Magazine ASC/AVSV, mei 2014 : simplebooklet.com

redactioneel WIJ JAN CREMER enkel kunstoog en vooral op maandagmorgen een rijtje Culemborgse kunstkoppen Het ontbrak er nog maar aan dat zijn wachtkamer niet elke dag vol lag met kunstmest M Professionaliteit en expertise van een grote organisatie de persoonlijke aandacht en aanpak van een boutique kantoor et het thema kunst kom je al snel op het idee om re nisten met een kunstverzameling een plekje te geven in deze uigave Maar hoe weet je nou wie kunst verzamelt Dus mail je net als je mederedacteuren Jacqueline en Olga eens wat rond in de omgeving in mijn geval Hera Je zegt er nog bij dat we niet zitten te wachten op de ouwe meuk die iemand net van zijn grootje heeft ge rfd En wat je dan terugkrijgt een jaargenoot prijst zijn verzameling Maastrichts badkamer en keukenkeramiek van v r 1890 aan je zwager zijn collectie oude buizenradio s waarbij hij een lichte voorkeur voor Philips niet onvermeld wil laten en een jongerejaars vestigt de aandacht op zijn Dinky Toys verzameling met de vraag of iemand nog een Victor Ambulance met brancard over heeft Een ouderejaars laat weten dat zijn hele wachtkamer dagelijks vol zit met kunst kunstgebitten kunstbenen wat gezellig tikkende kunstkleppen een Kunst Maar dan het zelfstandige naamwoord Dat is het thema van dit re nistenmagazine Wie is er in die wereld terechtgekomen wie is er in doorgegaan wie heeft ermee te maken gekregen Verrassend veel re nisten valt dan op In allerlei hoedanigheden bij grote internationale veilinghuizen als collectioneur of mecenas als directeur van een culturele instelling galeriehouder curator van bedrijfskunstcollecties of als uitvoerend kunstenaar in de muziek op het toneel of in meer beeldend opzicht Ze komen allemaal aan het woord in deze uitgave Net als Arnout ter Haar die in zijn essay licht werpt op de vraag waar die creatieve eruptie in onze studententijd toch vandaan komt Want dat kan natuurlijk niet all n aan Amsterdam als s lands culturele snoepwinkel liggen Het moet ook met die typische dispositie te maken hebben tijdens die rite de passage die de studententijd natuurlijk is Van servet naar tafellaken In onze studententijd heten we allemaal Jan Cremer Bob Duynstee colofon REDACTIE Bob Duynstee hoofdredactie Jacqueline Hoefnagels Olga van Ditzhuijzen bestuur VVR EINDREDACTIE Jacqueline Hoefnagels ART DIRECTION VORMGEVING Frederike Evenblij Alexandra de Vries Studio 100 TEKST Binnert de Beaufort Violet Bijvanck Peter Dudok van Heel Beau van Erven Dorens Olga van Ditzhuijzen Bob Duynstee Delilah van Eyck Arnout ter Haar Jacqueline Hoefnagels Rianne Klemann Haro Kraak Eva Oude Elferink Els Quaegebeur Joost Ramaer Thomas Rueb Machteld Vos FOTOGRAFIE Emilie Hudig ILLUSTRATIES Kleur Holland Floris Tilanus WEBSITE www reunistenasc avsv nl OPROEP Wilt u ook bijdragen aan dit periodiek Heeft u commentaar op een van de artikelen Heeft u een goed idee een interessante jaargenoot een waardevolle tip of zou u willen adverteren Neem dan contact op via redactie reunistenasc avsv nl Zeg het voort Graag maak ik gebruik van het re nistenmagazine 2014 om een vooroordeel bij u weg te nemen namelijk dat het allemaal niet zou deugen op de Warmoesstraat Te vaak hoor ik in contacten met re nisten in de eerste plaats negatieve geluiden over wat er zich afspeelt binnen de muren van de soci teit en te vaak blijken re nisten niet goed ge nformeerd er gebeurt echt veel meer dan alleen maar eindeloos bier drinken en feest vieren Niet verwonderlijk wanneer we ons realiseren dat de huidige student zich voor tal van vraagstukken gesteld ziet die niet of nauwelijks aan de orde kwamen in onze studententijd Gelukkig realiseren de meeste studenten zich goed dat er vanaf het begin gepresteerd moet worden Dat blijkt uit tal van activiteiten waarover u meer kunt lezen op de nieuwspagina s in dit blad Ook de maatschappelijke betrokkenheid van de leden mag niet onvermeld blijven In de eerste plaats noem ik de Stichting M O E T in 2007 begonnen met een startkapitaal van de Vereniging van Re nisten in Burkina Faso is inmiddels een technische school volop in bedrijf en is een landbouwschool in ontwikkeling en niet onvermeld mag blijven dat een groot deel van de leden maandelijks een bedrag overmaakt om dit mogelijk te maken zie ook p 71 Ook organiseert de senaat jaarlijks de zogenoemde Ouderenkerstdag voor honderd ouderen in Amsterdam en bestaat er een project Amsterdam Cares waarin het ASC AVSV samen met andere partijen jaarlijks een olympische sportweek organiseert voor Amsterdamse kinderen uit achterstandsbuurten Kortom er speelt van alles waar we trots op kunnen zijn en het zijn deze activiteiten die mogen rekenen op onze ondersteuning Draag daar aan bij word lid van de Vereniging van Re nisten en zeg het voort Peter Dudok van Heel voorzitter ISBN EAN 978 90 9028297 8 Nos Iungit Amicitia is een jaarlijkse uitgave van de Vereniging van Re nisten en verschijnt in een oplage van 14 000 Niets in deze uitgave mag worden verspreid of vermenigvuldigd zonder toestemming van de Vereniging van Re nisten Nos Iungit Amicitia 3

Page 3

inhoud 10 26 71 Stichting M O E T 38 Roofkunst en recht Het begint met een bordje en voor je het weet staat je zolder vol antieke serviezen Drie kunstverzamelaars en drie handelaars tonen hun mooiste bezit 72 Familieportret Heikelien Verrijn Stuart strijdt voor teruggave van Joodse kunstschatten 64 Essay en Sotheby s de werkstudenten van weleer zijn verdwenen is het corporale gehalte gebleven 10 Op de planken De toneelsub voert naar goed gebruik nog steeds le gen da rische stukken op Veel sterren verdwenen na het afstuderen uit de schijnwerpers maar de roem van Kothurne blijft ze achtervolgen Rob Defares en Alexander Ribbink over hun eigen zaal Ontregelaar Pieter Lemmens exposeerde er zichzelf Reconstructie van de strooptocht naar kunstwerken voor de lustrumexpositie in 1937 22 De instelling Werk in de culturele sector hoeft zeker geen obscuur slecht betaald baantje te zijn Vijf cultuurhoeders vertellen over hun instelling waar geld een middel is en niet een doel 26 In beeld Van boomstam mergpijp glas of naaigaren uiteenlopende materialen inspireren deze beeldend kunstenaars Impressie van onze creatieve divisie 32 Eenmaal andermaal Tijdens een veiling kwam er wel eens een dronken student uit een antieke Pers gerold Hoewel bij veilinghuizen Christie s 4 Nos Iungit Amicitia 59 59 Hebben artikelen 16 Het Stedelijk 32 42 Muziek Klassiek altijd lastig Maakte Aedon in de jaren tachtig een heftige bloeiperiode door nu zijn het techno en coverbandjes die soci teitsavonden opluisteren Een kleine minderheid houdt stand 50 Tussen kunst en corporate Cecile Wentges deed het vanuit een veilig bestaan tussen Excelsheets koos ze voor een leven als kunstenaar Creatieve expressie en zakelijk inzicht bleken een gelukkig huwelijk 52 Doen Voorzitter van de MuClu Floris Kappelle leidt zijn museumclubleden met strakke hand door Amsterdam een zaterdagmiddag mee op galeriesafari Cultuur ondernemer Eric Seleky organiseert zich een slag in de rondte van Museumnacht tot Jonge Schrijversavond Librettist Floris de Monchy schreef een gelegenheidsopera over de Noord Zuidlijn In het Paleisje voor Volksvlijt toont Floris Tilanus hybride totaalkunstwerken die in geen enkel kader passen Drie jaargenoten van Viator vielen voor de zusjes Van Bon Columns Toneel muziek of beeldende kunst zijn essentieel om je in een ander te leren verplaatsen En juist tijdens de turbulente studentenjaren helpt kunst je tot een eigen identiteit te komen schrijft Arnout ter Haar over vlezige naakten en een emmer witte verf 68 Werk in de winkel 37 Els Quaegebeur Collecties van organisaties nemen een steeds belangrijkere plaats in Drie curatoren vertellen Het moeten conversation pieces zijn zonder te provoceren denkt aan Mulisch rubrieken 03 Redactioneel en colofon 15 Binnert de Beaufort 74 Beau van Erven Dorens vreest dat zo n vaas van Wanders niet eens lekker uit elkaar spat 06 Nieuws uit de Warmoesstraat 40 Paradijsvogel Lieven Mulders studeert Geneeskunde in Amsterdam en piano in Parijs 16 Nos Iungit Amicitia 5

Page 4

nieuws COACH EEN STUDENT NAAR DE TOP WAARDE RE NIST Een jaar geleden hebben wij een nieuwe gast mogen verwelkomen in onze borrelzaal Zijn blik is moeilijk te doorgronden Zo nu en dan lijken zijn ogen afkeurend te staan dan weer meen ik een kleine glimlach te bespeuren Vanachter zijn ruit houdt hij alles nauwkeurig in de gaten Of wij braaf genoeg studeren of wij ons een beetje gedragen en of de mores in stand worden gehouden En af en toe zie ik hem smachtend in de richting van de tap gluren alsof hij met weemoed terugdenkt aan de voor hem vervlogen tijden dat hij met zijn amices in een ontspannen setting een biertje kon drinken in plaats van zenuwachtig handjes te schudden met Obama c s Want ik heb het natuurlijk over Koning Willem Alexander die inmiddels is begonnen aan zowel zijn tweede regeerjaar als aan zijn tweede jaar aan de muur van onze soci teit Het voelt anders In plaats van naar de scherpe bijna afkeurende blik van Koningin Beatrix mogen we nu kijken naar een jonger opgewekt figuur die het vloeiende bier in iets mindere mate lijkt af te keuren Wij vinden het mooi om dit jaar voor het eerst op de koning te drinken en hebben voor het eerst zijn verjaardag gevierd Vanuit het perspectief van dit nieuwe paar ogen mag ik zeggen dat het goed gaat met de vereniging Studie is en blijft belangrijk dus er wordt steeds meer gedaan om studeren meer te stimuleren Er worden bijlessen georganiseerd men kan zich meer verdiepen in de hiervoor opgerichte studiesubgezelschappen en leden met ambities in het buitenland kunnen aanspraak maken op een studiebeurs van het recent opgerichte ASC Academy fonds Ja wellicht is het dan toch een tevreden blik waarmee Koning Willem Alexander onze borrelzaal in kijkt en ik geen hem geen ongelijk Rianne S Klemann ISSA h t Rector 6 Nos Iungit Amicitia Je bent de universiteit nog niet binnen of het is alweer tijd voor afstuderen En daarna In het woud van uiteenlopende loopbaanadviezen en carri replannen is het lastig zoeken Reden voor de senaat om een beroep te doen op de rijke kennis van de achterban de re nisten Via het nieuwe online platform met de enigmatische naam Dwillo moeten studenten en oud leden met elkaar in contact komen om adviezen en ervaring uit te wisselen over beroepskeuze en loopbaan Welke stage is handig als je directeur wil worden In welk land zit de beste opleiding voor topchirurgen Een eerdere pilot van Dwillo bij LSV Minerva in Leiden is al succesvol gebleken en nu wil ook het ASC AVSV studenten en alumni met elkaar verbinden Het principe van Dwillo opgezet door een groep Rotterdamse studenten doet denken aan een datingsite actieve leden en re nisten kunnen een profiel aanmaken op de ASC AVSV community page waarin studie achtergrond maar uiteraard ook dispuut en eventuele corpsbaantjes kunnen worden genoemd Op basis hiervan wordt een match gemaakt Een student met vragen kan zo een afspraak maken met een re nist die het leuk vindt om zijn kennis te delen De invulling van dit coachen is vrij te bepalen door beide partijen van een keer een kop koffie drinken met gerichte vragen tot meerdere afspraken gedurende een langere periode of een betekenisvolle mentorrelatie Doel is om van Dwillo een brede en diverse afspiegeling te maken van het ledenbestand Heeft u zin een student te begeleiden in zijn zoektocht naar de top Heeft u lessen geleerd die u graag zou willen delen Bent u benieuwd naar de worstelingen van de nieuwe generatie die de arbeidsmarkt betreedt Meldt u dan nu aan op www dwillo com asc Oprichtingsen bene etdiner ASC Academy groot succes Kwamen de leden van het ASC AVSV vroeger alleen overdag naar de soci teit als de senaat een bierestafette had geregeld nu vragen ze om nog meer Capita Selecta bijlessen bedrijvendiners en Inhouse dagen Er heeft een grote mentaliteitsverandering plaatsgevonden die aansluit bij het huidige academische en politieke klimaat De vereniging wil de meest ambitieuze studenten van Amsterdam belonen voor hun studiedrift en heeft daarom een eigen studiebeurs ingesteld onder de naam ASC Academy Een aanvraag voor een financi le bijdrage van deze stichting staat open voor alle Amsterdamse studenten die een prestigieuze master of een bijzonder onder zoeksproject willen doen dus ook voor studenten buiten het corps en voor zowel studenten van de Universiteit van Amsterdam als de Vrije Universiteit een unicum binnen de Amsterdamse studiebeurzen Op 13 maart vond het oprichtings en benefietdiner van de stichting plaats op de soci teit In een decor met jazzband haardvuur en de spijzen van cateraar Famous Flavours zijn er niet alleen genoeg positieve reacties ontvangen om de eerste studiebeurzen in september uit te kunnen keren maar ook om de continu teit van de stichting voor de komende drie jaar te kunnen waarborgen De avond culmineerde zelfs in een commissierondje waarvan het principe nota bene aan de huidige senaat moest worden uitgelegd en al snel galmden de dispuutsliederen door de borrelzaal Het Dagelijks Bestuur van de stichting bestaat deels uit re nisten van het ASC AVSV en deels uit oud senatoren De beurzen worden toegekend door de Raad van Toewijzing waarin prominente wetenschappers van Nederlandse universiteiten hebben plaatsgenomen waaronder onze eigen Arthur Wilde Hera 74 Paul van Sprang Beets 77 en Lucas Ellerbroek Beets 03 Daarnaast wordt deze stichting van harte aanbevolen door Dymph van den Boom Frank van der Duyn Schouten Frits Bolkestein Hermes 53 Alexander Rinnooy Kan en Frans van Houten Meer informatie over de stichting en het jaarlijkse benefietdiner is te vinden op www ascacademy nl en voor vragen kunt u mailen naar info ascacademy nl De Academy is volledig afhankelijk van giften dus mocht u de studenten willen steunen dan kunt u bijdragen overmaken naar rekeningnummer 022 60 56 406 IBAN NL58FVLB0226056406 t n v de ASC Academy IN MEMORIAM ANJA VAN DEN BLINK 1927 2013 ERELID ASC AVSV Sober scherp van geest verbonden met de maatschappij en door en door trouw Oorlog en opvoeding zorgden ervoor dat zij wars was van grootspraak en borstklopperij doe maar gewoon je werk was een van haar motto s Als midden in de winter de verwarming in het gebouw van de Hoge Raad was uitgevallen was dat geen reden om maar niet te verschijnen Hup de dikke winterjas aan en gewoon als altijd uitspraken doen Haar scherpe geest was uiterst geschikt voor dit werk maar zij was zeker geen kamergeleerde die vanuit een ivoren toren neerkeek op de maatschappij Ze stond midden in de samenleving en vooral haar vrienden uit haar studententijd en hun kinderen vroeg ze dikwijls het hemd van het lijf om te weten te komen wat er leefde in de steeds veranderende maatschappij Haar trouw vriendschap en haar scherpe beoordeling van maatschappelijke processen zullen gemist worden Nos Iungit Amicitia 7

Page 5

MET BROWNCOW NAAR EEN CORPORALE PUM Naast de diverse mentorinitiatieven binnen de soci teit zoeken actieve leden naar nog meer mogelijkheden om de banden met re nisten aan te halen De vereniging heeft daarom de hulp in geroepen van het bedrijf BrownCow dat een online platform biedt waar gepensioneerde movers and shakers hun kennis kunnen delen met jonge ondernemers Bedoeling is om gezamenlijk een evenement te organiseren waar een tiental gepensioneerde toppers uit het zakenleven een ontmoeting kunnen hebben met startende entrepreneurs Tegelijk zal de uitreiking plaatsvinden van de jaarlijkse corporale gouden gids Bedrijvig BrownCow is het geesteskind van Groningse studenten waarbij intussen ook ASC ers zijn betrokken Arthur Menko Beets 99 is een van hen en vertelt dat hij en zijn collega s met lede ogen moesten aanzien hoe de kennis en kunde van succesvolle babyboomers verloren lijkt te gaan na hun pensionering Ik werkte zelf bij een multinational waar je honderd hulplijnen tot je beschikking hebt als je er niet uit komt Als ondernemer sta je er alleen voor en dat wilden we oplossen Ze besloten een platform op te richten waar onze oudere wandelende encyclopedie n hun ervaring kunnen delen De bedrijfsnaam verwijst naar het Engelse oefenrijmpje How now brown cow De eerste voorzichtige succesjes zijn al binnen vertelt Menko het bedrijf Mr Green is opgezet door jonge oud leden van het ASC AVSV en importeert 8 Nos Iungit Amicitia Minus Polak 1928 2014 ASC app Dat gezicht die naam zat die niet bij Op een congres in de kroeg of tv kijkend soms zou je willen dat er een zoekmachine bestond waarin je gauw kunt vinden van welk jaar iemand was of van welk dispuut Nu komt er een einde aan dat moeizame gegraaf in het geheugen er is een heuse almanak app Al langer was het voor alle re nisten mogelijk om online de digitale almanak te doorzoeken Even registreren en voil toegang tot een databank van alle 14 000 oud leden Daarnaast komt er een newsfeed waarin data van re nistenborrels en andere evenementen worden aangekondigd en in het fotoalbum kunt u de beelden bekijken van die activiteiten Drijvende kracht achter dit alles is VVR bestuurslid Dirk Dekker Thalia 00 aldus de zoekmachine die samen met het IT bedrijf Atabix Paul Hage Atomos 06 al jaren in samenspraak met de senaat dit monsterproject leidt Eenvoudig is het immers niet hoe zit het met privacybescherming en het actualiseren van adresgegevens Om stalkers en marketingbombardementen te voorkomen zijn adresgegevens van re nisten alleen beschikbaar na een mailtje aan de secretaris van de VVR En zelfs dan zullen de data niet worden toegezonden maar zal de secretaris de gewenste boodschappen zelf naar de geadresseerden doorsturen De zoekfunctie in de databank opent hoe dan ook een wereld aan mogelijkheden zegt Dirk Dekker Wat te denken van een postcodeborrel Dat is in Amsterdam misschien ondoenlijk maar je kunt wel zien wie van de re nisten er allemaal in bijvoorbeeld Laren wonen Dan kan het best leuk zijn om daar eens wat te organiseren Ook het benaderen van volledige jaren disputen of desnoods naamgenoten kan zo worden gerealiseerd Hoe actueler en vollediger de persoonlijke gegevens hoe meer mogelijkheden De koppeling met LinkedIn zorgt er bijvoorbeeld voor dat je in n oogopslag kan zien welke ASC er bij een bedrijf werkzaam is of was De gegevens worden momenteel binnen bijna alle disputen door de bestuurders bijgewerkt in het ledenadministratiesysteem LAS Re nisten kunnen het ook zelf doen via de VVR website Vanzelfsprekend voldoet de databank aan alle eisen van het College Bescherming Persoonsgegevens dat kan ook niet anders met voorzitter Jacob Kohnstamm Hebe 68 in ons midden Login op www reunistenasc avsv nl vergeet niet om persoonlijke informatie te actualiseren en donateur te worden van de VVR dit revolutionaire project is k kostbaar of kijk in de App store voor de app elektrische auto s Op een dag ontdekten ze dat klanten meer interesse hadden in leasemogelijkheden Daar hadden de jongens te weinig verstand van en via ons legden ze contact met een oud directeur die daar expert in was Hij hielp mee om contracten op te stellen en is zelfs mee geweest naar de bank voor een lening Hij rijdt nu zelf trouwens ook elektrisch Het idee van BrownCow doet denken aan het senior expertsproject van Buitenlandse Zaken PUM en Menko meldt dat die dan ook partner zijn Het verschil is dat PUM slechts onkosten vergoedt en zich richt op werk in ontwikkelings landen terwijl BrownCow wel een commercieel oogmerk heeft We proberen van geval tot geval vraag en aanbod op elkaar af te stemmen het budget van de startende ondernemer tegenover de waarde en tijd van een voormalig topman Binnenkort worden de eerste re nisten benaderd of ze bereid zijn om hun expertise te delen met ondernemende verenigingsgenoten In memoriam openingscitaat hierboven afkomstig uit zijn originele bundel vol stilistische juweeltjes die hij voor vrienden deed verschijnen naar aanleiding van zijn 65ste verjaardag H et enige dat U mag overwegen is een bezoek aan mij op de dag voorafgaande aan die waarop ik de reis naar de sterren ga beginnen Als er aanleiding voor U zou zijn om dan nog iets waarderends te zeggen dan brengt Gij enerzijds teweeg dat ik afreis met de hoop dat ik een niet geheel onnutte vrucht ben geweest aan de boom des levens en dan weet ik anderzijds en bovenal dat U mij niet uit het oog heeft verloren Herminius Carl Georg Ludolf Polak is niet meer Aangekomen in 46 II bij Hebe werd hij rector in het jaar 50 51 een jaar dat samenviel met de viering van het honderdjarige bestaan van het ASC Volgens medesenatoren Ivan Lerner Pallas 46 II en Jan Willem Pennink Unica 48 zette hij de viering onder meer luister bij met een gloedvolle rede in de Aula van de Universiteit Overal waar hij sinds zijn rectoraat kwam en ging zou hij herinnerd worden als briljant spreker Na zijn eerste werkzame jaren in de advocatuur werd hij halverwege de jaren zestig wethouder Stadsontwikkeling en Verkeer voor de VVD in zijn geboortestad Rotterdam Thuis liet de wethouder zich tijdens het toetje door zijn vier dochters beko gelen met de schillen van de perziken en pruimen die ze van hem moesten eten Dat was de deal Daar zat het toonbeeld van innerlijke beschaving dan met de kleffe slierten op zijn bril en voorhoofd te midden van vier kraaiende meiden Wat hem vooral voor je innam was zijn gezonde dosis zelfspot Wie zichzelf te serieus nam werd afgeserveerd nou nou die gaat niet aan zelfkritiek ten onder heette het dan Een lofzang tijdens de rit leek hem zeker te vroeg aangeheven te worden zoals blijkt uit het Toen hij afscheid had genomen als wetouder werd hij voorzitter van het College van Bestuur van de Erasmus Universiteit en vervolgens eind jaren zeventig voor zitter van zijn oude advocatenkantoor Dutilh Van der Hoeven Slager In 72 was hij al benoemd tot voorzitter van het bestuur van de Vereniging van Re nisten een functie die hij tot 94 bekleedde In die meer dan twee voor het ASC AVSV woelige decennia heeft hij met groot natuurlijk gezag de VvR groot en sterk gemaakt Hij was de stille kracht achter de aanschaf van de nieuwe soci teit aan de Warmoesstraat Moeilijke beslissingen ging hij aldus eeuwig bestuurslid Rob Labadie Thalia 72 niet uit de weg Hij was ondogmatisch als dat nodig was maar aan het eind liet hij de eer altijd genereus aan anderen Opgedrongen is teveel gezegd maar voor het aangeboden erelidmaatschap van het ASC werden alle vluchtwegen afgezet Minus moest er aan geloven Na de advocatuur was hij achtereenvolgens lid van de Eerste Kamer enthousiast maar aldus buren matig trompettist kantonrechter te Rotterdam en de trotse bezitter van een volkstuintje waaraan hij tot afgrijzen van het thuisfront courgettes van ongekende afmetingen onttrok Met veel geduld opgekweekt zei hij er zelf over Weer vergeten om te snoeien vermoedde het thuisfront Van 1985 tot aan zijn pensionering in 1995 was hij lid van de Raad van State In 1994 stelde hij daar parmantig zijn paperclipverzameling tentoon in de ruimte die tot dan toe was gereserveerd voor exposities als Thorbecke een leven in brieven of De ministeri le verantwoordelijkheid in staatsrechtelijk perspectief Daarmee trotseerde hij de toorn van vicepresident Willem Scholten die deze expositie beneden s Raads waardigheid achtte Waar Minus dan weer niks van begreep Een van zijn gevleugelde uitspraken De paper clip houdt de samenleving bijeen Het gezin was voor hem de kleinste maatschappelijke deler En dat gezin echtgenote Guus en dochters Tootje Charlotte Elisabeth en Herminia had hij boven alles lief Zij hebben Minus op 10 februari uitgeleide gedaan op zijn reis naar de sterren Bob Duynstee Nos Iungit Amicitia 9

