asan yem kl ri haz rlama s fr b z m a yl m v yatma formas Oturdu unuz yerd n qalxark n ll rinizd y k olmas n n do ru bir q d r yil r k ayaqlar n z n z rind dik lin Oturacaqlara oturmaq n n do ru yilm kd ayaqlar n zdan istifad edin Daha sonra geriy do ru getm k n qollar n zdan deyil ayaqlar n zdan istifad edin Yataqdan qalxark n bel st nd yatark n yata n k nar na do ru kilin Dizl ri bir q d r b k r k yan t r f do ru yilin Dirs yinizi istifad ed r k b d ninizi yuxar do ru kin Yava ca h r iki aya d m y do ru sallay n Ba d nm sinin qar s n almaq n yata n k nar nda bir m dd t oturun ll rinizi budlar n z n z rin qoyaraq qal adan n do ru yilin v b d ninizi ayaqlar n zla yuxar do ru qald r n Ayaqlar n z uzun m dd t sallayaraq oturmay n Oturark n ayaqlar n z z c k kild ayaq ayaq st n qoymay n v ayaqlar n z n alt na d st k qoyun Oturmalar aras nda otaq daxilind azac q g zinin m liyyatdan 10 g n sonra k r k st nd d z halda yata bil rsiniz n az 8 h ft boyunca sa ya da sol t r f st yatmay n 8
r k m liyyat sonras h yat n z b G zinti G zinti v idman etm k z l l rinizin vv lki g c n t krar qazanmas n v hvalruhiyy nizin y ks k olmas n t min ed c kdir G zinti zaman diqq t etm niz g r k nl r a a dak lard r G nd 4 6 d f olmaqla g zintinizi ba laya bil rsiniz H r bir g zintinizd 5 6 d qiq y q d r g zin G zinti zaman d z yolu se in Yoruldu unuzda dayan b istirah t edin Hava ox isti ya da ox soyuq oldu u zaman evin i ind g zinti edin G zinti m dd tind s xmayan paltarlar v ayaqqab lar geyinin lk h ft d n sonra h r h ft g zintil rinizin h r birin 2 3 d qiq lav edin D qiq l ri art rd qca g n rzind ki say n da azaldaraq g nd 1 d f 25 30 d qiq lik g zintil r art r n H ft d n az be g n g zin Yem kd n n az 2 saat ke dikd n sonra ya da yem kd n nc g zin k rli diabet x st liyiniz varsa ac qar na mumiyy tl g zinti etm yin Bu hal qan k rinizin d m sin s b b ola bil r Yem k yedikd n 1 saat sonra g zintiy x n g r qan k rinizi l m imkan n z varsa m tl q l n G zinti sonras m tl q dinc lin v kifay t q d r maye q bul edin N zaman s r tinizi azaltma n z laz md r D q f sinizd d y nt ya da qanad alma hissi oldu unda T ngn f slik hiss etdiyinizd Ayaqlarda v ya yara nahiy l rind a r oldu unda ox yoruldu unuzda bay lma hissi v ya ba h rl nm si hiss etdiyinizd Yuxar dak lam tl rd n h r has sa biri olarsa v daha da artarsa dinl nm il ke m zs h kiminizl m tl q laq saxlay n 9
r k m liyyat sonras h yat n z c Pill k n qalxma Pill k n xmaq d z yolda yerim kd n daha ox enerji t l b edir v mumilikd yorucudur Bu s b bl h kiminiz t r fd n ksi deyilm dikc pill k n xa bil rsiniz Ba lan cda pill k n pill l rini g nd 2 3 d f 2 3 pill d n bir dinl n r k x n v yoruldu unuzda dayan b dinc lin m liyyatdan sonra ilk iki ay pill k n qalxark n qollar n zdan g c alman z m liyyat nahiy l rin ziyan ed bil r dey t vsiy olunmur Pill k n d st kl rind n istifad ed bil rsiniz ancaq oz n z g cl yuxar km yin ayaqlar n zdan istifad edin d Avtomobil idar etm v i qay d Avtomobil s rm y d s m y n z sa ald qdan sonra m liyyatdan 2 ay sonra ba laya bil rsiniz Masaarxas bir i iniz varsa 1 ay sonra daha a r v fiziki g c t l b ed n i iniz varsa h kiminiz bildir r k 2 3 ay sonra qay da bil rsiniz 10
r k m liyyat sonras h yat n z e C NS H YAT m liyyatdan sonra ilk 4 8 h ft m dd tind cinsi laq nin m hdud olmas na diqq t edin Bu d vrd ki h r k t m hdudiyy tl ri mumi a r v ikay tl r ke dikd n sonra h yat yolda n zla cinsi h yat n za davam ed bil rsiniz f Kardioc rrah bax 2 ci ay n m ayin sind n sonra sizin kardioc rrahlarla i iniz yekunla r Bundan sonra ild 2 d f r k m ayin sind n ke m yiniz t vsiy olunur Sah kardioloqunuz v ya bizim kardioloq Nazim S limov t r find n m ayin oluna bil rsiniz Tel 050 314 26 21 5 Ev yaz ld qdan sonra a a dak ikay tl r olarsa N cisd qara r ngd olmas v qan n olmas D rid yay lan q zart Sin d olan a r m liyyat nc si a r lara b nz yirs D rin n f s almaqla b rab r olan b aq batmas na b nz r a r lar H rar t 38 5o C H rar t 38o C 24 saat rzind iki d f sk r rk n t z qan g lm si H ddind n art q yor unluq zginlik Bay lma Bald rda a r i kinklik davam etdikc pisl n l qol v ayaqlarda anid n m l g l n hissiyat itm si v ya g cs zl k Tez tez v a r l sidik ifraz stirah t zaman ke m y n t ngn f slik Hal n pisl m sin s b b olan t ngn f slik Ani idd tli ba a r s idd tli qar n a r s Bir g n rzind 1 2kq kinin artmas Yaralardan dayanmadan s zan qan v ya ax nt Yeni ba layan qusma ishal D q f sind n h r k t v sk r k zaman x lt s sl rinin g lm si T ngn f slikl b rab r aritmik v ya 150 d qiq d n art q n bz say s n n olmas Yara nahiy si traf nda a r lar n artmas q zart i kinliyin olmas T cili hallarda 103 t cili yard ma m raci t edin H kiminiz z ng edin v ya r k damar poliklinikas na m raci t edin 11
r k m liyyat sonras h yat n z 6 R Y N Z N FAYDALI QEYDL R g Siqaret km yin Siqaret qan t ndl dir r k laxta m l g tirm k hal n yarada bil r v damar divar n n ya larla tutulmas n asanla d r r damarlar n s rtl m sin s b b olur h Stressli hallar n z n zar td saxlay n v azald n i D zg n qidalan n j dman edin k Arterial t zyiqinizi k rinizi v xolesterinizi norma daxilind saxlay n l Spirtli i kil r q bul etm yin m H kiminizin s yl diyi tarixl rd m t madi yoxlan lara gedin H kim m raci t etdiyinizd bilm niz laz md r ikay tl riniz n zamandan b ri davam edir X st xanadan ev n zaman yaz lm s n z Hans d rmanlar q bul edirsiniz Son yoxlamaya g lm tarixi Yaradan s z nt varsa miqdar v r ngi 12