Page 6

tekst Delilah van Eyck Dis 93 Fotografie repetitie maart 2014 Emilie Hudig Chess 93 Op de planken kothurne Hella Haasse schreef er een stuk voor annet nieuwenhuyzen werd er ontdekt Velen stonden bij de theatersub volop in de schijnwerpers om later geheel van het toneel te verdwijnen Maar mooi was het altijd en bloedjespannend want met de eikels die kwamen kijken moest je nog jaren in de borrelruimte staan V rijdagavond een repetitie lokaal in een universiteits gebouw langs de kant hangen wat twintigers in en over klapstoelen een blondine is met mascara in de weer een frisse jongeling mompelt wat met zijn neus in de tekst een geneeskunde student komt later binnen moet even verwerken wat hij vandaag tijdens zijn co schap heeft gezien aan bejaarde edele delen Zijn medespeler klopt hem begrip vol op de rug Op de vloer repeteren vier ijverige actrices terwijl een knappe bebrilde regisseur ze vriendelijk doch streng aanwijzingen geeft dit is kothurne 2014 Maar het had ook 1981 kunnen zijn of 1995 of eind jaren 40 begin 50 hoewel niet met zekerheid te zeggen is of mascara toen bon ton was 10 Nos Iungit Amicitia Wat volgt is een schets van de subvere niging in 1968 ontstaan door de fusie van het vrouwelijke kothurne en de mannelijke amsterdamsche Studenten Tooneel Vereeniging door de jaren heen Vooropgesteld laat een oud kothurnist aan het woord en je kunt dit blad met gemak drie keer vullen kletskousen zijn het van het enter tainende soort en met een rijke geschiedenis en fanatieke re nisten bestaat het gevaar van historische onvolledigheid maar we streven hier sfeerweergave na en geen logboek We haken in rond de late jaren 70 Duiven schieten Maarten Simons Osiris 79 vertelt dat er in zijn tijd een creatieve relativerende wind door de vereniging woei er waren veel links ig e studenten en niet zelden werd men lid specifiek om culturele verbreding te zoeken Het groenencabaret was fameus en toen er vanaf 78 een fanatieke kern opstond om de theatersub nieuw leven in te blazen volgden er initiatieven als het eenakterfestival het cabaretfestival en de groenenmusical met als stuwende factor Hester van eeghen lllorien 78 Simons kwam direct na zijn eerste jaar in het bestuur van kothurne en geeft grif toe dat buitenstaanders hen maar een klef stelletje aandachttrekkers vonden Van nature zijn mensen die toneel willen spelen vaak extrovert en narcistisch en vinden ze het ook in het dagelijks leven leuk om een act op te voeren Maar vergis je niet het was van hoog intellectueel niveau en waar er nu meer middelen voorhanden zijn werkten we toen met hoofd en handen Hoofd en handen Ja en we waren inventief Toen Willem van de Sande Bakhuyzen Hebe 75 had bedacht dat we groots en meeslepend Moli res Le Bourgeois Gentilhomme zouden spelen in een verlaten loods die nu Squash City huisvest in plaats van in een muf zaaltje hebben we daar eerst de duiven uit geschoten en vervolgens na belofte van een paar kratten bier met wat jongerejaars een enorm decor gebouwd Ole Clement Homerus 11 le gen da risch die voorstelling Verder werd er bij wijze van vergaderen ook gewoon een beetje gehangen op banken met een fles wijn hoor het was echt niet strak georganiseerd Maar dat jaarlijkse grote stuk en die eenakters dat maakte kothurne voor mij de meest ontspannen uitlaatklep Terwijl als je vroeg begon bij die sub je echt carri re kon maken het was ook een podium dat je naar meer bracht Veel van die uitgesproken types belandden in de Commissie of in de Senaat net als ik Ashja van der Aa Chess 13 en Tinka van Trier Tych 12 op de rug gezien Veerle Nicolai Tych 13 en Beaudine Borggreve Pinot 12 Het grote stuk Er wordt hard gewerkt door profes sioneel regisseur Thomas Bijsterbosch en de jonge spelers van Kothure aan de voorstelling die van 31 mei tot en met 1 juni wordt gespeeld in de Doelenzaal Wederom een Moli re maar dit keer een snoeiharde bewerking van De misantroop van de Britse hotshot playwright Martin Crimp Gaat dat zien ApplAus plankenkoorts beschrijft Simons als een noodzakelijk kwaad net als Maarten Biermans Hebe 93 die als bestuurder en lid in ettelijke stukken speelde de blinde paniek een paar minuten voor aanvang de braakneigingen op de wc applaudisseren herinnert Biermans zich het spelen voor de vereniging als bloedjespannend omdat je in tegenstel ling tot onbekenden met deze eikels nog jarenlang in de borrelzaal moest staan er was altijd wel emand die je opwachtte met nou dat was weer ouderwets k t als ik de dames die vandaag repeteren vraag naar hun publiek halen ze de schouders op ach er komt toch niemand kijken Ja een paar vriendinnen en Hebe AmsterDAmse ArrogAntie de vraag of thuis op de bank zitten niet een veel beter idee was geweest en dan de aandacht Het nooit meer weg willen van het podium Waar Simons het publiek echter beschrijft als welwillend er was altijd wel emand die wilde Ook Biermans associeert zijn jaren bij kothurne met het grootst mogelijke plezier en geeft het clubje blijmoedig de schuld van zijn uitgelopen studie Hij memoreert de vergaderingen die hij beschrijft als improvisatiecabaret Nos Iungit Amicitia 11

Page 7

Michiel Egeler Hebe 12 an sich de eerste keer dat ik er binnen kwam heeft niels van der Heyde Thalia 90 een uur lang non stop zitten oreren terwijl de aanwezigen huilend over de banken hingen van het lachen Trouwens iedereen daar wilde gehoord worden en elkaar de loef afsteken met lolligheden Op de jaarlijkse intercor porale algemene Toneel Vergadering altijd georganiseerd door Utrecht had ik binnen de kortste keren een motie aan m n broek hangen of amsterdam er niet uitgegooid kon worden vanwege algehele arrogantie Maar we w nnen ook altijd het eenakterfestival en Wageningen s ook gewoon ruk anti nazistuk Voor het lustrumspel van 1937 kozen de toneelsubs van het toen nog gescheiden ASC en AVSV gezamenlijk voor Liluli van de Franse schrijver Romain Rolland Op 25 juni was de premi re in Carr De weken erna besteedde de landelijke pers behoorlijk wat aandacht aan de opvoering met reden Rolland winnaar van de Nobelprijs voor literatuur schreef Liluli in 1919 Het publiek van toen zag in het pacifistische stuk de drama s van de Eerste Wereldoorlog Een kleine twintig jaar later was voor de Amsterdamse studenten een nieuw oorlogsdrama niet ondenkbaar Daarom werd bewust gekozen voor een allegorisch stuk waarin de slechtheid van de mens op verschillende wijzen tot uiting kwam Men vroeg aan de schrijver zelfs toe stemming om enige passages te mogen herschrijven zodat het beter zou passen in de tijd Feitelijk werd het zo een anti 12 Nos Iungit Amicitia nazistisch toneelstuk Dat bleef niet onopgemerkt De recensent van De Telegraaf was bijzonder positief Er leefde een gezonde jonge geest van spot en kordaatheid in de groote zaal een geest die nooit alleen hatelijk was maar puntig en doeltreffend Zijn collega van dagblad De Tijd viel over de door hem gesignaleerde anti katholieke sentimen ten en was teleurgesteld Maar is zulk een a sociaal zulk een anti maatschap pelijk satiriek gedoe een onderwerp voor een lustrumspel aan de hoofdstedelijke Universiteit De felste reactie kwam van Volk en Vaderland het weekblad van de NSB De recensent maakte van zijn hart geen moordkuil Hoe droevig dat onze Amsterdamsche studenten een dergelijk stuk ten tooneele voeren Is het Amsterdamsch Studentencorps werkelijk reeds z onder invloed van marxistische hoogleraren dat het zelfs in zijn streven op kunstzinnig gebied een haard van cultuur anarchie en godloos marxisme moet zijn Liluli prikkelde en meer dan dat de keuze was gerechtvaardigd Tekst Daan Meijer Overigens is Biermans deep in the know aangezien hij in 98 het lustrum van de subvereniging mede heeft georganiseerd Hij heeft nauw contact gehad met enkele van de coryfee n onder wie annet nieuwenhuyzen en kick Stokhuyzen en Ton lutz geen lid maar gastregisseur in de aSTV tijd Hij haalt een anekdote aan waarin een trotse jonge hond tijdens het lustrum vertelde over een tournee door nederland waarop een oud besje schamperde dat zij nog op tournee gingen door Canada er was een fameuze generatie eind jaren 40 begin 50 die als het studententoneel eigenhandig het aanbod van landelijke kleine voorstellingen verzorgde Je moet je voorstellen dat er de Stads schouwburg was en verder niets Wat nu het kleine zalencircuit is zoals men nu naar Frascati of Bellevue gaat dat waren wij Afgewezen Maar ook deze eeuw herbergt artistiek begaafde kothurnisten louise korthals panikh 03 kwam al als toneelvrouw aan ik was van kinds af aan altijd in de weer met voorstellingen en verliet amsterdam met een bachelor Sociologie om toe te geven aan de niet te onder drukken drang op het podium te staan de koningstheateracademie in den Bosch volgde waar ze als gediplomeerd kleinkunstenaar vanaf kwam Wat ik miste in ons bestuur was echte betrokkenheid zo actief was het allemaal niet daar baalde ik van maar achteraf was ik ook iets te jong om echt slagvaardig te zijn Ik had er meer uit kunnen halen Waar ik wel dankbaar voor ben is dat ik zo n grote vriendenkring heb opgebouwd mensen die allemaal braaf naar de kleine Boven Veerle Nicolai Tych 13 Nicole Zwart Chess 11 Beaudine Borggreve Pinot 12 en Claire Deiters Pinot 11 Onder Emma White Audentis 13 komedie komen drommen als ik daar nu sta met m n kleinkunstprogramma al zijn connecties ook niet alles het moet wel goed zijn wat je maakt Talent dat door de mazen van het net glipte was er ook Theatermaakster anna Rottier Fiore 91 speelde in haar eerste jaar weliswaar in de lustrum musical Zapp met onder andere Tijn docter en Beau van erven dorens maar toen ze in haar tweede jaar auditie deed voor een kothurne voorstelling werd ze door regisseur Vastert van aardenne Hebe 82 gepasseerd Terwijl ze notabene inmiddels op de Toneelschool zat en deze afwijzing derhalve met gelijke delen hilariteit en gekrenkte trots aanvaardde zoenen Matthijs Baan Viator 91 bekent alleen voor de krenten in de pap te zijn gegaan Contributie nee nooit betaald Verga deringen nee nee maar ik heb wel in meerdere grote voorstellingen gespeeld Waarvan de eerste de groenmusical was Het Viator bestuur vond het natuurlijk van de zotte maar ik heb doorgezet terwijl die ene didonees die dat jaar was ingesmeten helemaal niet mee mocht doen Maar ik vond het geweldig bij kothurne en life changing ook hoor Nos Iungit Amicitia 13

Page 8

Tim Eeftinck Schattenkerk Hebe 10 in de prijzen Louise Korthals eerste soloprogramma Vlieguur werd alom bejubeld en bekroond met een Neerlands Hoop de Prijs voor Aanstormend Cabarettalent 4 5 en 6 december staat ze in De Kleine Komedie met haar nieuwe programma Zonder voorbehoud de speellijst verschijnt op haar website www louisekorthals nl op het podium in de lustrummusical Grease heb ik voor het eerst het meisje gezoend dat nu tien jaar mijn vrouw is Wat er ook niet in gaat bij Matthijs is dat er leden van de subvereniging zijn die niet of nooit in voorstellingen spelen maar alleen maar productioneel werk leveren Waarom zou je d t nou doen Maar Freek ampt Beets 11 de huidige praeses van het bestuur ziet het als een eervolle taak om buiten de schijnwerpers de boel draaiende te houden Volgend jaar grijp ik wellicht mijn kans maar laten we wel wezen in een stuk spelen zet je niet op je cv een bestuursfunctie wel na de jaarlijkse overdracht op het diner d actant tevens alV is het aan het nieuwe bestuur om een regisseur aan te stellen voor het Grote Stuk dat wordt steeds moeilijker want ze schijnen er tegenwoordig geld voor te vragen en waar kothurne de grootste sub blijft na a S T Shot met een groeiend aantal leden blijft het lastig om mensen te vinden die er werkelijk tijd in kunnen stoppen Toch blijft het enthousiasme met een galavoorstelling de nacht van de Wilde expressie een open podium voor de vereniging en intercorporale activiteiten als een song en een cabaretfestival Want ware creatieve aspiraties laten zich niet zo snel in de kiem smoren Er wordt niet over geluld maar dit blad kost wel geld ooit Maarten Biermans zit in het bestuur van theatergroep de kale het gezelschap dat ontstond uit de voorstelling De Kale Zangeres le gen da risch Vastert van aardenne regisseerde het stuk van Ionesco in 94 als galavoorstelling waarna het zo goed ontvangen werd dat Van aardenne met zijn stevige wortels in de theaterwereld het verkocht kreeg aan verschillende kleine zalen Het gezelschap bestaat nog steeds en legt zich nu toe op zeventiende eeuws nederlands repertoire en Biermans Hij weet zeker dat hij Baan en Bok Ian Osiris 93 nog een keer de handen ineen zullen slaan voor een flink robbertje eenakterspelen Ooit ooit zal hij weer schitteren Toon uw waardering voor deze en andere activiteiten van de Vereniging voor Re nisten lid bent u al vanaf 35 per jaar Aanmelden kan via de website reunistenasc avsv nl tekst Binnert de Beaufort Beets 90 EEN BOZE MAN AAN DE MUUR H et was 1993 Er was iemand weggegaan van het Beetshuis en zodoende kwam er een grote interne carrousel op gang Ik kon naar drie hoog voor een heerlijke maar niet erg grote kamer met uitzicht op de Keizersgracht en Felix Meritis Huis genoot Mark van Gennep ging naar de tuinkamer twee hoog achter een van de grootste en rustigste kamers van het Beetshuis boven de Grote Zaal waar altijd vergaderd werd Van Gennep wilde zijn nieuwe onderkomen een beetje leuk aankleden In de Grote Zaal onder hem hing aan het plafond een enorm ovaal schilderij een trompe l oeil van een naakte vrouw die in een hemels gewelf zweeft Het was niet onaardig geschilderd door een enigszins begaafde amateur Jaren terug had een Beetsiaan een gat geboord in het schilderij op de plek waar zich de vagijn van de vrouw bevond Mark wilde ook een trompe l oeil aan de grote witte muur in zijn kamer En hij wist precies wie dit klusje moest klaren Hij kende een Lllorienne die artistiek was aangelegd en op het punt stond een serieuze column schilderopleiding te gaan volgen Hij nodigde het meisje uit om de muur eens te komen bekijken Ze was direct enthousiast en sloeg aan het schetsen Ze had een tableau voor ogen van een groep naakte Matisse achtige figuren in een landschap Drie weken lang was zij elke dag in het Beetshuis te vinden om de muur van Mark te beschilderen Wij vonden het wel iets hebben een kunstenares aan het werk in ons huis En het resultaat was ja wat was dat resultaat eigenlijk Opmerkelijk De Lllorienne had inderdaad een groep naakte mensen geschilderd in een roestbruine kleur Het had zeker iets kunstigs Maar het was geen lieflijk fijn tafereel waarvan je lekker ontspande Het waren brute gespierde mensen Lomp bozig Een figuur sprong er uit een enorme gespierde man met een sadistische grijns en boze bijna psychotische ogen De man zat in een vreemde houding half op z n hurken alsof hij elk moment uit de muur in de kamer kon springen We loofden de kunstenares en Mark beweerde erg gelukkig te zijn met het kunstwerk Op een avond zaten Christiaan Alberdingk Thijm en ik op zijn kamer wijntjes te drinken en te roken We waren een beetje aangeschoten en kwamen over het kunstwerk te spreken Mark zei Chris ik vind het een waanzinnig somber en deprimerend schilderij Ik ook zei ik Mark was het niet met ons eens Hij beweerde er nog altijd erg gelukkig mee te zijn Een week later waren we weer op zijn kamer Mark zei Chris ik word ontzettend depressief van die boze gespierde man aan de muur Mark keek naar de muur naar de man naar die woedende vleesmassa Je hebt gelijk zei hij ik vind het afschuwelijk Op de gang buiten zijn kamer stond nog een volle emmer witte grondverf Mark gooide snel wat kranten op de grond bij de muur pakte de emmer en een kwast en heeft in n adrenalineaanval de muur in een half uur wit geverfd Gewoon even doen 14 Nos Iungit Amicitia Nos Iungit Amicitia 15

Page 9

tekst Machteld Vos Chess 91 illustraties Floris Tilanus Hebe 85 het stedelijk Mecenaat Het Stedelijk kan net als alle andere kunstinstituten niet zonder gulle gevers Twee voorbeelden ROB DEfARES E r zijn mensen aan wie je als journalist zo n beetje elke denkbare vraag kan stellen Gewoon omdat ze het heerlijk vinden om over zichzelf te praten Welnu Rob Defares behoort bepaald niet tot deze categorie Als hij de pers al eens te woord staat betreft het hooguit een paar zinnetjes over de jaarcijfers van zijn beurshandelshuis IMC de aandelenmarkt of de toekomst van het mecenaat We kunnen gerust stellen dat Defares niet zo happig is op publiciteit Het is dus best bijzonder dat hij nu zomaar wil praten Ook al is het alleen maar omdat het onderwerp schone kunsten hem zeer na aan het hart ligt Maar pas op geen vragen over geld en oh gruwel al helemaal niet over zijn priv leven Hoe dun die scheidslijn is blijkt snel Op de vraag wat kunst met hem doet volgt een lange stilte Dan Dat is een te persoonlijke vraag Maar toch niet impertinent Alle persoonlijke vragen beschouw ik als impertinent mevrouw Vos Waarom vind je deze vraag dan te persoonlijk Weer een lange stilte Ik moet opeens denken aan de Beaujolaisworst met linzen die ik gisteravond heb gegeten Daar heb ik heerlijke Beaujolais bij gedronken Over het algemeen wordt er veel te weinig Beaujolais gedronken Goed over een andere boeg dan maar Behalve lid van de raad van toezicht van het Stedelijk Museum is Defares met IMC ook hoofdfounder van het museum Voor die 16 Nos Iungit Amicitia laatste titel kom je in aanmerking bij een donatie van naar verluidt een miljoen euro of meer zonder daar verder iets voor terug te krijgen Hoewel niets in ruil werd de erezaal van het museum omgedoopt tot IMC zaal Dat moet best bijzonder voelen een wandeling door de zaal die jouw naam draagt Toch Hoe ik me voel is afhankelijk van wat er op dat moment wordt getoond De emotie zit voor mij in de kunst niet in het feit dat de zaal de naam van mijn bedrijf draagt Het geeft me wel veel voldoening dat ik heb kunnen geven al zie ik dat vooral als mijn burgerplicht Naast het Stedelijk steunt Defares ook de Rijksakademie van Beeldende Kunsten een postacademische opleiding voor nationale en internationale jonge kunstenaars Defares veert op J dat is mijn grote liefde Het is een van de weinige Nederlandse postdoc instituten die op wereldniveau meespelen Sterker nog het is het beste wat Nederland op kunstgebied te bieden heeft Ik vind het enorm inspirerend om daar rond te mogen lopen Of hij zich altijd op zijn gemak voelt als zakenman in de kunstwereld Te persoonlijk Defares begon zich te verdiepen in kunst tijdens zijn studententijd aangestoken door een vriend die kunstgeschiedenis studeerde Later stapte hij over naar hedendaagse kunst doordat de moeder van zijn vriendin een galerie had Opeens kwam ik in aanraking met kunstenaars en ik raakte gefascineerd door hun manier van denken Nog steeds beleef ik daar enorm veel plezier aan Hij begon te lezen over kunst bezocht exposities en begon werken te kopen Door veel te lezen over kunst krijg je historisch besef en begrijp je beter hoe je een werk moet plaatsen En je begrijpt waarom je door bepaalde kunst gegrepen wordt Of juist niet Inmiddels heeft Defares een omvangrijke verzameling Nou ja verzameling wanneer is iets eigenlijk een verzameling Een Engelse dame vroeg hem ooit Do you have a collection or do you merely own pieces of art Zelf weet Defares ook het antwoord niet Maar het was wel duidelijk bij welke groep ze mij indeelde En nee hij droomde er nooit van om zelf kunstenaar te worden Die heeft een moeilijke positie Een kunstenaar voelt de drang om een bepaald werk te maken ongeacht of iemand het wil kopen En als een kunstenaar eenmaal succesvol is neemt de druk alleen maar toe want je kunt niet opeens iets totaal anders gaan maken Dus hoewel ik liever kunstverzamelaar ben durf ik te stellen dat een kunstenaar is aangeraakt door God Van een verzamelaar weet ik dat zo net nog niet Rob Defares Dido 82 is directeur en oprichter van beurshandelshuis IMC Hij is lid van de rvt van het Stedelijk Museum en van de rvt van de Rijksakademie van Beeldende Kunsten en is oprichter en voorzitter van de IMC Weekendschool Ik durf te stellen dat een kunstenaar is aangeraakt door God Van een verzamelaar weet ik dat zo net nog niet Nos Iungit Amicitia 17

Page 10

tekst Jacqueline Hoefnagels Oktopus 80 Beeld Pieter Lemmens Hera 86 ALExANDER RIBBINK W anneer de liefde voor kunst bij hem begon Tja als klein jongetje werd Alexander Ribbink door zijn vader meegenomen naar het museum maar om nou te zeggen dat er toen al sprake was van liefde Ik moest mee zo onnozel was het natuurlijk Meestal kon je dan wel in een hoekje kleien tekenen of knutselen Maar blijkbaar plant zo n gedwongen bezoek toch een zaadje want als student betrad hij al regelmatig vrijwillig CJP in de hand een museum Dan merk je dat je in de loop der jaren een emotionele band hebt opgebouwd met die plekken Dat voel ik vooral heel sterk met het Stedelijk Natuurlijk vanwege de kunst die er binnen te zien is maar ook door het gebouw zelf Dan is het wel heel toepasselijk als je kantoor huist aan het Cultuur is nou eenmaal belangrijk het onderscheidt ons van de beesten Museumplein in het voormalige pand van de ANWB met uitzicht op jawel datzelfde museum Helemaal omdat Ribbink sinds vijf jaar voorzitter is van de raad van toezicht van het Stedelijk Museum Een taak die in de woorden van Ribbink vrij intensief is Onze voornaamste activiteit is op dit moment de zoektocht naar een nieuwe directeur inmiddels gevonden red en dat kost heel veel tijd Opgeteld zeker een dag in de week verspreid over verschillende dagen avonden en het weekend En dat ook nog eens onbetaald Waarom doet een mens dat in vredesnaam Omdat ik van het instituut hou En omdat openbaar kunstbezit belangrijk is Middels moderne kunst kun je een gesprek over de samenleving hebben waarbij alle bevolkingsgroepen zich kunnen verenigen Daar ontstaat een betere mensheid van Cultuur is nou eenmaal belangrijk het onderscheidt ons van de beesten Daarnaast vind ik het belangrijk dat mensen zoals wij hoewel we goed belasting betalen laten zien dat niet alles bij de overheid hoeft te liggen Ik zie het als voorbeeld dat wij bereid zijn daar veel tijd en geld in te stoppen En dat laatste doet Ribbink door kunstinstellingen als de Rijksakademie het Stedelijk Museum en de Stadsschouwburg financieel te ondersteunen Toeval of niet bij de vraag of hij verzamelaar is begint ook Ribbink moeilijk te kijken Ik heb een paar definities van verzamelen gehoord De eerste als je meer hebt dan je kan ophangen In dat geval ben ik een verzamelaar Een andere hoorde ik dit weekend Iemand zei je bent pas een verzamelaar als je meer dan twee werken van Marl ne Dumas hebt Ribbink met een lachje Beetje flauwekul natuurlijk Maar ook aan die definitie voldoe ik Even voor de duidelijkheid Ribbink wil zich absoluut niet meten aan grote bekende verzamelaars als Cees en Inge de Bruin of Loes en Egbert Dommering Ik ben geen eredivisie verzamelaar maar een amateurverzamelaar Er zit totaal geen lijn in mijn aankoopgedrag ik koop gewoon wat ik mooi en leuk vind Over mijn collectie als geheel heb ik geen verhaal maar wel bij ieder stuk afzonderlijk omdat er een persoonlijke herinnering aan kleeft Het liefst koopt hij van jonge relatief onbekende kunstenaars van de Rijksakademie en de Ateliers Kunst zie ik niet als een investering Ik koop niet om het later voor meer te verkopen Dat is net als mensen die tien jaar wachten met het kopen van een huis omdat de huisprijzen gaan dalen Dan hebben ze tien jaar lang huur moeten betalen en hun aandelen zien verpieteren om dan nu eindelijk een huis tegen een iets lagere prijs te kopen Dan heb je het in mijn ogen toch verkeerd aangepakt Je koopt een huis omdat je er wil wonen niet om er in te beleggen Met kunst doe ik dat precies zo Ik koop kunst omdat ik het mooi en leuk vind of omdat het me raakt Over twintig jaar hoef ik niet te kunnen zeggen kijk jongens ik had ze allemaal goed Alexander Ribbink Hebe 82 was coo van TomTom en is partner van Primeventures Hij is voorzitter van de rvt van het Stedelijk Museum en secretaris van de Turing Foundation 18 Nos Iungit Amicitia het stedelijk De ontregelaar B eeldend kunstenaar Pieter Lemmens Hera 86 is autodidact Toen ik afhaakte van de Heao waar niets mij boeide heb ik nog even overwogen kunstgeschiedenis te gaan studeren Maar ik dacht weet je wat ik ga het gewoon zelf doen Ik heb penselen gekocht en ben gewoon begonnen Het gaat hem als kunstenaar niet zozeer om het scheppen van beeld maar om het experiment Het leuke aan kunst is het cre ren van verwarring het anders inrichten van ruimte en context Kunst is de maatschappij onder een vergrootglas Volgens Lemmens neemt de ruimte voor experiment in de kunsten af Het gaat steeds meer over vorm het plaatje wordt interessanter dan het verhaal En het publiek gaat kunst als een wedstrijd zien Wie is de beste Terwijl het in de kunsten en de filosofie idioot is om de beste te willen aanwijzen Experimenten zijn immers niet gestandaardiseerd te beoordelen of af te zetten tegen wat er al is Bovendien wordt kunst door meer mensen gewaardeerd naarmate de maker bekender is om wat voor reden dan ook Ik zet mensen daar graag over aan het denken Zo heb ik een keer zeshonderd posters in de stad opgehangen met de aankondiging van de tentoonstelling Pieter Lemmens in het Stedelijk Museum Dat zette mensen natuurlijk op het verkeerde been ik was daar zelf een week lang te bewonderen mijn werk niet Heel interessant om te zien hoe mensen reageren als de regels worden doorbroken De actie kreeg behoorlijk wat aandacht in de media en de poster zelf is later opgenomen in de collectie van het Stedelijk Ik heb ook een keer op de Albert Cuyp gestaan achter een kraam met mijn eigen werk terwijl het werk niet te koop was Erg grappig sommige mensen werden echt woedend Nog een voorbeeld ik heb een musical over 9 11 geschreven Dat werd onbetamelijk gevonden maar je zult zien dat straks Albert Verlinde met een musical over 9 11 komt en dan is het ineens wel okay Zo bedenk ik voortdurend hoe je de bestaande hi rarchie in de kunsten kunt doorbreken en mensen kunt ontregelen Lemmens werkt nu aan een grootscheeps experiment Ik ben bezig met de organisatie van de open wereldkampioenschappen kunst Ik hoop op sponsoring van AkzoNobel de verfmakers Iedereen kan straks zijn stem uitbrengen via internet Dan zullen we eens zien om welke redenen het beste werk wordt verkozen Nos Iungit Amicitia 19

Page 11

tekst Daan Meijer Beets 81 Beeld Stedelijk Museum Amsterdam het stedelijk Het keurkorps Een tentoonstelling samenstellen in Stedelijk als onderdeel van de lustrumviering dat leek rector Max Kohnstamm wel wat Niet gehinderd door enige ervaring ging een commissie van vier aan de slag O p 26 juni 1937 rond drie uur s middags is het druk in het Stedelijk Museum Charley Toorop is er Jacques Goudstikker Huib Luns ongetwijfeld samen met zijn zoon Joseph de Amsterdamse wethouder Emanuel Boekman hoogleraar Paul Scholten Er staat een rijk buffet klaar de zomertentoonstelling Moderne schilder en beeldhouwkunst wordt geopend Dan komt een jongeman naar voren Het is Max Kohnstamm rector van het ASC en initiator van deze expositie Hij heeft hectische maanden achter de rug Tijdens zijn rectoraat viert de Universiteit van Amsterdam en daarmee ook het ASC het 61ste lustrum Hoe moet dit opgepakt worden Voor Kohnstamm is het duidelijk bij dit lustrum past niet alleen de traditioneele pracht en praal Nee de zorgvolle tijden de economische crisis het opkomend extremisme vragen in zijn ogen om engagement Kohnstamm wil een geestelijke injectie voor de stad Amsterdam Een expositie met moderne schilderkunst zou daarvan een component kunnen zijn Op 6 oktober 1936 wordt het lustrum door de senaat besproken Er is nog bijzonder weinig uitgewerkt In de notulen staat dan ook bij lustrumactiviteiten zo mogelijk een schilderijententoonstelling Daarvoor gaat Kohnstamm in overleg met de heer Ro ll directeur van het Stedelijk Die wil best enige zalen in de zomer van 1937 beschikbaar stellen Ro ll adviseert hem wel eerst eens met deskundigen te gaan praten Eind 1936 wordt er een tentoonstellingscommissie van corpsleden benoemd 20 Nos Iungit Amicitia Jan of Joghem van Loghem 22 jaar Geneeskunde Bob Everts 20 jaar Rechten Ernst van der Beugel 18 jaar Economie en Kohnstamm zelf 22 jaar Geschiedenis Zijn het de kunstkenners van het ASC Strooptocht door het land Ze willen schilders niet op grond van stroming smaak of schoonheid selecteren Het criterium is dat het werk een belofte voor de toekomst inhoudt een bevrijding een uitweg die nog niet is afgesloten De vier leggen contact met museumdirecteuren kunstcritici handelaren en verzamelaars De plannen worden wisselend ontvangen Praten kan natuurlijk altijd maar wat weten deze jongens nou van kunst Anderen zijn enthousiaster en willen helpen bij de zoektocht Zo ontstaat een lange lijst van schilders die aan de criteria van de vier voldoen In maart april 1937 schrijft de commissie tientallen kunstenaars en verzamelaars aan licht haar beweegredenen toe en verzoekt om langs te mogen komen Carel Willink de schilder van het magisch realisme wil niet meedoen Hij doet niet aan groepsexposities Hendrik Wiegersma de huisarts kunstenaar uit Deurne ontvangt de commissie graag De Rotterdamse schilder Dolf Henkes serveert de vier af U bent nog veel te jong heertjes om een oordeel te kunnen vellen in kunst Taecke Botke tandarts en kunstmecenas verwelkomt de heren met een lunch in Maastricht Docent Grafiek en etser Arend Hendriks heeft maar liefst drie kantjes nodig om zijn bezwaren te uiten De schilder Toon Kelder nodigt hen uit voor een rijsttafel Stichting Kr ller M ller stuurt een telegram Commissieleden hartelijk welkom Troebele geest en pornografie Ze gaan langs zo n tweehonderd adressen en verblijven steeds meerdere dagen in een regio Ze maken kennis met de Limburgse kunstenaarswereld en met leden van het kunstenaarscollectief De Ploeg in Groningen en alles wat daar tussenin zit Langzamerhand krijgt de commissie een beeld van wat zij zouden kunnen en willen exposeren In een handgeschreven overzicht staan diverse aantekeningen die waarschijnlijk zijn opgetekend na het bezoek En niet altijd positief Over de Amsterdamse kunstenaar Chris Beekman troebele geest en onbelangrijk werk en bij Cornelis Kloos staat pornografisch werk Beide kunstenaars worden dan ook niet uitgenodigd Maar er knaagt iets Zijn schilderijen alleen voldoende Ze zien tijdens hun bezoekjes bij bijvoorbeeld Hendrik Wiegersma en John Raedeker ook beeldhouwwerken en tekeningen Een maand voor de opening besluiten zij de doelstelling van de expositie te verruimen Tot 18 mei wordt in de correspondentie gesproken over de expositie Tentoonstelling van Moderne Schilderkunst vanaf 20 mei schrijven ze over Tentoonstelling moderne kunst en vanaf 27 mei staat de Tentoonstelling moderne schilder en beeldhouwkunst vermeld in hun brieven De beeldhouwer Hildo Krop stemt in En minder dan drie weken voor de geplande opening schrijven ze Jeanne Oosting aan Zou zij willen meedoen De heren komen graag op atelierbezoek Dat Stedelijk Museum Amsterdam 1937 rector Max Kohnstamm staat achter het spreekgestoelte rechts wethouder Kunst Emanuel Boekman Oosting in Parijs woont en werkt is geen probleem Een antwoord lijkt er niet te zijn gekomen Uiteindelijk komen bijna honderdvijftig kunstwerken van zo n dertig kunstenaars naar Amsterdam schilderijen tekeningen en beeldhouwwerken Niet elk schilderij dat in het atelier grote indruk maakt blijkt geschikt voor de museale omgeving van het Stedelijk Zo krijgt Chris de Moor de boodschap dat n van zijn vijf schilderijen niet goed past binnen de expositie Hij trekt daarop al zijn werken terug Van 10 naar 25 cent Als Max Kohnstamm op 26 juni de aanwezigen welkom heet is de zomerexpositie van het Stedelijk gevuld met opbouwende kunst Kohnstamm dankt het Stedelijk en de gemeente voor de bereidwillige medewerking Aan de wethouder van Kunst Emanuel Boekman de eer om de expositie te openen Hij gaat in op het feit dat deze expositie niet door kenners maar door studenten is georganiseerd de verslaggever van Het Vaderland beschrijft de hilariteit onder de aanwezigen Maar Boekman omarmt het idee en spreekt zijn bewondering uit Aan het einde van de plechtigheid is er een feestelijke theetafel De vier kunnen opgelucht ademhalen In de dagen daarna komen de recensies Niet iedereen is enthousiast De expositie heeft een bijzonder eigen karakter misschien wel om hetgeen men er niet ziet schrijft de NRC doelend op bijvoorbeeld de afwezige Carel Willink en Leo Gestel Het Volk stelt Een der merkwaardigste exposities die wij hier in lange tijd gehad hebben De Tijd Een expositie die er wezen mag en een druk bezoek verdient Maar dat blijft uit Eind juli vraagt het ASC aan de wethouder om akkoord te gaan met de verhoging van de toegangsprijzen in het weekend van 10 cent naar 25 cent om de begroting te dekken Wie absoluut niet tevreden is is Charles Eyck die met vijf schilderijen en zeven tekeningen aan de expositie deelneemt Hij constateert dat men met mijn werk erg vernederend omgesprongen heeft Het werk hangt verbrokkeld in het Stedelijk in tegenstelling tot dat van zijn collega s Een week na de opening laat hij zijn werken ophalen De expositie loopt uiteindelijk drie maanden Of de tentoonstelling een bijdrage levert aan de gewenste geestelijke injectie voor de stad Amsterdam Dat leren de archieven dan weer niet Nos Iungit Amicitia 21

Page 12

tekst Olga van Ditzhuijzen Bever 96 dE instElling Een groot aantal oud leden werkt in de culturele sector En dat hoeft zeker geen obscuur baantje te zijn Zijn er overeenkomsten tussen de corporale wereld en de cultuurelite En hoe handhaven zij zich in het huidige grimmige klimaat van bezuinigingen Hoeders van de kunst spreken zich uit O p de zolder van het ouderlijk huis van Oscar Wibaut Dido 74 verrees de eerste schouwburg van Eindhoven Tenminste als je het houtje touwtje theater van de kleine Oscar zo kunt noemen Ik hield van de pauzebordjes geklooi met coulissen decors maken Niet veel later werd toevallig naast dit huis de echte schouwburg van Eindhoven gebouwd En nu is hij al jaren directeur van de Koninklijke Schouwburg in Den Haag De interesse zat er bij Wibaut dus al vroeg in en ook tijdens zijn studie was hij actief bezig met toneel net zoals veel andere studenten in die tijd Toch bleven de meesten trouw aan een verstandige zakelijke studie niet in de laatste plaats onder zachte dwang van hun ouders die een toekomst in de kunst te onzeker vonden De vijf oud leden in dit verhaal zijn verre van sappelende artistiekelingen en geven leiding binnen grote culturele instellingen die opereren als bedrijven Het verschil met werken bij een corporate firma vat Eline Danker Oktopus 80 hoofd Fondsenwerving voor het instituut Nationale Opera Ballet bondig samen Hier is geld een middel niet het doel Isja Finaly Fiore 83 adjunct directeur Vereniging Hendrick de Keyser vermoedt dat het non profit en no nonsense doel van haar werkgever de reden is dat ze zich met hart en ziel wil inzetten Het was pas na aankomst in Amsterdam dat Finaly naar eigen zeggen zelfstandig begon te denken Ze keek rond in de monumentale grachtengordel en besloot zich voortaan op de schoonheid van historische gebouwen te richten in plaats van de opleiding tot arts die haar ouders voor zich zagen Ze laafde zich enthousiast aan het uitgebreide culturele aanbod in de stad naast eigen deelname aan corpsmusicals en stukken van Kothurne De studententijd is belangrijk om geestelijk je weg te vinden zegt Finaly 22 Nos Iungit Amicitia Gezelligheid Met de huidige studiedruk ingekrompen toelages en bijbanen lijkt voor de huidige student de tijd voor een zijstap of toevalligheden weg te vallen vreest Finaly Hoe ontdek je tijdens die vormende jaren anders dat je eigenlijk heel goed kunt tekenen of toneelspelen De vraag is of het corps de culturele ontwikkeling van studenten meer zou moeten stimuleren Het doel gezelligheid bevorderen heeft wel iets eenzijdigs vindt Eline Danker De eerste indruk bij eerstejaars is het drinken en brallen Ik denk dat er wel een rol voor het corps is weggelegd om dat beeld te wijzigen Marloes Krijnen Lllorien 72 directeur Foam heeft het idee dat in haar corpstijd meer aandacht werd besteed aan culturele activiteiten maar dat was wellicht typisch voor de seventies Ze heeft haar hele leven op kruipafstand van het Stedelijk Museum gewoond en bezocht daarnaast met regelmaat exposities in Felix Meritis of het Concertgebouw en ik was zeker niet de enige Volgens Jo l Cahen Aeneas 70 directeur Joods Historisch Museum valt het mee met het vermeende culturele vacu m in het studentenmilieu Ik heb een studerende dochter en die bezoekt ook het theater Het verschilt van persoon tot persoon als je interesse hebt in kunst dan zijn er genoeg mogelijkheden Elite De kunstsector wordt vaak weggezet als elitair clubje net als het corps Er zijn inderdaad overeenkomsten zegt Eline Danker maar ze relativeert De Nederlandse filmwereld kun je ook zien als kliekje net als bijvoorbeeld de reclamewereld Maar toch Het begon me wel op te vallen dat veel collega s bij EYE op mij leken Ook op de burelen van andere musea stikt het van de blanke hoogopgeleide vrouwen Ze ontdekte hoe dat komt Als je een stagiair aanneemt wil je erop vertrouwen dat die Nos Iungit Amicitia 23

Page 13

kan presteren en dat het klikt Je kiest onbewust iemand die op je lijkt En zo zijn programmeurs en conservators vaak afkomstig uit hetzelfde milieu en heeft dat invloed op de collecties en programma s waardoor het publiek ook overwegend blank blijft Sinds ik dat besef hoop ik dat te doorbreken Ze vertelt over de stichting Giving Back die tot doel heeft om studenten met verschillende achtergronden te coachen tot nieuwe rolmodellen met een voorbeeldfunctie Ook de bezoekers zijn vaak blanke oudere hoogopgeleiden een groep die volgens Danker wordt aangeduid als geen bolhoed maar wandelstok bolhoeden zijn uitgestorven wandelstokken blijven altijd bestaan net als bijvoorbeeld het operapubliek Ze staat te springen om een breder publiek te interesseren voor haar twee podia Een tv documentaire als Bloed zweet en blaren is een fantastische promotie om ballet onder de aandacht te brengen En wat betreft opera dat is lang niet zo n elitair gebeuren als de meeste mensen denken Je hebt al een operakaartje voor vijftien euro Ze heeft goede hoop op emancipatie Je kunt het al zien in de mode mensen combineren moeiteloos een bloesje van de Zara met een dure jas uit de PC Hooftstraat Zo gaat het ook met cultuur denkt Danker de ene dag een avondje opera en de volgende dag een bezoekje aan het comedycaf Geslagen hond houding Dat de culturele sector door een moeilijke periode gaat is voor alle vijf geen reden om spijt te hebben van hun carri rekeus Marloes Krijnen ziet juist een zakelijk interessante uitdaging en zegt dat het bekoelde kunstklimaat ook een onverwachts positief effect heeft Opeens melden zich nieuwe mensen juist omdat ze zich zorgen maken over de teloorgang van de cultuur Ze merkt op dat Foam nauwelijks subsidies krijgt en veel werkt met sponsors en samenwerkingsverbanden met andere disciplines In de kunstwereld moest het roer inderdaad om vindt ze maar de overheid is wel erg rigoureus geweest het is te snel gegaan Je kunt roepen dat een museum zelf mecenassen moet zoeken maar dat gaat niet over night Bij Foam hebben we een vriendenclub maar het heeft jaren geduurd om dat goed draaiend te krijgen Die tijd was veel tobbende musea niet gegund Volgens Isja Finaly nopen deze tijden om bij geldschieters n g duidelijker naar voren te brengen wat je maatschappelijke meerwaarde is Behoud van mooie architectuur is in die zin erg toegankelijk want iedereen kan het dagelijks zien Een partij als de BankGiro Loterij steunt ons daarom zeer genereus Jo l Cahen wijst erop dat het zo slecht niet gaat 24 Nos Iungit Amicitia Isja FInaly Fiore 83 is adjunct van Vereniging Hendrick de Keyser die architectonisch of historisch waardevolle huizen in nederland aankoopt en onderhoudt Ze stapte na een jaar geneeskunde over op Kunstgeschiedenis en Architectuur Als een van de eerste Erasmus uitwisselingstudenten trok ze naar de universiteit van Frankfurt Ze deed een postdoctorale studie Architectuur in delft en werkte dertien jaar bij Rijksmonumentenzorg Marloes KrIjnen lllorien 72 is oprichter directeur van fotografiemuseum Foam Ze studeerde Politicologie en Massacommunicatie en ging aan de slag bij het ministerie van VROM Vanaf daar stapte ze over naar de stichting Amsterdam Promotion om vijf jaar later directeur te worden van World Press Photo na tien jaar verliet ze de internationale fotostichting en werd ze na het opzetten van een eigen foto agentschap de oprichter van Foam en mede initiator van de fotografiebeurs Unseen jo l Cahen Aeneas 70 is directeur van het Joods Historisch Museum Hij studeerde geschiedenis en bekwaamde zich daarna in Jewish history en Yiddish in new York Een vacature als conservator in het JHM deed hem weer kort in Amsterdam belanden tot hij in 1990 verhuisde naar tel Aviv om adjunct te worden van het Museum of the Jewish People in 2001 werd hij teruggevraagd in Amsterdam osCar WIbaut dido 74 is directeur van de Koninklijke schouwburg in den Haag Hij studeerde Frans en werd na werk voor het Holland Festival in 1987 aangenomen als publiciteitsmedewerker na een jaar schopte Wibaut het tot hoofd Programmering en Marketing en weer twee jaar later werd hij ook plaatsvervangend directeur om in 2000 definitief plaats te nemen op de directeursstoel sinds twee jaar is Wibaut deel van een tweekoppige directie en verantwoordelijk voor het artistieke deel elIne DanKer Oktopus 80 is sinds kort hoofd fondsenwerving en relatiebeheer van het nieuwe samenwerkingsverband nationale Opera Ballet in Amsterdam Ze studeerde Frans maar ontdekte dat haar talent niet lag bij lesgeven en vertalen na een trainee opleiding bij Wolters Kluwer kon ze bij the Walt disney Company en later stage Entertainment van Joop van den Ende haar commerci le vaardigheden aanscherpen in 2011 werd ze hoofd business development van het nieuwe filminstituut EYE De bezoekersaantallen van musea nemen toe ondanks de overheidsbezuinigingen We leven in een spannende tijd Marketing wordt steeds belangrijker het museum mag niet meer stoffig zijn en het economisch belang van culturele instellingen wordt eindelijk onderkend Oscar Wibaut ergert zich aan de geslagen hond houding van sommige cultuurinstellingen Ik bespeur bij collega s veel gevoelens veel woede vernedering en wanhoop Dat is geen inspirerende context om je vak in uit te oefenen De economische crisis legt bloot dat er al langer een culturele crisis woedt zegt Wibaut De vroegere arrogantie van de sector heeft zijn tol ge ist Daarbij tekent hij aan dat er ook voldoende collega s zijn die juist nu nieuwe initiatieven durven te ontplooien en positieve energie genereren Theaters en musea moeten zich opnieuw uitvinden creatief zijn dat is de leus Zo brengt zijn eigen schouwburg een heus tijdschrift uit onder de naam Oscar Nee het was niet mijn idee lacht Wibaut maar ik heb het ook niet tegengehouden Iedereen is het erover eens dat kunst m r is dan alleen een leuke versiering van het leven In de VS bijvoorbeeld is een zekere mate van culturele bagage essentieel op je cv reageert Danker Wat ben je voor mens geworden hoe heb je je persoonlijk ontwikkeld wat heeft je beroerd Die ervaring haal je uit het bezoeken van exposities en voorstellingen Isja Finaly vult aan Studiepunten zijn niet voldoende voor een goede baan Kennis van kunst en cultuur geeft een bepaalde zwaarte verdieping je moet ook eens inspiratie opdoen door een expositie te bezoeken of je verliezen in een mooi gebouw Het mooie van kunst is dat het nutteloos lijkt stelt Oscar Wibaut Maar het is onontbeerlijk voor je ontwikkeling kunstuitingen bieden inzicht en ontspanning Dat haalt je uit een vast referentiekader Hij merkt op dat kunst in de samenleving een andere positie heeft gekregen Vroeger bouwden rijke mensen een theater of concertgebouw om de waarde van onze cultuur te onderstrepen Nu is kunst een linkse hobby iets voor vrijetijdsbesteding De samenleving is veel meer verzakelijkt

Page 14

tekst Olga van Ditzhuijzen Bever 96 THE RED DRESS 2005 STRANGELY ROUND FOR A CUBE Arne ter Laak Beaufort 86 werkt sinds zijn studie informatica als risk management consultant maar legt zich steeds meer toe op de houtsculpturen die hij met kettingzaag en bijl concipieert in het Drentse bos dat hij beheert Ik zoek het spanningsveld tussen chaos en orde Nee hij maakt geen krukjes in opdracht la Piet Hein Eek maar ambieert een serieuze artistieke carri re www hakhout com Met het project The Red Dress startte Elma van Imhoff Aeneas 74 zo n tien jaar geleden een interactief viraal kunstwerk eigenlijk was het Facebook avant la lettre Zij en medekunstenaar Saskia van Santen Kolff vroegen vrouwen wereldwijd om een rode jurk met hetzelfde patroon te naaien en zichzelf te fotograferen Door haar huidige werk als docent in het Rijksmuseum is Van Imhoff nu ge nspireerd om weer te gaan schilderen www thereddress nl LADY WHO SEW Lauren van der Kolk Pharos 02 ontdekte op de modeacademie dat de naaimachine meer kan dan stikken Haar serie vrouwentekeningen in stiksels en draad leverde een stroom aan opdrachten op Maar mannen laten zich niet naaien ontdekte ze al snel De vrouwelijke vorm is toch het mooist Inmiddels werkt ze met uiteenlopende technieken Solo expositie The City I Love in ViaHenri Project Space www lvdkconcepts com JAAP Joost H lscher Homerus 80 was altijd al de dispuutstekenaar en verrijkte de muren van het Homerushuis met zijn werk Toen hij maar creatief bleef doen en boeken ging vormgeven opperde zijn moeder of hij niet eens zou stoppen met zijn studie Geschiedenis Toch komt die achtergrond mooi van pas als deze kersverse illustrator van NRC in klare lijn antieke soldaten neerzet Het beeld van huisgenoot Jaap is een van zijn eerste schilderijen www pinterest com joostholscher my work DE MAKERS Sommigen studeerden aan de kunstacademie deden een opleiding in mode of waren leerling op de Rietveld Academie Anderen gaven pas op latere leeftijd toe aan een sluimerend artistiek verlangen Hoe uiteenlopend ook hun werk hun materiaal hun stijl deze oud leden van het ASC AVSV kozen voor een professionele carri re als kunstenaar en tonen hier hun werk in deze speciale Eregalerij Der Re nisten DE BEURS LA FONTE DELLE MARMELLATE Michiel Blumenthal Beets 85 studeerde Rechten en Geschiedenis maar begon in 1995 aan de Rietveld Hij bewondert het werk van onder meer Charlotte Salomons en Modigliani Rond zijn woonplaats Spoleto in de Italiaanse heuvels schildert hij sc nes uit het leven waarin ezels een belangrijke rol spelen www michielblumenthal com Hester van Dapperen Kewajam 79 deed de mode opleiding Montaigne en leidde een succesvol en glamoureus bestaan als ontwerpster bij onder meer Oilily en Mexx Uit een verlangen naar meer diepgang stapte ze over naar het schildersdoek Er komt toch een sleur in het telkens weer uitbrengen van een nieuwe collectie Deze beursbengels zijn geschilderd op een transparant doek waarin met fijne draadjes de breekbaarheid van het financieel systeem is verbeeld www dapperen nl Nos Iungit Amicitia 27

Page 15

VANITAS Claartje Borren Aeneas 81 leidde een schizofreen bestaan tussen modeacademie en dispuutshuis Het vak van modeontwerper klinkt leuk als je Viktor en Rolf heet maar ze ontdekte dat je in de mode vooral voor anderen zit te werken Ze stortte zich op klei Tactiel materiaal net als textiel Na een ossobuccomaaltijd toevallig met oud Aene den pikte ze de mergpijpjes mee die uiteindelijk als mal dienden voor dit enorme porseleinen object voor ijdele adellijken www claartjeborren nl BOLOGNA Abelien Visser Dis 92 wist al op jonge leeftijd dat ze naar de kunstacademie wilde Daarnaast werd ze lid Een bijzondere combinatie die juist louterend bleek De druk van de academie kon ik op de borrel loslaten Ze werkt in opdracht zowel portretten als vrij werk Kleur en vorm staan centraal in al haar schilderijen waarbij ze zich in haar abstracte werk laat inspireren door het landschap In haar woonplaats Epe geeft ze teken en schilderlessen aan volwassenen en kinderen Dit vierluik maakte ze voor een expositie in Bologna www abelienvisser com MIGRATES II TRANSFORMATIEHUIS Pas tijdens haar studies Italiaans en Rechten raakte Chaya Kupperman Arktos 86 bevangen door een drang om te schilderen In New York ontwikkelde ze zich aan de City University van autodidact tot Master of Fine Arts Ze bestudeerde de abstracte expressionisten en schildert veelal landschappen met een mystieke lading Sommige mensen vinden mijn werk vrolijk Dat is het natuurlijk niet www chayakupperman eu Caroline Prisse Lllorien 88 studeerde aanvankelijk economie ze wilde niet hetzelfde lot ondergaan als de arme kunstenaars die ze in Parijs had gezien De saaiheid werd haar toch te veel en na een jaar van onder meer decors bouwen voor Kothurne meldde ze zich bij de Rietveld Academie Inmiddels is ze directeur van Tetterode Glass Studio De spanning tussen natuur en industrie is het thema voor haar eigen werk manipulatie van planten in een kas verbeeldde ze met laboratoriumglas dat overgaat in een glazen natuur www carolineprisse nl QUITTE LE POUVOIR HAPPY BIRTHDAY Ellen Witsen Elias Panikh 82 werkte na haar studie Kunstgeschiedenis in de kunsthandel en voor de Collectie Six Toen dat werk ophield besloot ze haar schildertalent in een avondopleiding uit te diepen Licht vind ik het belangrijkste in een schilderwerk De kunst is om kleur naar licht om te zetten dat is de uitdaging Naast het schilderen programmeert zij de beeldende kunst voor Het Cultuurgebouw Haarlemmermeer in Hoofddorp Machteld Aardse Lllorien 92 studeerde af op oude meesters binnen de studie Kunstgeschiedenis want moderne kunst maak ik zelf wel en studeerde verder aan de Rietveld en het Dutch Art Institute Tekenen is de basis van haar werk lichtprojecties en getekende animaties zijn haar specialiteit Voor de documentaire film Quitte le Pouvoir geregisseerd door Aida Grovenstins Fiore 91 maakte ze deze animaties De film gaat in augustus in Rialto in premi re www machteldaardse nl Nos Iungit Amicitia 29

Page 16

I M IN LOVE WITH A GIRL Frank t Hoen Beaufort 03 maakt na een opleiding Marketingcommunicatie en de Rietveld Academie popart schilderijen die verwijzen naar het positieve hedonisme uit de jaren negentig Hij werkt als Multi Disclipinary Media Artist voor opdrachtgevers als Mini Absolut wodka en Samsung Commercie is in de kunst een vies woord terwijl Rembrandt ook leefde van opdrachten Maar net als ik bleef ook hij bij zijn eigen stijl Hij koos als artiestennaam Frank E Hollywood waarbij de E staat voor eclectisch en Hollywood voor de bron van zijn inspiratie net als familielid Pieter t Hoen die als modetekenaar Piet Paris de spelling van zijn achternaam wilde omzeilen www frankehollywood com GRACHTENHUIS Ellen Davidzon Lllorien 91 besefte na het overlijden van haar moeder dat het leven te kort is voor vervelend werk Haar sluimerende tekentalent groeide uit tot een fulltime schilderbestaan na een eerste succesvolle expositie op Vlieland en het vertrouwen van een kunsthandelaar Haar klassieke stijl doet denken aan Breitner en Isra ls maar op straat schilderen leidt haar te veel af ik maak buiten alleen schetsen of vang beelden op mijn telefoon Exposeert van 1 juli tot 1 september in museum Het Grachtenhuis www ellendavidzon nl En andersom u kunt toch ook niet zonder kunst Daarom is er de BankGiro Loterij niet voor niets de cultuurloterij van Nederland De BankGiro loterij steunt dankzij haar deelnemers een Nederland waarin cultureel erfgoed voor ons allemaal behouden blijft Zo ontvingen tientallen musea monumenten en molens in 2013 ruim 62 miljoen van de BankGiro Loterij Daaronder organisaties zoals Het Rijksmuseum het Stedelijk Museum Vereniging De Hollandsche Molen en het Oerol festival Tegelijkertijd maken deelnemers maandelijks kans op ruim 300 000 prijzen Wilt u ook een bijdrage leveren aan behoud van cultuur in Nederland n kans maken op honderdduizenden prijzen Ga dan meespelen via www bankgiroloterij nl THIS WAY Laura Kamphuis Karaat 04 wilde per se geen kunstschilder worden zoals haar vader maar na haar opleiding HRM en een kantoorbestaan flakkerde toch het creatieve vuur op Ze gaf haar baan op en meldde zich bij haar verbaasde vader in zijn Twentse atelier In haar abstracte acrylverfschilderijen speelt ze met warme en koele kleuren ge nspireerd op contrastrijke natuurlandschappen Exposeert tot juli 2014 in Thuis aan de Amstel www laurakamphuis com

Page 17

tekst Thomas Rueb Beets 05 Rob Mulders Ik was helemaal niet zo van de kunst J Eenmaal andermaal Menig lid werkte als student bij Sotheby s en Christie s Stukken sjouwen zilver poetsen en briefjes lopen De tijden dat studenten bij wie het bier nog uit de pori n wasemde corporale grappen konden uithalen op keurige veilingen zijn helaas voorbij Maar sommigen bleven plakken 32 Nos Iungit Amicitia e zou er toch raar van opkijken Een keurige veiling in het monumentale pand van Sotheby s op het Rokin Het volgende stuk een Perzisch wandtapijt Bieden begint bij 1 500 zegt de veilingmeester Hij laat het langzaam uitrollen onrustig schuift men heen en weer op de stoelen En dan een hels kabaal De tapijtrol spuugt iemand uit Een student jasje dasje dondert met dronkemansgelach de zaal in De veilingmeester vertrekt geen spier Hoor ik 1 500 Het is gebeurd Meer dan eens Er zijn in Nederland of eigenlijk de westerse wereld twee grote veilinghuizen die de dienst uitmaken Sotheby s en Christie s Het veilingwezen en dan Sotheby s in het bijzonder heeft van oudsher een diepe verbondenheid met het Amsterdamsch Studenten Corps Liever gezegd corpsleden vinden al jaren hun weg dat veilingwezen in En corpsleden halen nou eenmaal geintjes uit De verbintenis reikt ver terug In 1932 vestigde het prestigieuze veilinghuis S J Mak van Waay zich in het voormalig Leesmuseum op Rokin 102 een monumentaal pand met een fraai Jugendstilinterieur Amsterdam was toen het centrum van de kunstmarkt In de jaren zestig werd Mak van Waay het grootste veilinghuis van Nederland en verwierf faam met schilderijen uit de romantische en Haagse school Dat trok de aandacht van het Britse Sotheby s dat Mak van Waay in 1974 overnam en inlijfde Veilingen werden daar op het Rokin binnenshuis georganiseerd Dat ging niet alleen om schilderijen ook sieraden antieke tafels aardewerk zelfs hele inboedels gingen daar onder de hamer Een gesleep van jewelste was dat elke keer En waar beter goedkope krachten te vinden dan in de studentenwereld in die dampende soci teit Het werd al gauw een geliefd baantje op het corps Het werk was toen nog vooral voor Hera eten weggelegd al was de sporadische Hebeaan of Siriaan ook wel sjouwend in Sotheby s te vinden Op een reguliere veilingdag scharrelden er al gauw vijftien studentjes rond in jasjedasje Het bleek voor velen een handige manier om de van oudsher zo gesloten veilingwereld in te komen Slapen in een hoekje Rob Mulders Hera 1970 is er zo eentje Hij hoorde bij de eerste generatie werk studenten die wist te blijven plakken Ik was helemaal niet zo erg van de kunst zegt hij nu Het was toen nog gewoon een bijbaantje dat goed betaalde Zijn studie Geneeskunde wilde niet erg vlotten en hij begon krap bij kas te raken Hij lacht Ik zat in de eerste Commissie van het gemengde corps Wat dacht je ik had helemaal geen tijd om te studeren Bij Sotheby s sprong hij eruit Mulders kende zijn klassiekers Rob wie is dat ook alweer Absalon met de takken Oh ja en ook al moest hij altijd hard lachen om het gedonder van zijn jaar genoten de grap met het tapijt of die keer dat een Hera et zich in een antieke kist verstopte hij deed er zelf nooit aan Nos Iungit Amicitia 33

Page 18

Albertine Verlinde Het had toen iets weg van Tussen kunst en kitsch Onder kunstgeschiedenisstudenten werden corpsballen gezien als een schande voortgebracht door de verderfelijke kapitalistische maatschappij mee Hij kreeg een baan aangeboden Ik hoefde niet eens te solliciteren Hij rolde een bijzondere wereld in De ultieme combinatie van kunst commercie en mensen zegt Albertine Verlinde Lllorien 76 die in 1976 bij Sotheby s begon ook al als werkstudent De veilingwereld was in die tijd heel anders dan nu zegt ze Het had toen iets weg van Tussen kunst en kitsch De hele dag liepen mensen binnen in de hoop dat ze iets waardevols in het bezit hadden Tegenwoordig is het allemaal meer high profile de taxateurs gaan langs bij belangrijke klanten Eventjes binnenwandelen is er niet meer bij In die tijd was meneer Labes nog actief bij Sotheby s samen met zijn echtgenote Het stel had zich opgeworpen als toezichthouders op de werk studenten Zij pro beerden die bende jongelingen zoveel mogelijk in toom te houden Hij de mannen die kwamen om te sjouwen en om de wacht te houden zij de meisjes die in de achterkamers het zilverwerk oppoetsten Meneer Labes was van huis uit onbekend met het corporale wereldje zelf was hij 34 Nos Iungit Amicitia jarenlang steward geweest bij de KLM Hij kreeg het soms flink te verduren studenten die er gehavend bijliepen in een hoekje lagen te slapen of zelfs nog dronken waren van de borrel van de avond ervoor Streng trachtte hij ze in het gareel te houden Toch kreeg hij al snel warme bijna vaderlijke gevoelens voor zijn corps jongens De conservatieve Labes liet het misschien niet zo merken maar hij kon stiekem best wel lachen om hun uitspattingen weet Mulders Labes had altijd een hangertje met dassen bij de hand Kon hij de studenten die hun dispuutsdas vergeten waren er toch nog een beetje toonbaar uit laten zien Corporaal web Verlinde maakte haar debuut als zilverpoetser onder de auspici n van mevrouw Labes Later werd ze receptioniste Inmiddels is ze opgeklommen tot covoorzitter van de Nederlandse tak van Sotheby s tegenwoordig na een tussenstop van twaalf jaar in Buitenveldert gevestigd aan de Emmalaan in OudZuid De kasten van haar werkkamer puilen uit van de kunstboeken en catalogi Kennis is een belangrijke kwaliteit in het veilingvak zegt ze Dat en hoe goed je met mensen bent Als receptioniste leerde ze de internationale veilingwereld van binnenuit kennen Tijdens veilingen in de jaren tachtig was zij briefjesloper God verhoede maar soms gebeurde het dat de veilingmeester een bieder in het hoogge erde publiek niet herkende G nant Briefje siste die dan Het was aan Verlinde om uiterst discreet een vel met gegevens te laten invullen en dat de veilingmeester toe te stoppen Later werd Verlinde zelf veilingmeester als eerste Sotheby s vrouw In het majestueuze pand op de Emmalaan hangen posters van prominente veilstukken een schilderij van Nicolaas Maes 14 850 euro een stoel van Rietveld 470 500 een Afrikaans masker 1 408 750 Om briefjes heeft ze nooit hoeven vragen al snel ging dat met de bekende bordjes met een nummer erop Verlinde is de spin in het corporale web rond Sotheby s Zijzelf werd door Rob Mulders aangetrokken en via haar kwamen weer Frans van Heemstra Atomos 80 Miety Heiden Pharos 87 en het afgelopen jaar nog Nanne Dekking Thalia 80 Het is slechts een greep uit de vele Amsterdamse oud leden die Sotheby s inmiddels telt Concurrent Christie s gesitueerd aan de Cornelis Schuytstraat is in veel mindere mate een Amsterdamse corpskliek Maar wel degelijk een corporaal bolwerk zegt Benthe Tupker Jonquille 01 Zij is daar specialist in moderne kunst en veilingmeester Bij ons zitten de Leidenaren en Groningers Wat is het toch aan dat veilingwezen dat al die leden aantrekt Tja kunst en corps is niet per se een gouden duo zegt Miety Heiden over de telefoon Ze is vandaag als hoofd van de afdeling Private Art bij Sotheby s in New York onderweg naar een klant om werk te taxeren Altijd spannend wat je aantreft Tijdens haar studie kunstgeschiedenis werden wij corpsballen gezien als een schande vertelt ze voortgebracht door de verderfelijke kapitalistische maatschappij Het is een klassiek punt van spanning de verhouding kunst en commercie En het veilingwezen is natuurlijk bij uitstek commercieel Heiden Binnen de studie werd dat verafschuwd Vijftien jaar later was dat niet anders ervoer Jan Jaap Boontjes Beets 02 die tussen 2007 en 2011 bij Sotheby s werkte Er werd niet gerept over het feit dat kunst ook financi le waarde kan vertegenwoordigen Als dat per ongeluk ter sprake kwam dan trok iedereen een vies gezicht en gingen we gauw over tot de orde van de dag Ik heb dat nooit begrepen Corpsleden zijn vaak commercieel ingesteld een clich dat klopt noemt Heiden dat Dan is het veilingwezen natuurlijk de aangewezen plek als je ook artistieke interesse hebt En andersom is het een vrij elitaire en soms conservatieve wereld die van de dure kunst Dan helpt het als je ook de wat deftigere omgangsvormen beheerst weet Verlinde Het is een wereld van de oude stempel zegt ook Tupker vol tradities Hoe dan ook het is een wereldje met maar weinig doorstroom Er zijn niet veel banen in de omloop en bij Sotheby s en Christie s blijft men over het algemeen Bente Tupker Het is een wereld van de oude stempel lang zitten er zijn immers maar twee echt grote veilinghuizen in Nederland dus waarom overstappen Als nieuwe mensen aangetrokken worden dan gaat dat vaak via via Zo houdt de corporaliteit zichzelf in stand Zo is ook Nanne Dekking Thalia 80 vorig jaar bij Sotheby s beland Hij is de vice chairman van de Amerikaanse tak net als Heiden werkt hij vanuit het hoofdkwartier in New York Als hoofd van de Private Sales afdeling is hij verantwoordelijk voor werken die niet via de veiling worden verkocht bij elkaar voor zo n 1 2 miljard per jaar Dekking die tevens werd gepolst door het Rijksmuseum woonde al in New York en kreeg bekendheid bij kunsthandel Wildenstein Gallery Hij was iemand die Verlinde en Heiden al langer op het oog hadden Dekking lacht Zo zie je maar er zijn ook mensen die g n werkstudent waren Kunstmoeder Lid geweest zijn kan een voordeel bieden in de veilingwereld zegt Jan Six Beets 99 Je hebt meteen een goed aanknopingspunt bij potenti le klanten waar berhaupt al relatief veel leden tussen zitten oud geld koopt oude meesters Dan hoor je oh dus jij bent daar en daar lid geweest lacht Six Dat wekt vertrouwen Je bent natuurlijk wel op bezoek om een schilderij van de muur te praten of eraan Six telg uit de gerenommeerde Amster damse kunstfamilie is opgegroeid in het veilingwezen Andere kinderen gingen met hun ouders naar Artis mijn Nos Iungit Amicitia 35

Page 19

tekst Els Quaegebeur Lllorien 93 Ik speelde er als jochie moest er mijn mond houden als student knokken als medewerker en nu word ik als cli nt op mijn wenken bediend vader nam me mee naar Christie s en Sotheby s zegt hij Ik herinner me nog de steile trap op het Rokin waar de studenten altijd meubels vanaf probeerden te tillen Albertine Verlinde noemt hij zijn kunstmoeder Zo n beetje direct na de insmijt werd hij er werkstudent via dispuutgenoot Henk Jan Vrieling Armen achter de rug en mond houden was dat Hij grinnikt Daar had hij soms wat moeite mee Iedereen kent de naam Six Dan vroegen klanten Jan wat vind jij hier eigenlijk van Laten we het zo zeggen dan had ik toch echt wel een mening Uiteindelijk nam Verlinde hem aan Nadat hij een aantal bijzondere schilderijen uit de vergetelheid bevrijdde onder meer een Jan Lievens raakte zijn carri re in een stroomversnelling Het is spannend werk Als veilingmeester helemaal natuurlijk n rekenfout kan een hele veiling stilleggen De truc is de boel op te zwepen door een zogeheten loopje te maken zegt Verlinde Als de bodemprijs die het veilinghuis samen met de verkoper overeenkomt 1 500 euro is dan begin je ruim daaronder Dan gaan de eerste biedingen lekker rap Zo cre er je momentum schwung Intussen zitten aan de zijlijn medewerkers achter telefoons soms wel twintig toestellen Jan Jaap Boontjes was zo iemand Op een veiling bood hij zo voor tientallen klanten aan elke lijn een andere bieder uit een ander land met andere voorkeuren en een ander budget Zijn topstuk een schilderij van Kippenberg Van een embryo in een dinosaurusei Het bod bijna n miljoen Daar krijg je wel klamme handjes van als de zaal langzaam 36 Nos Iungit Amicitia stilvalt en alleen naar jou en n andere bieder kijkt En dat om een matig geschilderd dino embryo Deadlines targets bonussen Het veilingwezen in Nederland is flink veranderd over de jaren Schilderijen zijn handelswaar geworden zegt Miety Heiden meer investeringen minder artistieke liefhebberij Jan Six Je wordt geconfronteerd met deadlines targets bonussen Soms heb je veel tijd nodig om een schilderij te beoordelen en raadde ik de klant af direct te verkopen Maar klanten zeiden steeds vaker ik wil n geld En toen kwamen er ook nog reorganisaties Dat is n van de redenen dat Six vertrok en een eigen kunsthandel begon Jan Six Fine Art op de Herengracht De focus zowel bij Sotheby s als bij Christie s is steeds minder op Amster dam komen te liggen en meer op de grotere veilingen in Londen New York Gen ve en Hongkong Sotheby s Amsterdam stopte afgelopen jaar zelfs helemaal met veilen Nu is het slechts een innamekantoor Het aantal werknemers werd teruggebracht van zo n honderd tot zeven Boontjes die ooit bij Sotheby s werd binnengehaald door studiegenoot Sasha Stone Kewajam 02 tegenwoordig zijn vriendin vertrok Stone volgde niet veel later Ook werkstudenten waren niet langer nodig er viel immers niets meer te sjouwen Christie s Amsterdam veilt nog wel maar sinds kort alleen nog schilderijen Ook daar zijn de corporale werkstudenten uit beeld verdwenen We gebruiken tegenwoordig gewoon een uitzend bureau zegt veilingmeester Tupker Ook Van Heemstra die jarenlang de pr verzorgde en Mulders die de vestiging van Sotheby s in Singapore heeft helpen opzetten zijn weg bij Sotheby s Ze zijn wel in de kunst gebleven beiden als zelfstandig adviseur Maar met wie je ook spreekt Sotheby s blijft dierbaar Als handelaar komt Six er nog regelmatig en nog altijd voelt hij zich er thuis Ik speelde er als jochie moest er mijn mond houden als student knokken als medewerker en nu word ik als cli nt op mijn wenken bediend Toch houdt iedereen er stiekem ook een klein beetje weemoed op na Naar toen er op de veilingvloer nog ruimte was voor studentenschertsen en de schilderijen niet alleen maar op een beeldscherm werden getoond Want de kunst is toch waar het uiteindelijk om draait Het mooiste aan dit vak waren de bijzondere voorwerpen die je onder ogen kreeg zegt Rob Mulders Van Heemstra weet het nog precies het eerste schilderij dat hij kocht een abstract werk met heftige kleuren en figuratieve elementen gemaakt door Pieter Lemmens Hera 86 Voor 1 500 gulden destijds een enorm bedrag voor mij Later verkocht Van Heemstra het door aan een vriend Toen hij het een paar weken terug weer zag hangen kreeg hij spijt Maar ja hij koopt nog maar h l selectief kunst Vanaf het moment dat ik bij Sotheby s begon kwamen smaak en budget niet langer overeen De dingen die daar door mijn handen gingen waren zo mooi zo bijzonder dan verliest wat w l betaalbaar is al snel zijn glans ONDER HET KASTEEL DOOR FIETSEN I n 2007 interviewde ik Harry Mulisch ter gelegenheid van zijn tachtigste verjaardag Nog nooit was ik zo zenuwachtig voor een interview Weken van tevoren begon ik aan de voorbereiding Ik herlas zijn werk maakte lange vragenlijsten en vervolgens nog meer lijsten met daarvan afgeleide vragen Die leerde ik allemaal uit mijn hoofd in een volgorde waar ik drie nachten over nadacht Vervolgens oefende ik voor de spiegel uit puttend mijn Ischa Meijer performance Dat wil zeggen de indruk wekken dat de vragen er achteloos maar niet onverschillig uitrollen De omstandigheden van het interview werden door de schrijver gedicteerd Tijdstip 15 00 Plaats bij hem thuis Lengte twee uur Normaal gesproken kan ik er slecht tegen als interviewkandidaten er vanuit gaan dat ik leven noch agenda heb Van Mulisch kon ik het hebben Niet omdat hij een andere behandeling verdiende Adoratie is een verlammende bezigheid Bovendien beschouwde Mulisch zichzelf al in ruime mate een geschenk aan de wereld Maar ik vond het wel grappig zijn spelletje mee te spelen Alsof hij en ik acteurs waren in een televisieserie over een jonge journalist met literaire ambities en een oude elegante schrijver die zijn speech voor de Nobelprijsceremonie stiekem al heeft klaarliggen Gewapend met drie opnameapparaatjes twee verstopt in mijn binnenzakken ging ik naar het huis dat hij huurde aan de Leidsekade Hij ontving me in zijn werk column kamer gekleed in een blits rood pak van ribfluweel dat hem fantastisch stond Zijn vrouw bracht een glas water hij keek me vorsend aan zei zo en toen had ik de vloer Dat ging goed Niet heel erg Ischa Meijer maar goed We hadden het lang over ouder worden Mulisch zei niet bang te zijn voor dementie De fase waarin je zelf beseft dat je het hebt was misschien wat lastig maar eenmaal terug in de luiers en in de mentale fase van een peuter leek het hem een prima niet al te ingewikkeld einde van een veelomvattend leven Wilde hij niet eens weg uit de stad vroeg ik Ergens rustig in het groen gaan zitten Hij moest er niet aan denken De wetenschap omringd te zijn door musea theaters restaurants en rinkelende trams maakte hem rustig en tegelijk energiek ook al maakte hij er steeds minder gebruik van Voor mij maakt het niet uit dat het Rijks gesloten is ik ga toch niet meer Maar als ik s nachts de slaap eens niet kan vatten vind ik het een prettige gedachte dat het dichtbij is Ik had dat gevoel in de jaren die volgden met Mulisch zelf Ik hoefde hem nooit meer te ontmoeten maar altijd als ik langs de Leidsekade fietste werd ik vrolijk van de wetenschap dat hij bestond en in de buurt was Mulisch is er niet meer Het Rijksmuseum daarentegen is weer open We kunnen er ook weer onderdoor fietsen Dat is iets wat je daadwerkelijk moet doen om een plotse geluksopwelling te voelen Ik fiets zo vaak mogelijk onder de poort door Als de meneer met de klankschalen er staat waar heeft die al die verbouwingsjaren gezeten word ik een sentimentele dwaas met hoogdravende gedachten over de onverzettelijkheid van Amsterdam Vaak zit mijn driejarige dochter Kate voorin het fietskrat Zij denkt dat het Rijksmuseum een kasteel is Dat is het natuurlijk ook en de Amsterdammers zijn er allen koning van Hoogdravend ik weet het Soms denk ik aan Mulisch als ik slalom tussen de museumbezoekers Zou hij de kans hebben genomen de kasteelpoorten te betreden als hij nog had geleefd en niet dement was Vermoedelijk niet Hij was thuis gebleven In zijn hoofd Omringd door zijn indrukwekkende verzameling boeken Gekleed in een deftig pak van spijkerstof zijn lange benen gekruist Het blijft een geruststellend en opwekkend beeld Nos Iungit Amicitia 37

Page 20

tekst Eva Oude Elferink Tych 07 fotografie Christian Kryl Roofkunst en recht Als puber was Heikelien Verrijn Stuart Arktos 69 al gefascineerd door onrecht Nu adviseert ze de minister van Cultuur over de teruggave van roofkunst uit de Tweede Wereldoorlog We zijn iets fatsoenlijk aan het afronden T oen afgelopen november bekend werd dat honderden kilometers verderop in een klein appartement in het Duitse M nchen een schat aan kunstwerken was gevonden Picasso s Chagalls Matisses slaakte Heikelien Verrijn Stuart Arktos 69 een diepe zucht Goed zo dacht ze Dit hadden we nodig Ze kroop achter haar computer en begon te mailen naar haar collega s van de Advies commissie Restitutieverzoeken Cultuurgoederen en Tweede Wereldoorlog kortweg de Restitutiecommissie Vrouw Gevraagd worden omdat je vrouw bent Nou ja een vrouw die iets met oorlog heeft Onder alle andere omstandigheden had ze geweigerd zegt Verrijn Stuart Ik ben heel erg tegen dat soort we nemen iemand met een bruine huidskleur want dan zijn we divers en multicultureel geredeneer Onzin om een goede man te laten varen en mij in zijn plaats te nemen alleen om die reden Maar toen de staatssecretaris van Cultuur haar in 2001 benaderde voor deze nieuwe commissie kon ze niet weigeren Dit was t leuk Daarbij Er waren op dat moment nauwelijks vrouwen in Nederland die zich bezighielden met harde onderwerpen als internationaal recht en oorlog Verrijn Stuart wel Al tijdens haar studie Rechten aan de Universiteit van Amsterdam ontpopte ze zich tot juridisch verslaggever voor onder meer De Groene Amsterdammer Later volgden NOVA de NOS de VPRO Liever dan op de kruimelcrimineel richtte ze zich op de echte boeven de oorlogscriminelen Zij die voor het Internationaal Strafhof of het 38 Nos Iungit Amicitia Joegoslavi tribunaal moeten verschijnen omdat ze tot verschrikkelijke wreedheden in staat waren Oorlog en Vrede Die fascinatie in alles wat oorlog geweld en wreedheid is heeft met haar karakter te maken zegt ze Mijn verlangen te begrijpen mijn domme veronder stelling dat als je maar hard genoeg nadenkt je zelfs het onbegrijpelijke kunt begrijpen Mijn behoefte een stempel te drukken door terug te praten door onzin en onwaarheid niet onweersproken te laten Natuurlijk hebben de verhalen thuis over de oorlog haar be nvloed Maar veel meer nog waren dat schrijvers en dichters als Tolstoj en Peter Weiss Ik ben denk ik een van de weinigen die Oorlog en Vrede al op jonge leeftijd helemaal heeft gelezen Een tijd lang dacht ze dat ze zelf advocaat of rechter zou worden Tot ze tot de conclusie kwam dat ze daarvoor volkomen ongeschikt is Ik ben niet gemaakt voor die lange ademvechtpartijen met bureaucratische instanties en slechteriken Van haar cli nten in de Rechtswinkel haar studentenbaantje kon ze nachten wakker liggen Ik vond het verschrikkelijk als mensen hun gelijk niet kregen Om diezelfde reden kon ze jaren later het verzoek van de staatssecretaris niet weigeren Dit was een kans om fouten die toen zijn begaan weliswaar veel te laat alsnog recht te zetten Er speelde nog iets mee Het was voor het eerst dat ik niet aan de kant stond en commentaar gaf Ook al zijn we slechts adviseurs dit werk heeft direct effect Juist omdat het zo concreet is wat de Restitutiecommissie doet Het gaat om d t kunstwerk dat door nazi s onder dwang is weggehaald bij een gezin dat de oorlog niet heeft overleefd of heeft moeten vluchten En dat gaat nu terug Het maakt het leed en de vernedering niet goed maar het is de best denkbare weg Briefjes De afgelopen twaalf jaar heeft Verrijn Stuart zich met haar commissiegenoten ze is inmiddels niet meer de enige vrouw over 128 claims gebogen Ze kende de verhalen over de wijze waarop de Neder landse overheid kort na de oorlog was omgegaan met teruggekeerde Joodse burgers Maar als je dan sommige briefjes leest die ambtenaren naar mensen stuurden mensen die net uit een kamp terugkwamen of die hun hele familie hadden verloren die informeerden of tussen de kunstwerken die de geallieerden hadden teruggehaald ook hun bezittingen zaten Zo kil zo spijkerhard Het kan haar nog steeds woest maken Vastberaden ook om er met de Restitutiecommissie voor te zorgen dat zoveel mogelijk werken uit de zogeheten NKcollectie na al die jaren alsnog worden terug interview gegeven Of dat nu aan een verre achterneef of een aangetrouwde kleindochter van de oorspronkelijke eigenaar is En zelfs als dat betekent dat zij die werken daarna verkopen zoals de schoondochter van verzamelaar Jacques Goudstikker deels deed Dat mag er niet toe doen zegt Verrijn Stuart Uiteindelijk hebben deze mensen er meer recht op dan de Nederlandse staat Goedmaken Niet iedereen denkt daar zo over De afgelopen jaren merken we dat er een soort sentiment heerst van laat die commissie maar stoppen De oorlog is al zo lang geleden Vooral na de Goudstikker zaak waarin de Commissie oordeelde dat 205 van de in totaal 267 kunstwerken teruggegeven moesten worden aan de erfgenamen voelden ze een tegenbeweging Ook vanuit de politiek Iedereen moet natuurlijk vreselijk bezuinigen Dan is het gemakkelijk om te zeggen zo n aanhangsel als de Restitutiecommissie kan inmiddels wel weg we hebben al zoveel teruggegeven Daarom was ze zo blij met de vondst in de flat van Cornelis Gurlitt Zelfs al is de kans klein dat tussen de 1400 kunstwerken iets zit waar zij en haar commissiegenoten naar zullen moeten kijken Door dat nieuws realiseerde iedereen zich wel weer even waar we het eigenlijk over hebben Het bewijst ook dat ons werk allesbehalve gedaan is Onlangs nog bleek uit onderzoek van Nederlandse musea dat ze 139 werken van verdachte herkomst bezitten Daaruit zullen zeker zaken voor de Restitutiecommissie voortkomen zegt Verrijn Stuart Ik vind dat we moeten afmaken waar we aan zijn begonnen En ja af en toe wordt het knarsetanden als een prachtig schilderij van een groot kunstenaar ons land verlaat maar dat is niet anders We zullen op de blaren moeten zitten Nederland heeft nog veel goed te maken Verrijn Stuart 64 was medeoprichter van het Clara Wichmann Instituut Ze zit verder onder meer in de Adviesraad Internationale Vraagstukken de raad voor het Midden Oosten ICCO en het bestuur van de Stichting Democratie en Media Ze is voor zitter van het bestuur van Movies that Matter en van de rvt van het Amsterdamse Fonds voor de Kunsten Nos Iungit Amicitia 39

Page 21

tekst Jacqueline Hoefnagels Oktopus 80 fotografie Emilie Hudig Chess 93 paradijsvogel Vleugels wijd Lieven Mulders Beets 12 studeert zowel geneeskunde in Amsterdam als piano in Parijs En allebei a tempo Russen Het Conservatoire Russe de Paris Serge Rachmaninoff is opgericht na de Revolutie in 1917 toen er veel componisten schrijvers en dansers in Parijs terechtkwamen De leraren zijn in Moskou opgeleid en hebben soms zelf les gehad van meesters als Rubinstein De methodiek is gebleven Het gaat er daar anders aan toe dan hier in Nederland Ze trekken mij letterlijk aan mijn haren omhoog als ik niet helemaal rechtop zit De concentratie op de muziek gaat ze voor alles Tussenjaar Ik wilde na school geneeskunde gaan doen in Oxford maar heb de toelatingstest niet gehaald Toch wilde ik naar het buitenland Rondreizen durfde ik toen nog niet ik was net 17 Mijn Russische pianolerares in Amsterdam stelde toen voor dat ik auditie zou doen bij het Conservatoire en dat ging goed Mijn plan was dat ik het een jaar zou doen Het bleek hard werken ik speelde zes tot acht uur per dag De theorielessen daarnaast waren ook pittig Aan het eind van het jaar kreeg ik te horen dat ik door mocht Geneeskunde Ik heb toen besloten om toch aan geneeskunde te beginnen Ik hoefde niet te loten en dat weegt ook mee om het te gaan doen En ik heb er zeker geen spijt van Ik heb nu bijna mijn bachelor maar ga nog niet direct coschappen lopen ik ben Ik heb zelfs een keer pianoles gehad per telefoon nog niet eens 21 Eerst wat onderzoek doen Goed voor je cv Daar moet je tegenwoordig al vroeg aan werken Thalys Toch wilde ik ook in Parijs door en dat bleek te kunnen Het gaat uiteindelijk om de toon en die zul je toch helemaal zelf door studie moeten vinden Ik mag studeren op de vleugel in De Duif Ik heb nu eens in de twee weken les van mijn eigen juf in Amsterdam en ga eens in de vier weken naar Parijs waar ik dan de hele dag les heb Na afloop daarvan ben ik kapot in de trein terug kan ik niet wakker blijven Voor de examens ga ik vaker Tot nu toe heb ik ze gehaald maar ik merk wel dat mijn klasgenoten op mij uit beginnen te lopen Voorlopig zie ik het maar als steengoede pianolessen waarvoor ik alleen collegegeld betaal Linkerelleboog Een keer heb ik zelfs pianoles gehad per telefoon ik had een groot tentamen en kon niet naar Parijs De juf zei ik hoor dat je je linkerelleboog iets te ver naar buiten houdt Dat was ook zo Ze horen daar alles Marathons Het liefst zou ik voetballen dat is mijn sport Maar twee keer trainen per week plus de wedstrijd erbij is helaas te veel Hardlopen is beter in te passen Ik heb marathons gelopen omdat mijn vader een loper is Maar hij is nu al een tijdje geblesseerd en ik vind het moeilijk om de discipline in mijn eentje op te brengen Lid Klassieke muziek leeft totaal niet op het corps Als iemand z gt dat hij een instrument speelt is dat al heel wat En dan heb ik het bij Beets denk ik nog goed getroffen Op kamp moest ik wel vaak spelen Ik vind de druk trouwens hoog als ik de volgende ochtend om 06 00 in de Thalys moet zitten wil ik niet s avonds door het bestuur worden gebeld waar ik blijf en dat ik NU moet komen Maar de borrelavonden hebben wel een functie Dan hoef ik even helemaal nergens over na te denken Nos Iungit Amicitia 41

Page 22

tekst Joost Ramaer Beets 77 fotografie repetitie sweelinck Emilie Hudig Chess 93 MUZIEK Het subgezelschap Aedon maakte in de jaren tachtig een heftige bloeiperiode door Nu heeft het ASC al jaren geen klassiek orkest meer Techno voert de boventoon en de coverband Lust Als het maar dansbaar is Maar er zijn uitzonderingen H et was in alle opzichten een bijzondere missie die Klaas Blanke voort en Atzo Nicola samen ondernamen bijna op de kop af dertig jaar geleden Blankevoort Aeneas 77 was zevendejaars Nicola Hebe 80 vierdejaars Met andere woorden ver voorbij casu quo op de rand van hun houdbaarheidsdatum als actieve leden van het ASC AVSV zelfs in de jaren tachtig toen je nog zonder veel zorgen zeven jaar over je studie kon doen Toch zou het seizoen 1983 1984 het meest intense jaar worden uit hun corpstijd De twee hadden een afspraak in het Muziektheater Niet n r de opera maar m t de opera Ook dat was ongebruikelijk Ze wilden advies van Jan Bouws een ervaren regisseur bij De Nederlandse Opera In 1983 hadden Blankevoort en Nicola samen met vele anderen de eerste corpsmusical sinds mensenheugenis gerealiseerd Anatevka beter bekend als Fiddler on the Roof de titel van de filmversie van regisseur Norman Jewison uit 1971 die wereldberoemd werd De uitvoeringen in de Oude Kerk waren een groot succes geweest Er was kortom een nieuwe traditie gevestigd als zoiets al bestaat en krachtens mos moet die dan worden voortgezet Of Bouws een jonge en talentvolle regisseur wist die hen daarbij kon helpen wilde het duo van toen nog de Raamgracht weten Diens antwoord kwam als een donderslag bij heldere 42 Nos Iungit Amicitia hemel Ik wil het wel zelf doen zei Bouws tot hun verbijstering Op n voorwaarde dat we Candide spelen van Leonard Bernstein Het is al jaren mijn droom om dat stuk een keer te regisseren Het corps kon deze grote naam uit de operawereld niet meer betalen dan drieduizend gulden voor een project dat ettelijke maanden van zijn tijd zou vergen Maar Bouws deed het voor de lol en de eer niet voor het geld Hij nam ook een paar andere professionals mee met wie hij veel samenwerkte zoals de choreograaf Jay Borg De corpsleden die aan de Candide productie meededen werden hierdoor geenszins tot figuranten gereduceerd Integendeel Bouws en zijn vaste partners tilden hen juist op naar een niveau dat zij op eigen kracht nooit hadden kunnen bereiken Zo moest de tekst in het Nederlands worden vertaald en de partituur geschreven voor een symfonieorkest in volle bezetting worden bewerkt voor het veel bescheidener ensemble dat het ASC AVSV op de been kon brengen Dat laatste deed Blankevoort zelf samen met Michiel van Asbeck Beets 81 Brigitte Duynstee Oktopus 78 en Klaas jongere broer Thijs Blankevoort Hebe 79 ontfermden zich over de vertaling Spijkerkist Alles bij elkaar was het een enorme klus De vier werkten de hele zomer van 1984 door zonder op vakantie te gaan Ik heb nog nooit zo veel gerookt als toen blikt Blankevoort terug Het was een heel stressvolle periode maar ook mijn mooiste tijd bij het corps Candide werd drie keer opgevoerd in oktober In de Kleine Komedie no less Het was de eerste Nederlandse uitvoering ooit Bernstein deed heel moeilijk over die vertaling vertelt Blankevoort Besloten uitvoeringen voor een studentenvereniging konden nog net door de beugel We moesten plechtig beloven dat we hem nooit voor een breder publiek zouden brengen De uitvoeringen van Anatevka Candide en in 1985 A Funny Thing Happened on the Way to the Forum van Stephen Sondheim waren de hoogtepunten in de heropleving van muziek subvereniging Aedon met Blankevoort als de grote gangmaker Oorspronkelijk was Aedon de naam van het orkest van de AVSV maar dat was een stille dood gestorven Het ASC ensemble Sweelinck was wel blijven bestaan maar had zich in de jaren zeventig van het corps afgescheiden en werd later tot op de dag van vandaag het offici le orkest van de Universiteit van Amsterdam Zonder het te beseffen hernam Blankevoort een andere nog veel rijkere traditie Tussen de Eerste en Tweede Wereldoorlog verwierf Sweelinck landelijke faam door muziek uit te voeren die elders in Nederland niet of nauwelijks te horen was Zo speelde het barokstukken met clavecimbel en in kleine Nos Iungit Amicitia 43

Page 23

Ik heb nog nooit zo veel gerookt als toen Het was heel stressvol maar ook mijn mooiste tijd bij het corps bezetting en werken van Franse componisten als Claude D bussy en Darius Milhaud De laatste kwam in 1923 zelfs speciaal naar Amsterdam om voor Sweelinck en zijn publiek een causerie te houden En vanaf 1934 gaf het orkest ook opdrachten aan jonge Nederlandse componisten Dat alles mag nu heel gewoon zijn destijds was het een revolutie Willem Mengelberg beperkte zich met zijn Concertgebouworkest hoofdzakelijk tot de negentiende eeuwse romantici Als hij al barok speelde deed hij dat in volle symfonische bezetting en onder begeleiding van een spijkerkist een concertvleugel die middels een lat met punaises de klank van een clavecimbel nabootste Mengelbergs behoudzucht was de muziekrecensenten van de landelijke kranten een doorn in het oog en zij besteedden dan ook veel lovende aandacht aan de vernieuwende Sweelinck concerten Duitse kraker Een halve eeuw later kostte het enig zoeken en tasten om Aedon herstart te krijgen In 1979 wilden we via Crea een muziektheaterproductie van de grond trekken aldus Blankevoort Maar dat lukte niet om allerlei redenen Waarom doe je niet zoiets binnen het corps suggereerde zijn jaar en dispuutgenoot Gert Jan Lind inmiddels senator Er stond weer een corpslustrum voor de deur in 1982 Het zou mooi zijn als een eigen orkest de festiviteiten kon opluisteren En zo herrees Aedon Dat ging niet zonder moeite De bezetting is altijd een probleem gebleven vertelt Blankevoort Er waren eenvoudig geen corpsleden te vinden die de meer buitenissige instrumenten bespeelden Voor die vacatures plaatste hij advertenties in Folia Zo kwam de boomlange uiterst flegmatieke fagottist Hugo Velthuysen in het Aedon orkest terecht En een Duitse kraker die viool speelde vult Blankevoort aan Ook de dirigent kwam van buiten de NIA muren De eerste was Lex Prummel tegenwoordig 44 Nos Iungit Amicitia altviolist in het Rotterdams Philharmonisch Orkest Het eerste concert vond inderdaad plaats tijdens het lustrum van 1982 in de Sonesta koepel Op het programma stonden drie werken Rosamunde balletmuziek van Franz Schubert de Tweede Symfonie van Ludwig van Beethoven en een stuk van de vader van Wouter de Waard Nisitees en de slagwerker van Aedon De Waard senior was arts maar schreef in zijn vrije tijd muziek vertelt Blankevoort Er zat een partij in die hij speciaal voor Wouter had gemaakt voor een snarentrommel Blankevoort had ook zelf nog een stuk vervaardigd voor de gelegenheid een Rosamunde versie waarin hij het Io Vivat had verwerkt Jezus Kort daarna werd Prummel opgevolgd door Aad van der Velde Vanwege zijn baard en lange sluike haren kreeg Aad op NIA de bijnaam Jezus Hij liep ook steevast op witte sportschoenen hetgeen destijds zeer knorrig werd gevonden Maar Aads onverstoorbaarheid deed zijn bijnaam alle eer aan Zolang ik de rugbyers onder de leden maar niet in de wc tegen het lijf liep ging alles goed herinnert hij zich dertig jaar later We repeteerden iedere woensdagavond in de Huyskamer een ruimte van ongeveer die omvang achterin het souterrain van de soci teit aan de Raamgracht Daar was ik veilig Aad bezag de NIA familie en haar archa sche rituelen met milde toch geKozeN Huib Ramaer Beets 82 Toen ik aankwam speelde ik goed piano maar net niet goed genoeg voor een conservatoriumstudie Ik ging iets anders studeren Eenmaal bij Kothurne bleek ik als acteur veel handiger en onbevangener dan achter de piano Het werd moeilijk kiezen tussen muziek en toneel Voor de musical Candide in 1984 werd ik de repetitiepianist Het jaar daarna kreeg ik een rol in A Funny Thing Happened on the Way to the Forum van Stephen Sondheim Ik speelde Gaius Marcus een souteneur Het was een geweldige ervaring kunsten wise en hormonenwise ik werd omringd door verrukkelijke vrouwen Maar ik herinner me ook verhitte discussies met mijn medespelers Linda Hovius en Janneke Blankevoort Geweldige zangeressen allebei maar ze hadden die typische corpsmentaliteit muziek maakte je voor de lol niet voor het echie Voor mij lag dat anders Ik wist ineens wat ik wilde de muziek toch liever dan het theater Ik ben naar Parijs gegaan waar ik maandenlang op een zolderkamer moederziel alleen piano heb gespeeld Met dat conservatorium is het nooit wat geworden maar ik ben wel Muziekwetenschappen gaan studeren Sindsdien ben ik muziek en theater altijd blijven combineren Voor het muziekprogramma van De Doelen in Rotterdam schrijf ik toelichtingen en verzorg ik concertinleidingen Ik heb een eigen muziekprogramma in het Bethani nklooster in Amsterdam praat concerten aan elkaar en bedenk programma s waarin ik muziek combineer met theatrale elementen bijvoorbeeld over het leven van Robert Schumann De teksten schrijf ik zelf Dat ik uiteindelijk toch voor de muziek ben gegaan was de juiste keuze voor mij denk ik Jeroen Overing en Albert Ploeger Nos Iungit Amicitia 45

Page 24

We moesten Bernstein plechtig beloven dat we onze vertaling nooit voor een breder publiek zouden brengen verwondering Ik was verbaasd dat het corps nog bestond De orkestleden verzekerden mij dat het er heel anders toeging dan vroeger In die tijd was dat ook wel zo geloof ik Het was heel gek om mee te maken Naast het orkest kwam er ook een koor dat Aad eveneens dirigeerde Beide ensembles dreven op een vaste kern van ASC leden die inzet paarden aan een redelijke tot goede beheersing van hun instrument zangers als Linda Hovius Kewajam 78 en Cees van Baar Beets 81 violist Ellen ten Haaf en fluitist Elsbeth Weert beiden uit het Panikh 79 klarinettist Michiel van Asbeck en Klaas Blankevoort die ook nog hobo speelde Maar zelfs zij lieten het regelmatig afweten corpsleden doen nu eenmaal duizend dingen tegelijk en moeten dan ook nog studeren Een bijkomende handicap was dat Aedon steevast in oktober concerteerde rond de installatie van de nieuwe ISSA Het zwaartepunt van de repetities lag daardoor in augustus en september en dat bracht hevige concurrentie van de fleurrondes KMT en na KMT en de groentijden van de disputen Net als het erop aankwam was niemand meer bij stem verzucht Aad Met engelengeduld loodste hij zijn koor en orkest door dit mijnenveld Aad bleef altijd ontzettend positief vertelt Elsbeth Weert Als het niet goed klonk tikte hij af en zei dit grenst aan die vorm van onzuiverheid die men in de volksmond vals pleegt te noemen Weert kwam erbij toen Aedon zijn vuurdoop onderging Anatevka in het najaar van 1983 Enkele orkestleden hadden deze musical al eerder gespeeld op het Hilversums gymnasium Maar de partituren die zij daar hadden gebruikt bleken volstrekt onbruikbaar vertelt Aad We moesten ze grotendeels herschrijven Weert herinnert zich enkele retraiteweekends in een padvindershonk waar het orkest zich de nieuwe noten probeerde eigen te maken Toen we daarna voor het eerst samenspeelden met het koor bleek dat twee keer zo snel te zingen als wij speelden En wij maar denken dat we het onder de knie hadden Van gezamenlijke repetities was nauwelijks sprake aldus Aad We hebben ons er gigantisch aan vertild Eruit gegooid Violist Lex Klein Dido 77 was al arts en was af en toe weken weg om diensten te draaien Zelfs Vastert van Aardenne Hebe 82 Tevje de hoofdrol liet vaak verstek gaan hij was net toegelaten tot de toneelschool in Maastricht E n keer slechts raakte het geduld van Aad op Toen de schrijver van dit stuk cellist in het orkest en diens dispuutgenoot en pianist Roeland Kooijmans niet kwamen opdagen voor een repetitie verwijderde hij ze uit de productie Het was het eerste en tevens laatste disciplinaire optreden uit mijn lange loopbaan als leider van amateurensembles zegt Aad met een verontschuldigend lachje In de Oude Kerk in een decor van steigers die regisseur Xavier Plooij stiekem had geleend van een verhuurder van bouwmaterialen voltrok zich niettemin een klein wonder de drie uitvoeringen werden enthousiast ontvangen Ach relativeert Aad het publiek bestond uit vrienden en familieleden Die vinden alles prachtig Aedon zong en musiceerde naar vermogen zegt hij diplomatiek Veel beter te spreken is hij over Candide het jaar daarna Linda Hovius zong als Cunegonde een vlekkeloze hoge Es Ellen ten Haaf schakelde over van viool naar altviool omdat we nog geen altist hadden En warempel ook dat lukte Het daverende applaus na de premi re overweldigde mij vertelt Aad Ik was tot tranen toe geroerd Sondheims A Funny Thing Happened in 1985 was zo mogelijk een Drummer gezocht Sjoerd Oppenheim Hebe 11 Ik ben opgegroeid in Leiden en zat daar op het Stedelijk Gymnasium Daar werd ik omringd door mensen die een instrument bespeelden Zij hadden ook echt les bij een heuse muziekleraar Tijdens de pauzes op school zaten ze muziek van Mozart te transponeren Dat was een stimulerende omgeving Met hen ben ik in bandjes gaan spelen zo werd de gitaar mijn instrument Toen ik aankwam bij het corps werd er tijdens de fleurrondes bij Hebe uitbundig piano gespeeld Dat werd dus mijn dispuut Een jaargenoot van mij heeft een abonnement op een serie in het Concertgebouw Er zijn dus best corpsleden die ge nteresseerd zijn in klassieke muziek Maar mijn gevoel zegt mij dat de meerderheid van de corpsleden geen belangstelling heeft voor live muziek maken Ze gaan vooral voor techno omdat je daar zo goed op kunt dansen We hebben wel bands op het ASC AVSV de coverband Lust die vaak optreedt op de soci teit maar ook daarbuiten En sinds kort hebben we ook een jazzband Ik werd de basgitarist van Lust omdat ze die nog niet hadden kunnen vinden een gitarist hadden ze al wel We repeteren eens in de twee weken op de donderdagavond Ik maak me nu al zorgen omdat onze drummer er volgend jaar mee ophoudt Als jij nog een ASC lid weet dat goed kan drummen Ik heb de opvolger nog niet gevonden Nos Iungit Amicitia 47

Page 25

Repetitie Sweelinck 2014 Zolang ik de rugbyers onder de leden maar niet in de wc tegen het lijf liep ging alles goed nog groter succes In die musical speelde Jeroen Overing mee nota bene rugbyspeler en Viatorees Dat deed hij met verve Zijn dispuutgenoten deden er smalend over maar daar trok hij zich niets van aan En Albert Ploeger Vivat 82 speelde een glansrol die kon zowel zingen als acteren Maar de mooiste herinnering bewaart hij aan Victor Buwalda Hebe 81 We hadden een trombone nodig en Victor had nog ergens zo n ding liggen Hij had er nog nooit op gespeeld De klanken die hij produceerde leken nergens naar Tot in de Kleine Komedie Daar ging het drie keer goed Al met al denkt Aad met warmte terug aan de jaren dat hij Aedon dirigeerde De leden waren heel lief en enthousiast Het koor zong ruw maar aardig Het had een leuk saamhorigheidsgevoel Gezamenlijk deden ze hun uiterste best om niet te zakken alle koren hebben de neiging om steeds lager te gaan zingen Toch hield hij het na Funny Thing voor gezien Toen waren we wel op elkaar uitgekeken Aad werd opgevolgd door Johan van wie hij de achternaam vergeten is Daarna had hij geen contact meer met het ASC AVSV Wel met individuele ensembleleden tot op de dag van vandaag Aad belt mij ieder jaar op mijn verjaardag vertelt Elsbeth Weert Hij heeft een geheugen als een olifant NA De SoeP Elsbeth Weert Panikh 79 Het Amsterdams Belcanto Collectief is ontstaan tijdens de repetities voor Anatevka in 1983 Maarten van Overeem en Cees van Baar speelden rollen in die musical Brigitte Duynstee en ik zaten in het koor Met z n vieren gingen we liedjes zingen als we niks te doen hadden Dat beviel zo goed dat we zijn doorgegaan Arnout ter Haar was ook meteen van de partij Roeland Kooijmans kwam er een jaar later bij In het begin zong ABC alleen op NIA Totdat de vader van Melinda Andr de la Porte een afscheidsdiner moest organiseren voor een collega en zijn dochter vroeg of zij nog een leuke act wist En zo reden wij op een mooie avond naar het Amstel Hotel in het oude autootje van Arnout dat door de portier keurig werd geparkeerd Hij begroette ons met O ja u bent van het vari t en dat is een running gag gebleven Tussen de menugangen hebben we twee of drie keer gezongen en dat was een enorm succes het begin van een lange reeks optredens op diners feesten huwelijken Gaandeweg ontwikkelden we een breed repertoire klassiek jazz pop Jarenlang hebben we ook gezongen op Koninginnedag Eerst met begeleidingsmuziek op een cassettebandje daarna met een handorgel uiteindelijk met een piano die we speciaal voor die gelegenheid naar buiten sjouwden Van wat we verdienden gingen we lekker Chinezen op de Zeedijk We hebben ook een musical geschreven en opgevoerd Ons laatste optreden voor publiek was in Nairobi toen Cees daar werkte als diplomaat Wij hebben gezongen in al zijn standplaatsen ook in Moskou en Jakarta De laatste jaren zingen we alleen nog met en voor elkaar voor de lol Altijd bij Arnout op de Oudezijds Eerst lekker eten en dan roept iemand om een uur of tien zeg we moeten nog wel wat zingen Aad van Iungit Amicitia 48 Nos der Velde Sweelinck trio Wat Aad niet weet is hoe het Aedon na 1985 is vergaan Het huidige corps heeft al jaren geen klassiek orkest meer Wel een coverband Lust die vaak op NIA speelt En sinds kort ook een jazzband getooid met de hoogst corporale naam Antoine Gout Jazz Formatie A G J F De Gouden Bocht Het zigeunerorkest Romanez schijnt op sterven na dood te zijn En er zitten drie ASC leden in Sweelinck net als het VU Orkest een ensemble op semiprofessioneel niveau de violisten Madelief Marsman Tych 10 en Julia Dhert Kewajam 11 en contrabassist Michiel van Baar Hebe 10 Zoals dat gaat met corpsleden zitten twee van hen ook in het bestuur van Sweelinck Marsman is secretaris Dhert penningmeester Spelen in Sweelinck is een geweldige ervaring vertelt Marsman Vorig jaar hebben we het pianoconcert van Gershwin gedaan en in juli gaan we twee weken op tournee door Scandinavi Dat doen we eens in de twee drie jaar Het orkest repeteert iedere donderdagavond in de Doopsgezinde Singelkerk Na afloop gaan we altijd nog even de kroeg in Het VU Orkest doet dat niet Een van onze spelers is lid van LANX maar zij heeft voor Sweelinck gekozen omdat zij het bij ons gezelliger vindt Dat is dan ook meteen de enige herinnering aan Sweelincks corporale verleden De meeste Sweelinck leden hebben niets met het corps Op hoog niveau viool hobo of cello spelen vergt een tijd en een discipline die zich slecht laat verenigen met het nachtleven op de toko Madelief speelt al viool vanaf haar vijfde en piano vanaf haar zevende Ook haar ouders broer en zussen musiceren of hebben dat gedaan Er zijn nog maar weinig Nederlandse kinderen die in zo n omgeving opgroeien Hoewel Marsman met plezier ASC lid is ervaart zij ook zelf een forse kloof tussen corps en muziekleven Klassieke muziek is niet cool noch op de middelbare school noch bij de meeste disputen van het ASC AVSV Daar houden ze vooral van techno Nos Iungit Amicitia 49

Page 26

tekst Delilah van Eyck Dis 93 Tussen kunst en corporate Cecile Wentges Audentes 00 haalde een master Finance en ging als management trainee aan de slag Tot ze ging hyperventileren Ze ging alsnog naar de Rietveld en verbindt nu haar twee zo verschillende kanten H et is mij ook overkomen bij het corps iedereen stapt in dezelfde trein maar niemand lijkt zich af te vragen is dit wel de goeie Wat het leven je daarna zal brengen heb je eigenlijk al bepaald met z n allen Als kind speelde ik gitaar tekende ik leefde volledig in een fantasiewereld maar toen ik na de middelbare school verschrikkelijk eenzaam in een tussenjaar in Parijs en Florence zat dacht ik ik ga wel naar Amsterdam en economie studeren iedereen blij Ik was een ontzettend vaderskindje en wilde dolgraag zijn bevestiging Ik heb me zes jaar lang afgesloten voor kunst en cultuur en me volledig geconformeerd Master in Finance management traineeship bestuur Young Vopak en toen bam Ik zat bij Vopak Excelsheets in te vullen en begon ineens te hyperventileren bij het idee dat ik dit de komende twee jaar elke dag zou doen Het roer om Alles moest anders Er vond een kentering plaats in mijn hele familie opeens begon iedereen te praten ik ging met iemand praten en het ging uit met mijn vriend terwijl we met de gedachte speelden om naar New York te gaan Stiekem droomde ik ervan dat ik daar dan naar de kunstacademie zou gaan want daar mocht het Toen zei mijn therapeut Maar kind je kan toch ook h er naar de kunstacademie Dat was nooit bij me opgekomen Er volgde een lange toelatingsprocedure bij de Rietveld In eerste instantie probeerden ze het uit m n hoofd te praten Normaal kwamen daar mensen aankloppen met een heel andere achtergrond kreeg ik te horen Ik was diep verontwaardigd en ben drie maanden lang helemaal los gegaan om alles wat ik opgekropt had aan creativiteit op papier te zetten of anderszins tot uiting te brengen ongeacht of het goed was of slecht Die toelatingsprocedure was een bevrijding op zich en toen ik weer aan kwam kloppen voor het laatste gesprek wist ik ik ben binnen Toen pas begon het echte gevecht Ik kwam daar aan gewend aan structuur moest ik in een les drie uur naar een stok kijken 50 Nos Iungit Amicitia en die af en toe anders neerleggen Schiet verdomme eens op met die les dacht ik dan Het eerste jaar was zwaar Ze rammen alles eruit wat je zeker denkt te weten want logisch analytisch denken belemmert echte vrijheid Toen het me lukte dat te benaderen werd ik vreselijk boos op alles op mijn ouders zelfs want waarom was ik godsnaam zo rechtlijnig en conservatief opgevoed Maar ook op persoonlijk vlak twijfelde ik opnieuw Ik had mijn hart toch gevolgd nu moest alles toch goed voelen Maar er waren altijd de vooroordelen over en weer Ik ging natuurlijk niet opeens een hap uit m n haar scheren ik bleef wie ik was In het laatste jaar waarin ontzettend veel gepraat wordt over ontwikkeling viel alles op z n plek Ik kan juist gebruiken waar ik vandaan kom en een schakel zijn tussen twee werelden Mijn afstudeerwerk was letterlijk een brug een verbinding tussen advocatenkantoor Loyens Loeff en de Rietveld Academie Pas toen ik was aangenomen op de Rietveld begon het echte gevecht Ik was gewend aan structuur De kunstenaar Mijn werk beweegt zich dan ook op het randje van commercieel en niet commercieel De zoektocht naar balans tussen twee uitersten is voor mij het spannendst dat is de weg naar vrijheid Ik heb een sterk spirituele instelling doe veel yoga maar ik kan ook ontzettend goed structureren en werk binnen halen Ik heb het geluk dat ik per werk kan inschatten wat het nodig heeft een strakke omlijning of juist het vrije experiment Veel kunstenaars hebben geen enkel besef van structuur Dat is jammer zeker in een tijd waarin subsidies afnemen en die mensen zich niet uit een put kunnen worstelen omdat het ze niet lukt te connecten met een kapitalistische wereld Vaak gewoon al omdat ze geen telefoontjes durven te plegen Ik wil me niet vastleggen op n discipline of materiaal maar wat ik maak is wel altijd groot en van zware materialen en ik wil dat de omgeving onderdeel van het werk is Nu bijvoorbeeld werk ik samen met een steigerbedrijf en een bedrijf dat koppelingen voor steigers maakt Van die koppelingen maak ik beestjes en die kom ik bevestigen als er weer een steiger in de stad wordt opgebouwd Dit project is bedoeld om awareness te genereren voor die twee bedrijven Er komt geen reclame aan te pas maar wel een Facebookpagina en het wekt nieuwsgierigheid De vraag of dit commercieel is of niet veroorzaakt precies de discussie die ik interessant vind Permitteren Corpsballen vooral de oudere vinden het doodnormaal om voor elk wissewasje te betalen In de kunstenaarswereld betaalt niemand voor ets Lasser nodig Dat kan je buurman in het atelier wel Tafel bouwen Je andere buurman Het is een wereld waar je voor vijf euro naar een tentoonstelling gaat en de meest fantastische avond hebt en mijn oude vrienden weten niet eens dat het bestaat Je kan voor weinig geld een veel toffer leven hebben dan steeds maar in de duurste restaurants te hangen maar ik ben vooral blij dat ik hier zo open uit ben gekomen en dat mijn eigen vooroordelen weg zijn Begrijp me niet verkeerd kunstenaars zijn ook geen perfecte mensen en ook zij hebben wetten en regels Jezus wat een ego s En denk niet dat het niet uitmaakt hoe je er uit ziet want je wordt keihard beoordeeld of je er wel fashionable genoeg bijloopt Eerlijk is eerlijk ik kan me het kunstenaarschap ook gewoon permitteren Ook zonder klussen binnen te halen ben ik financieel zelfstandig Ik krijg regelmatig tegenslagen hoor best vaak nee maar ik durf ook veel risico te nemen vanwege mijn vangnet Daarnaast hoef ik zelf niet veel te hebben Ik ga niet altijd meer mee dik uit eten met vrienden maar mijn vrijheid is me dat waard Vrouw en dochter Mijn persoonlijke zoektocht heeft me ook langs arty scharrels geleid maar de openheid die ik zoek laat zich niet in stereotypen vangen Het is niet zo dat als een gast lang haar heeft en een slobberbroek het een vrij mens is Ik ben uiteindelijk gevallen op een kakker met een ontvankelijke geest en een zelfde welgestelde achtergrond Een verademing Door die kunstenaartypes voelde ik me altijd afgekeurd en onbegrepen en het maakt onvrij als iemand continu op je vingers kijkt of je niet verwend bezig bent Of de afwasmachine te vaak laat draaien Voor mijn vader was het moeilijk te accepteren dat dit het echt was Een week na mijn afstuderen van Rietveld zei hij Nou lieverd nu kan je weer een baan gaan zoeken Maar het is goed zo ik heb geen schouderklopjes meer nodig Mijn ouders zijn inmiddels heel gelukkig voor me dat ik een vriend heb helpt ook Mijn vader is overigens een ontzettende kunstliefhebber en we zien veel samen Zijn concessie naar mij gaat stapvoets maar laat zich wellicht vatten in wat hij laatst opperde Misschien moet ik toch maar eens iets moderns kopen www cecilewentges com Nos Iungit Amicitia 51

Page 27

tekst Jacqueline Hoefnagels Oktopus 80 fotografie Emilie Hudig Chess 93 doen Zaterdagmiddag galeriesafari floris Kappelle Odoleh 81 organiseert wekelijks een middag kunst kijken althans buiten het cricketseizoen want kunst en cricket moeten zijn liefde delen al zeven jaar begeleidt hij van september tot mei een bonte verzameling kunstliefhebbers door zijn stad Om niet onbelangrijk te eindigen in het caf een reportage DonDerDagavonD de ruim negentig leden van de muClu museumclub ontvangen een mail van de voorzitter Of beter gezegd een convocaat Het is altijd een lijvig epistel waarin eerst in licht archa sch maar geestig proza de wetenswaardigheden van de vorige week worden be sproken voor de mensen die er niet bij waren Want die negentig leden kunnen niet allemaal iedere week mee de groep wisselt derhalve van samenstelling en bestaat meestal uit een man of tien vijftien Het oudste lid is zijn moeder mary Nike 54 onder muClu leden beter bekend als mrs mum de andere leden zijn ongeveer van zijn eigen leeftijd de bijnamen van de leden kennen een hoog suske en Wiske gehalte zoals de dolle dokter of de malle markies Niet alle leden waren lid in amsterdam maar bijna altijd wel ergens Vaak krijgt iemand er in deze mail van langs Bijvoorbeeld omdat hij te laat was en daardoor een inleiding onderbrak dat vindt de voorzitter doordeweeks copywriter speaker en co auteur van de kinderboekenreeks Piet Polies niet prettig Of iemand stelde een alternatief programmapunt voor dat vindt de voor zitter ook niet prettig Hij dreigt dan met de Bruine lijst waarop de leden staan die in aanmerking komen voor royement een enkeling doet juist zijn best om op 52 Nos Iungit Amicitia de Bruine lijst te komen maar dat lukt dan weer niet Het regiem is totalitair soms is er een anekdote in een galerie is het alarm afgegaan iemand heeft een galerie met redenen omkleed beticht van het tonen van een vals stuk daar houdt de voorzitter weer wel van Het erelidmaatschap komt dan dichterbij de voorzitter toont zich soms teleurgesteld over het getoonde de kunst zit hem in het vinden van steeds nieuwe bewoordingen Wat blijft is de grove indeling van de werken je hebt kunst je hebt werkjes die leuk zijn voor bij de mensen thuis en tot slot werkjes die leuk zijn voor bij andere mensen thuis aan het eind van het seizoen slaat een lichte vermoeidheid toe dan vindt niemand het heel erg dat het cricketen weer begint laat staan de voorzitter zelf even pauze maar als het kouder wordt na de zomer vragen leden wanneer dat stomme cricket nou eens is afgelopen en de muClu weer begint genoeg geneuzeld zo eindigt het verslag en dan volgt het programma voor de komende zaterdag iedere museumtentoonstelling wordt in het seizoen bezocht de overige zaterdagen worden besteed aan galeriesafari s meestal staan er een stuk of acht op het programma waarbij zorgvuldig een route is uitge stippeld zodat er geen meter te veel hoeft te worden gefietst een enkele keer blijkt een galerie gesloten dat vindt de voorzitter dan wederom diep teleurstellend elke vijfde bijeenkomst is er een speciaal lustrumprogramma Zo togen onlangs 25 leden naar het six huis welk bezoek werd afgesloten met een uitgebreide lunch bij Kappelle thuis Na afloop kon iedereen zo zijn bed in Onderaan staat altijd dresscode fiets Ooit kwam er iemand op een scooter dit vond de voorzitter dermate knorrig dat hij er even van moest bijkomen ZaterDag 14 00 uur er wordt verzameld bij de voorzitter thuis in de Jan luijken Hij woonde als student al in dit huis Kappelle is meestal net uit bed Hij zet het programma uiteen en is goed voorbereid hij weet vele saillante details over de te bezoeken kunstenaars en de kunst zelf daarna bestookt hij de aanwezigen met vragen Hebben zij zich wel voldoende ingelezen de voorzitter overhoort zijn leden streng regelmatig worden mensen gegispt vanwege gebrek aan parate kennis dit keer is er een nieuw lid dat wordt voorgesteld Weet verdomd veel van kunst alleen jammer van dat Brabantse accent zegt hij dus liever niet praten Het blijkt een dispuutgenoot die dan ook niet onder de indruk is soms verschijnt er ineens een dame die niemand kent Kappelle stelt haar dan Nos Iungit Amicitia 53

Page 28

een van de leden rukt hij het werk van de muur Zie je wel dit materiaal bestond in die tijd nog niet eens Nep voor aan de groep als de debutant niet in de laatste plaats omdat hij zich haar naam niet kan herinneren Hij heeft haar blijkbaar de avond daarvoor tijdens het afdansen op de Kring voor deze muClu uitgenodigd Weet hij ook niet meer de kans dat een dergelijke debutant terugkomt is klein 14 20 uur Het gezelschap hijst zich op de fiets de voorzitter gaat voor terwijl hij de muClukreet over straat doet galmen Bij het passeren van het rijksmuseum honderd meter verderop raakt hij geregeld in conflict met toeristen die op het fietspad lopen in twaalf talen laat hij weten dat ze aan de kant moeten Kappelle weet veel over panden die de groep passeert Wanneer ze gebouwd zijn door wie en in welke stijl waartoe het pand eerder diende wie er heeft gewoond Ondertussen wordt hij voortdurend onderbroken door passanten H floris iedereen kent hem dat is duidelijk maar hij kent niet iedereen Bij binnenkomst gaat de voorzitter naar de balie alwaar hij de dienstdoende medewerker de hand schudt Kappelle voorzitter muClu amsterdam U ver wachtte ons al neem ik aan meestal geeft de medewerker geen sjoege maar soms wel in het arCam schrikt de balie medewerker Nee sorry ik was niet op de hoogte Na een minuut of twintig verschijnt een keurige man die zich duidelijk in haast naar het arCam heeft begeven Wie is Kappelle Neem me niet kwalijk zegt de man en hij stelt zich voor als de directeur ik wist niet dat u kwam maar na het telefoontje ben ik direct op de fiets gesprongen Zal ik u rondleiden Kappelle reageert genadeloos op deze geste dat is mooi 54 Nos Iungit Amicitia maar wij gingen net weg druk programma Volgende keer beter zegt hij de rest van het gezelschap staat het schaamrood op de kaken maar de voorzitter geeft geen krimp ik heb een pro gramma Willen jullie dat serieus nemen er moeten immers nog twee tentoonstellingen worden aangedaan voor vijven Het programma is wel vaker wat krapjes Zo regelde de voorzitter voor een en dezelfde zaterdagmiddag een private viewing met inleiding door evert douwes de Viie in douwes fine arts met aansluitend een masterclass Nachtwacht door een ingehuurde rondleider in het rijks douwes was niet op de hoogte van een aansluitend programmapunt Het verhaal van de kunsthandel douwes dat ruim twee eeuwen beslaat is schitterend Van te voren is bij de voorzitter thuis nog voorgesteld om te oefenen met indikken voor kunstwerken in de keuken van de voorzitter dat had zeker geholpen de groep schuifelt wat onhandig door het pand langs het ene meesterwerk na het andere douwes laat af en toe stevig weten dat zijn verhaal middagvullend was bedoeld tja jullie hebben niet genoeg tijd begrijp ik nou laat ik dan maar samenvatten dat in een van de kamers zo zien wij door een half open deur staan oesters klaar en drank maar er is geen tijd voor de Nachtwachtkenner wacht Het werd mij klam te moede schrijft de voorzitter in zijn volgende mail de groep wordt dan ook met verbale zweep naar het rijks gemaand en komt daar toch te laat Ook de masterclass is mooi zodat de muClu om vijf uur door uniformen het rijks uit moet worden geveegd in de hoop op een terugkomdag schrijft hij douwes de Viie een excuusbrief van drie kantjes in fraai schoonschrift een vast element is de strooptocht naar vervalsingen Vaak wordt daarbij de hulp ingeroepen van kunsthistoricus Harm magis Odoleh 91 alias de replicameister in een galerie op de Prinsengracht wordt volgens beide heren een valse Jan steen aangeboden Vragen hierover worden door de jonge verkoopdame nerveus weggewimpeld een van de leden vraagt of hij de achterkant mag zien omdat de manier van doekbespanning veel zegt Het mag niet als de dame een belangstellende buiten de groep te woord staat rukt hij het werk van de muur Zie je wel dit materiaal bestond in die tijd nog niet eens Nep de dame gaat nog drukker praten met de andere bezoeker schande roept de voorzitter met opgeheven wijs vinger en met zijn omvang en stemgeluid is dit zeker niet te missen soms ziet de muClu twee versies van een werk bijvoorbeeld De bedreigde zwaan van Jan asselijn Na bezichtiging van dit doek in het rijks leidt Kappelle de groep naar een pand dat uitkijkt op het museum Hij kent toevallig de eigenaar daar is inderdaad boven de schoorsteen vrijwel hetzelfde werk van asselijn te bezichtigen men is het eens de versie in het rijks is beslist niet het origineel 15 30 uur Het is tijd voor thee met taart Kappelle tegen zijn moeder nog niet heel lang in het bezit van twee nieuwe knie n ga jij vast een grote tafel vrijzooien is iedereen in het caf gearriveerd mrs mum heeft inderdaad een tafel geregeld dan mogen alle aanwezigen iets leuks uitzoeken ofwel aangeven welk werk ze mee naar huis willen nemen de dolle dokter anneke Westermann aeneas 79 doet het in galeries soms letterlijk door vijf minuten na binnenkomst tot aanschaf over te gaan altijd kleine werkjes want ze is heel klein behuisd de anderen beperken zich tot een intentie Het gaat in deze groepssessie om de redenen waarom iets mooi wordt gevonden een goed verhaal wordt zeer gewaardeerd ook als het niet waar is even wordt nog een datum geprikt voor de buitendag rayonhoofd leiden Peter Yeh alias de Pornochinees vanwege zijn afkomst en zijn baan bij Penthouse in zijn vrije tijd fijnbesnaard kunstliefhebber woont in leiden en verzorgt daar ieder jaar een muClu er wordt dan tussen de musea door gelunched in het Chinese restaurant waar hij opgroeide en na afloop gegeten bij derk Homerus 78 broer van Kappelle derk is de eerste met een bestendige en niet geheime relatie die is ontstaan in de muClu er zijn vaker tripjes buiten de ring bijvoorbeeld naar de Veluwe omdat daar een gigantisch beeldhouwwerk wordt onthuld Van dit soort tripjes wordt de voorzitter een tikje nerveus Hij verblijft bij voorkeur in het postcodegebied waar hij al 53 jaar thuis is rome graag Hij woonde er een jaar na school en bezocht er iedere dag een andere kerk te voet maar Nederland buiten amsterdam daar moet hij van zuchten sporen vindt hij gedoe wellicht omdat hij per trein soms weet te verdwalen Ook het onvermijdelijke stukje wandelen over de hei richting beeld kan hem niet bekoren gelukkig weet hij de berijder van een passerende huifkar zover te krijgen hem een lift te geven de rest hobbelt er achteraan en treft op locatie de voorzitter met een glas in de hand altijd wordt er na afloop een gikfoto van de voorzitter gepost gik staat voor glas in Knuist Hoewel Kappelle regelmatig roept dat wij geen freeloaders zijn wordt vaak afgekoerst op vernissages 16 15 uur Voor het volgende museum heeft Kappelle een quiz gemaakt dit doet hij vaker iedereen krijgt een blaadje met beslist geen gemakkelijke vragen soms wint zijn broer die er met reden van wordt verdacht stiekem de antwoorden te googelen op zijn telefoon Zijn moeder weet ook veel maar dan echt Onverslaanbaar is daan meijer Beets 81 een historicus met een absurd goed geheugen voor trivia Het gaat hier om de eeuwige roem binnen de muClu dan Vaak kondigt de voorzitter in zijn donder dagmail een mystery Connaisseur aan dit kan een bevriende kunstenaar zijn die in eigen huis uitleg geeft over zijn werk sylvia Willink die in het huis van wijlen haar man ontvangt zijn atelier laat zien en met de ene na de andere anekdote over Willinks kunstkring komt of om een professor kunstgeschiedenis uit de Vs die in het rijks uitlegt hoe rembrandt keek naar licht aan beleving heeft de muClu een broertje dood Het scheepvaartmuseum bijvoorbeeld vindt men tegenwoordig een pretpark Kappelle ging als kind vaak naar dat museum toen het nog in Zuid was gevestigd ik wil krakende houten vloeren en de geur van oude meuk en bijenwas en zelf bedenken hoe het leven aan boord was als ik kijk naar die schitterende modellen in stoffige vitrines lollige video s met verklede BN ers of touchscreensimplisme mijdt de muClu als de pest 17 30 uur Het is tijd voor drank Helaas zijn er bijna geen kroegen meer waar mag worden gerookt Het kroegenrepertoire is dan ook uiterst beperkt enkele borrelleden sluiten alsnog aan Kunstbarbaren roept Kappelle Volgende week herkansing Nos Iungit Amicitia 55

Page 29

doen tekst Jacqueline Hoefnagels Oktopus 80 tekst Jacqueline Hoefnagels fotografie Martin Pluimers Chris van Houts doen CUltUreel ONderNemeN eric seleky organiseert samen met zijn broer de Jonge schrijversavond We moeten nieuwe verdienmodellen verzinnen voor kunst en cultuur a ls er nou iemand passend werk heeft dan is het eric seleky aeneas 05 Hij is projectmanager bij N8 de stichting die de amsterdamse musea en jongeren verbindt iedere eerste zaterdag van november is het museumnacht musea stellen dan tot 02 00 hun deuren open en doen er alles aan om de kans op terugkomen te vergroten Bomvolle avonden in maart is voor de tweede keer de culturele wijksafari Nachttour gehouden dit keer door de Plantagebuurt met toneelstukken in het Verzetsmuseum een lezing en biblio theekbezoek in artis schrijvers met verschillende culturele achtergronden in het tropenmuseum daarnaast is er het online platform Nachtbrakers en adviseert N8 musea hoe meer jongeren binnen te krijgen N8 doet kortom alles om jongeren te interesseren voor kunst en cultuur Cultureel ondernemen is precies wat seleky 27 wil in zijn vrije tijd organiseert hij samen met zijn broer maurice aeneas 01 de jaarlijkse Jonge schrijversavond in de stadsschouwburg Philip Cotterell aeneas 02 is de derde in het stichtingsbestuur Via het voortraject manuscripting kunnen jonge schrijvers die geen toegang hebben tot het uitgeverswereldje hun werk pitchen wat leidt tot een shortlist op de Jonge schrijversavond een literaire talkshow die uitmondt in het Jonge schrijversbal Zowel de winnaar een Vlaming als de nummer twee heeft er dit jaar een boekcontract aan overgehouden daarnaast levert een en ander natuurlijk aandacht op voor literatuur onder jongeren er is ook een online platform en podiumervaring voor 56 Nos Iungit Amicitia degenen die aan de bak willen als auteur succesvol publiceren is nu eenmaal steeds meer afhankelijk van presentatie een goeDe manier van verbinDen Het is vrijwilligerswerk en behoorlijk druk want deze avond zit erg dicht op de museumnacht maar ontzettend leuk om te doen Het is een initiatief van mijn broer die zelf ook schrijft maurice presenteert ik ben meer van de backstage Wij kunnen goed organiseren maar zijn beiden niet geschikt als quaestor daarom kwam Philip erbij die kan dat wel Bij aeneas waren ze alle drie al betrokken bij het filmfestival en seleky zat in de organisatie van de saO week de culturele tegenhanger van de Nia week er zijn ook oudere dispuutgenoten die onze stichting helpen met de jaarrekening of met het opstellen van contracten Het is leuk om elkaar te blijven zien na de studententijd rond een culturele organisatie een goede manier van verbinden dat is toch anders dan elkaar alleen maar aan de bar treffen seleky heeft de indruk dat de interesse voor cultuur op het corps afneemt tot zijn spijt ik vind het jammer dat bijvoorbeeld het jazzfestival niet meer bestaat nu Hermes dood is misschien komt het door de studiedruk en als mensen er al iets naast doen zijn ze eerder bezig met het opzetten van internetbedrijfjes Ook tof natuurlijk ik probeer het maar te combineren We moeten nieuwe verdienmodellen verzinnen voor kunst en cultuur dat is ook zakendoen www jongeschrijversavond nl www N8 nl Eric Seleky op de regisseursstoel in de Stadschouwburg de liBrettist De cast en de maker van Vreemde Vogels van Marc Bierens 2006 De Monchy staat op de achterste rij tweede van rechts floris de monchy schitterde in de drie familiemusicals van vriend en jaargenoot marc Bierens en schreef onlangs het libretto voor een buurtopera over de Noord Zuidlijn f loris de monchy Beets 80 sloot zich in zijn eerste jaar meteen aan bij Kothurne Hij deed mee aan het grote stuk Buiten voor de Deur en deed in hetzelfde jaar mee aan het eenakterfestival een Pinter met marius Kramer en Patricia Beerkens toen wilde ik alleen nog maar toneelspelen en stapte ik over naar het Handke Weiss van Crea waar ze iedere dag repeteerden en een paar producties per jaar maakten de meesten daar waren gesjeesd en bereikten op de planken natuurlijk ook niets ik heb zelf jaren later mijn studie maar weer opgepakt maar een paar zijn wel acteur geworden zoals Wiske sterringa aeneas 78 toch kwam hij later weer op de planken te staan marc Bierens Beets 80 die ooit conservatorium slagwerk deed en nu eigenaar is van een Haagse verfhandel schreef in zijn vrije tijd tot drie keer toe een familiemusical zowel het script als de tekst en de muziek de arrangementen deed Bierens ook zelf en de productie de rollen werden op een enkele uitzondering na door leden bezet naast de monchy door mensen als linda Hovius Kees van Baar Janneke Blankevoort maarten en Jan van Overeem daan meijer Peter dolk elsbeth Weert en Brigitte duynstee deze musicals trokken ieder tot vijf keer toe bomvolle zalen vooral gevuld met asC ers en hun kinderen die vele jaren na dato de liedjes nog moeiteloos kunnen fluiten SchitterenDe botSingen de monchy beperkte zich in de jaren daarna tot zingen in een koortje tot er een nieuw groot project voorbijkwam in zijn buurt rond de Vijzelgracht werd nogal getobd met de aanleg van de Noord Zuidlijn dat leidde tot creativiteit er werd een heuse buurtopera op poten gezet rond dit thema de monchy werd librettist Het verschil met een musical is dat in een opera de tekst geheel wordt doorgecomponeerd Zang en tekst komt heel verschillend binnen bij het publiek Zang vindt veel directer een weg naar het hart die kracht heeft toneel niet althans niet bij amateurs maar hoe zing je handelingen een verhaal dat maakt het schrijven van een libretto bijzonder lastig Bij een opera moet je de componist de schrijver de dirigent de spelregisseur decor en techniek samen zien te brengen Het heeft schitterende botsingen opge leverd tussen de partijen Zo wilde de componist een ouverture van vijf minuten met een gesloten doek de regisseur riep dan vertwijfeld daar kan ik helemaal niks mee Waar moet het publiek dan naar kijken al die tijd een heel gevecht altijd Uiteindelijk zijn we overal uitgekomen Zo ontstond de opera G nther en Julia Vorig jaar september vijf keer opgevoerd voor vierhonderd man Het schrijven was een ontdekkingsreis Het was ambachtelijk en hard werken om alles vloeiend in elkaar te laten vallen eigenlijk had ik pas echt door hoe het moet toen het af was zegt de monchy die zelf dit keer een kleine rol had als verkeersregelaar Na afloop was hij blij dat hij zijn vrije avonden weer terug had maar inmiddels begint hij het te missen Het was echt mooi die anderhalf jaar ik heb er nog meer respect door gekregen voor marc met zijn musicals Wat een werk en loslaten als blijkt dat iets niet werkt op het toneel is echt heel erg moeilijk Nos Iungit Amicitia 57

Page 30

doen tekst Jacqueline Hoefnagels Oktopus 80 tekst Haro Kraak Beets 06 van Blokland haar erfelijk materiaal analyseren door een psychiatrisch geneticus de genenkaart die uit dat onderzoek voortkwam behandelde ze als een muziekpartituur Zo ontstond de uitvoering van een chromosomatische compositie en dat was nog maar een n van de acts Niet alle performances zijn even toegankelijk tilanus We denken er altijd goed over na of we iets moeten uitleggen soms juist niet maar een verhaal over turing en codering kan simpelweg niet zonder uitleg We zoeken het mooie midden rariteitenkabinet PaleisJe VOOr VOlKsVliJt floris tilanus organiseert samen met zijn vrouw elena Beelaerts van Blokland avondvullende hybride totaalkunstwerken die in geen enkel kader passen W at hebben een dnaonderzoeker puddingvormverzamelaars een stemkunstenaar een natuurkundige een islamitische slager een blinde masseur een ezel een tapdanser en een vrouwelijke bodybuilder gemeen Bedenk het antwoord zelf want dat is de bedoeling van Paleisje voor Volksvlijt deze theatrale verbinding tussen kunstenaars en wetenschappers is vooral een ode aan de ongebreidelde nieuwsgierigheid en het ontdekken van nieuwe verbanden floris tilanus Hebe 85 in het dagelijks leven grafisch ontwerper illustrator en jazz pianist de avonden zijn niet alleen bedoeld als entertainment Ze zijn ook gericht tegen het grote nutsdenken en de sterke hang naar valorisatie dat is al in zwang gekomen voor de crisis en geldt zowel voor de kunsten als voor de wetenschap Het gaat helaas steeds meer om 58 Nos Iungit Amicitia uitvoering en om opleveren en steeds minder om inspiratie zoeken en nieuwe inzichten Kunstenaars en wetenschappers kijken op dezelfde manier naar deze rare wereld en vragen zich af hoe moet ik mij daartoe verhouden door hen samen te laten werken worden er verbanden ontdekt die iedereen op zijn eigen gebied verder kunnen helpen Het idee ontstond met het oog op een leegstaande bloemenstal voor de Neder landsche Bank waar eerder het Paleis voor Volkvlijt stond Het echtpaar wilde daar iedere maand een kunstenaar en een wetenschapper samenbrengen Uiteindelijk is de gemeente voor dat plan gaan liggen maar het idee bleef hangen daarom huurden ze voor een avond felix meritis af en daarna maakten ze wegens enthousiast publiek nog een eenmalig programma en nog een de laatste editie vond plaats in trouw dit keer liet beeldend kunstenaar Beelaerts Het Paleis voor Volksvlijt was neergezet om de nijverheid te stimuleren iedereen kon er zijn vaardigheden en noviteiten laten zien maar al snel werd er van alles tentoongesteld tot baby s aan toe Het werd een dans en bierhuis en was te groot om rendabel te zijn Uiteindelijk brandde het af sindsdien gaan er stemmen op om het te herbouwen voor het oorspronkelijke doel Wim t schippers bijvoorbeeld is een groot voorstander Het Paleisje heeft ook fans in het comit van aanbeveling zitten robbert dijkgraaf redmond O Hanlon alexander rinnooy Kan en ernst Veen Het is dan ook niet zo moeilijk om het idee achter de avonden te waarderen Het organiseren gaat iets minder gemakkelijk Het is tijdrovend en nauwelijks rendabel te krijgen maar ontzettend leuk om te doen een terugkerend element is het Cabinet of Curiosities Bezoekers wordt gevraagd iets mee te nemen dat zij de moeite waard vinden om te tonen zodat een rariteitenkabinet ontstaat daaraan wordt goed gehoor gegeven Het hoeven niet de fossielen vogelgeraamtes opgeprikte vlinders vergroeide foetussen op sterk water en vreemde instrumenten te zijn die vroeger de vitrinekasten vulden op de studeerkamer van heren in verwondering al die elementen afgezien van de foetussen zijn overigens wel in het atelier van tilanus te vinden een vijfde editie is in de maak www paleisjevoorvolksvlijt nl HEBBEN Drie professionele kunsthandelaars en drie priv verzamelaars over hun favoriete werk De scheidslijn is soms heel dun en een favoriet aanwijzen bijna ondoenlijk MIEKE ZILVERBERG VINCA 67 GALERIEHOUDER TAXATEUR TUSSEN KUNST KITSCH Met deze korensarcofaag stond ik in maart op de Tefaf in Maastricht De sarcofaag heeft de vorm van een valk de Egyptische god van de bovenwereld Binnenin zit gemummificeerd graan Het is best bijzonder dat zo n object op de markt komt Er zijn er maar vierhonderd van over de hele wereld Het graan is symbolisch voor het hiernamaals want ook na het leven moet je gevoed worden Door een r ntgenscan weten we dat het graan erin zit Ik had al zo n vermoeden omdat ik eerder een graanmummie in handen had gehad Dat voelt anders aan dan een mummie van een dier Mensen denken altijd dat archeologie heel stoffig is dat het allemaal gaat over dingen van ver voor Christus Maar het heeft alles te maken met moderne technieken Dat maakt het spannend Ik ben geen gravend archeoloog Ik doe alles wat daarna komt analyseren onderzoeken beschrijven categoriseren Laat mij maar graven in boeken Op het gymnasium is mijn interesse voor de oudheid gewekt Piramides vond ik geweldig Tijdens mijn studie klassieke talen werkte ik op de Antiekbeurs Delft dat beviel zo goed dat ik het elk jaar weer mocht doen Zo ben ik er ingerold Nu ben ik de beste van mijn vakgebied in Nederland daar ben ik natuurlijk apetrots op En ik ben al dertig jaar taxateur in het tv programma Tussen Kunst en Kitsch daardoor heb ik een naam opgebouwd Je moet heel simpel kunnen vertellen over een werk als ik allemaal vaktermen ga gebruiken begrijpt niemand me De vertaalslag van de oudheid naar nu maak ik graag Ik vind het niet moeilijk om afstand te doen van een voorwerp als het verkocht wordt Anders moet je geen handelaar worden Ik ben blij als het in een goede collectie terechtkomt Alle stukken hebben een prijs Als student stond ik daar niet bij stil als kunsthandelaar is het de realiteit De prijs van de valksarcofaag loopt in de tienduizenden euro s Maar je weet nooit of een werk zal verkopen De eigenaren van de sarcofaag hebben contact met me gezocht omdat ze me kennen van Tussen Kunst en Kitsch Zo gaat dat Zij hebben hem gekocht in 1969 in Egypte dat kon toen allemaal nog Ik ben in de eerste plaats archeoloog dus ik wil als kunsthandelaar zeer zorgvuldig met de werken om gaan De herkomst moet goed zijn Maar ja als de dingen eenmaal uit de grond zijn kunnen ze niet meer terug Nos Iungit Amicitia 59

Page 31

PIETER BLOMJOUS HERA 60 GEPENSIONEERD VOORHEEN ABN AMRO ALFRED VAN LELYVELD THALIA 80 GALERIEHOUDER IN PARIJS Dit schilderij van Wim Schuhmacher heet De Romeinse Burcht bij Ragusa en hangt in de zitkamer van mijn huis in Parijs waar ik werk als galeriehouder Ik verkoop beeldhouwwerken van de Renaissance tot Rodin Ik heb het schilderij gekregen van mijn vader die bevriend was met Schuhmacher Mijn vader had nooit een schilderij van hem gekocht omdat het niet in zijn interieur paste het was niet zijn smaak Twee weken voor Schuhmachers dood kwam mijn vader bij hem langs Hij had een schilderij klaargezet hij wist al dat hij aan het eind van zijn leven was Uit aardigheid heeft mijn vader het toch gekocht voor vijfduizend gulden Ik vond het een erg mooi werk dus toen gaf hij het aan mij Sindsdien heb ik het overal mee naartoe gesleept Schuhmacher behoort tot de magisch realisten waar ook het werk van Carel Willink toe gerekend wordt In de jaren tachtig heeft Loek Brons een ondernemer die erg rijk was geworden met confectiekleding en vervolgens kunstgeschiedenis ging studeren de prijzen van het werk van de magisch realisten erg opgedreven Hij en Dirk Scheringa kochten alles op Nu is dat schilderij van mij waarschijnlijk iets van 20 000 euro waard de prijs zal wel flink gedaald zijn de laatste jaren Maar dat maakt mij niet uit ik ga het toch niet verkopen Ik handel uitsluitend in sculpturen Alleen als ik te veel troep in de kast heb staan verkoop ik weleens wat anders Galeriehouders zijn vaak verzamelaars die zich niet kunnen veroorloven alles zelf te houden Ik zou een flinke verzameling hebben als ik nooit ergens afstand van had gedaan Ik ben begonnen als werkstudent bij Christie s Later had ik een winkel in New York die The Eclectic Collector heette Alles wat daar te koop was was mijn eigen smaak maar die valt niet in een paar woorden te omschrijven Schilderijen objecten en beelden uit de hele wereld Zolang het origineel en uitzonderlijk is ben ik ge nteresseerd Ik vind het niet belangrijk of iets mooi is In New York had ik een mentor en hij heeft me het beeldhouwvak bijgebracht Het is een kleine wereld de handel in beeldhouwkunst Het gaat om vijftig honderd mensen wereldwijd Daarom zit ik in Parijs de markt is daar het best En het is ook niet vervelend wonen natuurlijk Mijn collectie Hollands porselein bestaat uit zo n zestig stukken uitsluitend uit de periode 1750 1810 toen er vier porseleinfabrieken waren in Nederland Weesp Loosdrecht Amstel en Nieuwer Amstel Die laatste heeft ongeveer twee jaar bestaan tijdens de regering van koning Lodewijk Napoleon Mijn favoriete object stamt uit de Nieuwer Amstelfabriek en is het bordje waarmee ik de verzameling begonnen ben Ik was zo n twintig jaar geleden met mijn vrouw op vakantie in Zuid Frankrijk In het stadje Albi liepen we bij een antiquair binnen waar een blind echtpaar ons hielp Ze hadden prachtig porselein Wat zoekt u vroegen ze Hollands porselein zei ik maar ik zie al dat u dat niet heeft Wel degelijk zeiden ze Er werd een sleutel gezocht en er werd mij een plaats gewezen in een vitrinekast waar een bordje stond Ik dacht dat het niet Hollands was omdat het in Franse empirestijl geschilderd was Toen keek ik achterop en daar stond Koninglyke fabrieck an de Amstel Ik realiseerde me dat dit een zeldzaam bordje moest zijn van Nieuwer Amstel Bovendien was de beschildering van het bord gesigneerd door de schilder wat zeldzaam is bij porselein uit die tijd Later kwam ik erachter dat het bordje vermoedelijk op een industrietentoonstelling in 1810 in Amsterdam te zien was geweest en dat de producent ervan een prijs gewonnen had voor de inzending waarvan dit bord deel uit gemaakt zou kunnen hebben Doordat ik zo bezig was met het verzamelen en ontdekkingen deed raakte ik gaandeweg steeds meer ge nteresseerd in porselein En dan ga je er bij een bezoek aan een antiquair of op veilingen op letten en soms koop je dan wat En langzaam groeit zo het aantal objecten tot een vooralsnog niet al te grote verzameling Heel soms verkoop ik een object Het is niet noodzakelijk dus ik doe het niet vaak Dat is het probleem van de verzamelaar die houdt liever alles zelf Gelukkig is het gemakkelijk op te slaan porselein is niet zo volumineus Ik heb me voorgenomen niet meer te kopen want anders zitten mijn kinderen er later maar mee Die vinden het wel mooi maar niet zoals ik en mijn vrouw Toch koop ik nog steeds weleens wat De antiquairs weten mij wel te vinden als ze weer iets nieuws hebben Probeer dan maar eens de verleiding te weerstaan JAN SIX BEETS 99 JAN SIX FINE ART KUNSTHANDEL TE AMSTERDAM EN LONDON Ik ben gespecialiseerd in oude meesters maar mijn eigen collectie is van alles door elkaar fotografie moderne kunst zestiendeeeuwse tekeningen en ja ook een paar oude meesters De enige gemene deler is dat het goed gemaakt is en meer zegt dan je in eerste instantie ziet Ik hou niet van instant gratification er moet een uitdaging zijn Niets zo vervelend als bij iemand thuis komen waar het interieur steriel is dodelijk saai Ik wil geprikkeld worden Die zintuigen heb ik niet voor niks Ik heb geen favoriet object en ook geen lievelingskunstenaar Kunst is geen wedstrijd Als ik toch moet kiezen ga ik voor dit beeldje van Gaston Hauchecorne een Fransman die leefde van 1880 tot 1945 en na een reis naar China helemaal idolaat van Chinezen was Je ziet twee Chinese mannetjes De oudere van de twee fluistert de ander wat in zijn oor Met slechts een klompje rode terracotta legt Hauchecorne een momentopname van vriendschap vast Je ziet de interactie tussen de twee mannen maar je weet niet precies wat er gebeurt Je kunt er van alles bij bedenken Dat vind ik zo prachtig aan kunst Het werk gaat evenveel over jouw eigen gemoedstoestand als over de intentie van de maker Geeft de man de ander een goede raad Vertelt hij een mop Ik vind het ook zo Nos Iungit Amicitia 61

Page 32

knap dat Hauchecorne een volledig andere cultuur zo goed treft Maar misschien is dat ook maar mijn westerse blik Ik heb het nooit aan een Chinees laten zien Misschien zegt die wel dit is een smartlap van mijn cultuur De Chineesjes staan nu twee jaar op mijn bureau Ik heb het beeldje gevonden in Brussel in een antiquariaat Ik heb er 325 euro voor betaald en zou er nu wel een paar duizend euro voor kunnen krijgen in Parijs denk ik Maar het blijft decoratief werk dat stijgt nooit enorm in waarde De liefde voor kunst heb ik onbewust meegekregen in de opvoeding Ik groeide op in het Six huis aan de Amstel waar de collectie van mijn familie beheerd wordt De collectie bestaat uit een kleine honderdduizend objecten onder meer schilderijen van Rembrandt Ferdinand Bol Frans Hals Albert Cuyp de hele Pijp komt erin voor Toen ik zestien was realiseerde ik me dat ik er eigenlijk niets van afwist Toen ben ik me er in gaan verdiepen Na mijn studie kunstgeschiedenis ging ik voor Sotheby s in Londen werken Met mijn eerste echte geld heb ik een foto met lichtbak van de fotograaf Huub van der Loo gekocht Een confronterend werk met felle kleuren Als we mensen te eten hebben kijken ze daar weleens vreemd naar Dat vind ik erg leuk ja Kunst moet uitdagen 62 Nos Iungit Amicitia ROB VAN SCHAIK AENEAS 81 M A ADVISEUR GESPECIALISEERD IN MEDIAOVERNAMES Het is een constatering die je terugkijkend doet ik ben een verzamelaar van hedendaagse kunt Opeens ben je het Met de winstdeling van mijn eerste werkgever heb ik mijn eerste schilderij gekocht voor vijfhonderd gulden Dat staat nu op zolder Langzaam ontwikkel je een eigen smaak en bouw je een collectie op Je maakt missers maar dat maakt niet uit Het is een ontdekkingstocht Vroeger ging het me alleen om vorm nu kijk ik meer naar materiaal en naar hoe het gemaakt is Hoeveel werken ik nu heb Dat is een accountantsvraag dat weet ik niet precies Is het veel Ja als je het aan mijn vrouw vraagt wel Een verzameling hedendaagse kunst is feitelijk een heel mooie manier om een dialoog aan te gaan met de wereld om je heen Zowel op individueel niveau de ervaring van schoonheid het opnieuw bezien van de werkelijkheid als in een groep waarbij het gesprek meestal gaat over het kijken naar de wereld Het is een middel om te bepalen hoe wij ons verhouden tot elkaar Kunst is daarbij een onmisbare katalysator of het nu beeldende kunst is theater of muziek Oud of nieuw Toch hou ik meer van hedendaagse kunst omdat met klassieke werken de historie is afgesloten Hedendaags confronteert meer lokt uit tot debat Zowel in mijn huis in Amsterdam als in NoordItali is kunst een wezenlijk onderdeel van het interieur Het is goed toeven te midden van al die werken Op de foto zie je het interieur in Itali vrij strak en minimalistisch minder vol dan het huis in Amsterdam In Itali staat onder meer een werk van Heiko R pple een Duitse kunstenaar De werken staan pontificaal in het huis Je loopt er bijna tegenaan Zo is mijn collectie een actief onderdeel van mijn leven In Chinese tempels is de drempel heel erg hoog zodat het echt een opstap is Je moet binnenkomen en denken hier gebeurt wat Veel mensen hebben moeite om minimalistische hedendaagse kunst op waarde te schatten Heb je d r geld voor betaald vragen ze dan Er is niets te zien Dat is juist het knappe probeer ik dan uit te leggen Ik hou van de cross over van design naar kunst Vroeger was alle kunst ook functioneel gebruiksvoorwerpen En ook een portret had een functie Later verdween de gebruiksfunctie van kunst De meeste recente aanvulling op mijn collectie is Three Pair van Aldo Bakker dat is een soort krukje Zo is de cirkel van kunst naar gebruiksvoorwerp weer rond Maar het is de vraag of ik ooit op dat krukje ga zitten JOS DE PONT HERA 61 GEPENSIONEERD VOORHEEN ADVOCAAT BIJ STIBBE Uit mijn persoonlijke collectie zijn twee musea voortgekomen Huis Marseille op de Keizersgracht in Amsterdam en Museum De Pont in Tilburg Het museum in Tilburg is een legaat van mijn vader Jan de Pont Hij was advocaat maar heeft heel veel verdiend als importeur van Mercedes Benz Vlak voor zijn overlijden besloot hij dat een deel van zijn vermogen bestemd was om in hedendaagse kunst te steken Zo heb ik met mijn broer en zus Museum De Pont gesticht als zijn nalatenschap Vorig jaar hadden we met tentoonstellingen van Anish Kapoor en Ai Weiwei 120 000 bezoekers getrokken terwijl het eigenlijk is ingericht op ongeveer 30 000 bezoekers Mijn vader komt uit Tilburg en heeft na de textielcrisis in de jaren zestig een spinnerij uit een failliete boedel gekocht In die lege fabriek is Museum De Pont uiteindelijk gevestigd En het grachtenpand waarin Huis Marseille nu zit is zijn oude advocatenkantoor Vorig jaar heb ik voor mijn inzet als mecenas in de kunsten een Zilveren Anjer gekregen van het Prins Bernhard Cultuur Fonds Dat is fantastisch natuurlijk Ik ben ontzettend trots op het succes van die musea Toch zeg ik altijd maar het is allemaal ijdeltuiterij Ik schep er niet graag over op Een favoriet object uitkiezen vind ik moeilijk Maar als het dan toch moet met het mes op de keel dan ga ik voor Chiesa dei Frari een fabelachtige foto Hij hangt in Huis Marseille en is van de fotograaf Thomas Struth Je ziet een altaarstuk in een gotische kerk in Veneti De lichtinval is prachtig en het lijnenspel ook Als jij en ik een foto maken van een hoog gebouw dan buigen de lijnen naar elkaar toe maar bij Struth zijn ze kaarsrecht Er wordt een huwelijk voltrokken in de kerk Het is overweldigend als je ervoor staat een werk van ruim twee meter hoog Dat moet je echt zien om het te begrijpen Vroeger ging ik naar alle grote beurzen Basel Londen Veneti Ik heb eindeloos om deze foto van Struth heen gedraaid Op een gegeven moment viel het kwartje Toen heb ik het gekocht in Keulen Dat is al twintig jaar geleden Inmiddels is het tien keer zo veel waard geworden Struth heb ik vaak ontmoet Er hangen inmiddels drie werken van hem in Huis Marseille en drie in Tilburg Toen ik 65 werd kreeg ik een foto die hij had gemaakt van mij en mijn vrouw Joy Zijn foto s gaan vaak over mensen en gezinnen Ze zijn heel expressief Dat doet mij veel meer dan een mooie auto Nos Iungit Amicitia 63

Page 33

tekst Arnout ter Haar Osiris 78 ILLUSTRATIE Kleur Holland essay De ormende jaren Zelf kunst bedrijven kan deuren openen in de ziel die anders gesloten zouden blijven juist in die bijzondere jaren tussen school en het volwassen leven in Hoe werkt dat precies Over de ontwikkeling van het gevoelsleven en de eigen identiteit tijdens de zoektocht naar nieuw houvast I k werd destijds lid van muziekvereniging Aedon omdat er een koor werd opgericht en het samen zingen mij wel leuk leek Muziek was in mijn ouderlijk huis passief aanwezig er was veel meer belangstelling voor hockeysticks en tennisrackets dan voor blokfluit en klarinet Bovendien was ik de enige in het gezin die iets aan muziek deed solitair een deuntje blazen was weinig belonend Samen met anderen in een koor zingen leek me een aantrekkelijke optie Het koor was nog niet opgericht of er werd duidelijk dat wij mee zouden doen aan de musical Anatevka Verveling tijdens een repetitieweekend van die musical waar het koor weinig te doen had leidde tot de oprichting van de heuse subvereniging het Amsterdams Belcanto Collectief een klein zanggezelschap dat tot op heden bestaat Niet lang na dat repetitieweekend vond er een playbackwedstrijd plaats op de soci teit Wij besloten mee te doen waarbij de eerste prijs ons werd onthouden omdat we zelf gezongen hadden Het bleek de opmaat voor een serie optredens in binnen en buitenland veelal bij diners tussen de soep en het hoofdgerecht maar ook bij huwelijken en bedrijfsuitjes Wat heeft het zingen mij gebracht Ben ik beter gaan studeren door het zingen Waarschijnlijk niet maar het heeft mij een bijzonder hechte en intieme vriendschap met vijf anderen opgeleverd die ik voor geen goud had willen missen Had deze vriendschap ook kunnen ontstaan als we elkaar regelmatig in de kroeg of op het sportveld waren tegenkomen Nee ik durf met stelligheid te beweren dat dit niet het geval zou zijn Het is het samen zingen dat aan de bron van deze vriendschap ligt Om samen meerstemmig te zingen zonder instrumentale ondersteuning dien je volledig gericht te 64 Nos Iungit Amicitia zijn op de anderen Het afstemmen is van belang om de beoogde harmonie in de stemmen te laten ontstaan en dat betekent je eigen narcisme temperen en je voegen naar het geheel Om goed te kunnen zingen moet je je kunnen openen letterlijk om het geluid kleur en kracht te kunnen geven maar ook in emotionele zin De stem is een doorgeefluik van onze emoties aan iemands stem is vaak te horen hoe hij zich voelt de stem liegt niet Durven zingen is dus ook durven voelen Het maakt kwetsbaar op een podium gaan staan en zingen voelt een beetje alsof je in je blote kont staat naakt en zichtbaar voor het publiek Het samen repeteren toewerken naar een optreden de gedeelde spanning voorafgaand aan een optreden de adrenalinerush tijdens een uitvoering en de ontlading na afloop zorgen voor een verbinding met elkaar die veel verder gaat dan een avond ouwehoeren in de kroeg Het vormt zo een hechte en intieme basis waarop de vriendschap goed kan gedijen En hoewel het zingen na ruim dertig jaar wat naar de achtergrond is verdwenen is het bijzondere aan de vriendschap met deze vijf anderen er nog altijd Opgewonden Wat zegt de psychologie over het beoefenen van kunst Voor Freud was het maken van kunst gerelateerd aan het lustprincipe dus kunst als uiting van gesublimeerde seksuele bevrediging We moeten leren onze seksuele en agressieve impulsen te beheersen en te kanaliseren Deze driften kunnen dan worden omgezet in maatschappelijk geaccepteerde vormen zoals werk wetenschap en kunst Succesvol gesublimeerde seksualiteit is een positieve kracht en het cre ren van schoonheid of het hebben Nos Iungit Amicitia 65

Page 34

Ben ik een betere psychotherapeut geworden doordat ik op het corps samen met anderen ben gaan zingen Ja ik denk het wel van een esthetische ervaring verzacht het lijden dat nu eenmaal inherent aan het leven is net zoals de ongesublimeerde seksualiteit dat kan Hoewel het gedachtegoed van Freud op veel aspecten bekritiseerd is vind ik dit idee zo gek nog niet Het is niet moeilijk om een parallel te trekken tussen de hierboven beschreven sequentie van voorbereiding op een optreden de aangename spanning die dat mee brengt de rush tijdens het optreden en de bevrediging als het voorbij is en het applaus in ontvangst genomen wordt enerzijds en de seksuele opwindingscurve anderzijds En eerlijk gezegd als ik lekker aan het schrijven of schilderen ben ervaar ik ook vaak een energie en opgewonden gretigheid die een sterke overeenkomst heeft met die van de seksualiteit Van muziek is bekend dat het de afgifte van het stresshormoon cortisol verlaagt waardoor we ons beter kunnen ontspannen Het activeert ook het beloningssysteem in onze hersenen dat actief is bij seks lekker eten en het gebruik van drugs waardoor we ons goed of beter gaan voelen en naar meer verlangen Een eeuw na Freud is het dankzij voortschrijdende ontwikkelingen in de neurowetenschappen mogelijk om in kaart te brengen welke hersengebieden actief zijn bij het maken van kunst Neuro esthetica heet deze jonge tak van de wetenschap die zich bezighoudt met het onderzoek naar neurale processen die ten grondslag liggen aan esthetisch gedrag en naar de psychologische processen die daarbij opgeroepen worden Veelal gebeurt dit door neurale activiteit met behulp van hersenscans te lokaliseren De mythe dat creativiteit in de rechterhersenhelft gemedieerd wordt is al lang verlaten bij creatieve processen zijn vele hersengebieden actief waarbij naast voor de hand liggende gebieden die actief zijn bij het verwerken van visuele of auditieve stimuli ook gebieden die geassocieerd worden met oordeelsvorming beloning en emoties een rol spelen Bekend is dat na hersenbeschadiging creativiteit opeens kan verdwijnen maar evenzeer opeens kan opduiken waarschijnlijk omdat er door de beschadiging nieuwe neurale verbindingen gelegd worden Meelevend In 2013 publiceerden onderzoekers dat het lezen van literatuur het inlevingsvermogen bevordert Als verklaring voor dit fenomeen werd aangedragen dat literaire fictie 66 Nos Iungit Amicitia immers gelaagde karakters beschrijft die een ontwikkeling doormaken Lezers moeten dus leren zich goed in te leven in de gedachtewereld van de personages en deze vaardigheid is kennelijk overdraagbaar bij het op juiste wijze interpreteren van gezichtsuitdrukkingen van andere mensen Proefpersonen die alleen verhalen met voorspelbare en platte karakters lazen over bijvoorbeeld de boef versus de held scoorden slechter op het interpreteren van gezichtsuitdrukkingen Er is een veelheid aan dit soort onderzoeken waarbij het scheppen van kunst of het waarnemen van kunst gerelateerd wordt aan een specifieke vaardigheid of gedrag Wat is bijvoorbeeld het effect van het luisteren naar klassieke muziek op de ontwikkeling van het ruimtelijk inzicht Heeft het creatief vermogen invloed op het probleemoplossend vermogen van studenten en zo ja is dat creatief vermogen dan te trainen Nemen cognitieve vaardigheden toe na het aanbieden van kunstonderwijs De lijst van dit soort onderzoeken is lang en indrukwekkend de uitkomsten zijn dat helaas niet Vaak zijn de effecten zeer beperkt en als ze zich al voordoen slechts gebonden aan de experimentele context en weinig generaliseerbaar En toch zal een ieder die zelf actief kunst beoefent bevestigen dat het creatieve proces wel degelijk invloed heeft op andere vaardigheden bijvoorbeeld op de verbeeldingskracht op het denken in metaforen en symbolen op het leren omgaan met ambivalentie en op het aanleren van een open en nieuwsgierige leerattitude ook al blijkt dat vooralsnog moeilijk meetbaar Kwetsbaar De studententijd is een bijzondere tijd in die zin dat het een vormende periode betreft waarbij oude structuren losgelaten worden terwijl nieuwe structuren nog weinig houvast bieden De periode van de jongvolwassenheid kent de volgende psychologische ontwikkelingstaken het ontwikkelen van een eigen identiteit en een herori ntatie op datgene wat vanuit het ouderlijk huis is meegekregen Het gaat daarbij om emotionele losmaking van de ouders het bereiken van autonomie ten opzichte van de ouders het kunnen aangaan van intieme relaties en het kunnen hanteren van innerlijk beleefde conflicten In mijn psychotherapiepraktijk zie ik relatief veel studenten die met juist deze problemen worstelen al zullen ze in de regel met heel andere klachten verwezen worden zoals depressie en angst Het is een bijzondere periode een overgangsperiode die kwetsbaar maakt en niet voor iedereen even goed uitpakt Het loslaten van de oude structuren gezin school de vrienden uit de buurt of klas terwijl de eigen identiteit nog wankel is kan voor veel turbulentie in het gevoelsleven zorgen In dit vacu m ligt het gevoelsleven als het ware open en ontstaat een grote ontvankelijkheid voor externe prikkels peergroup pressure bijvoorbeeld of voor impulsen die van binnenuit komen Muziek maken toneelspelen schrijven of schilderen zijn dan uitstekende expressiemiddelen om iets met deze turbulentie te doen om te voorkomen dat de emoties naar binnen slaan en tot klachten als depressie angst of paniek leiden Het openliggende gevoelsleven maakt ons dus zowel kwetsbaar voor het ontwikkelen van psychische klachten als ontvankelijk voor het kunnen pieken op het creatieve vlak Waar lid worden van een dispuut vaak in eerste instantie gericht is op het conformeren aan de groepsidentiteit en soms gepaard gaat met het tijdelijk opgeven van de eigen identiteit geeft kunst juist de ruimte en de legitimatie om je te differenti ren je op een heel persoonlijke manier te manifesteren Op zo n manier kan er persoonlijke groei ontstaan en kan een andere kijk op het eigen leven ontstaan Als de identiteit eenmaal stevig verankerd is en het gevoelsleven niet meer zo open ligt en bovendien de aandacht gericht wordt op de eerste serieuze baan en het aangaan of in stand houden van de partnerrelatie dan kan het gebeuren dat de creativiteit naar de achtergrond verdwijnt en soms pas na de pensionering weer zichtbaar wordt Geraakt Ben ik door het samen zingen in het Amsterdams Belcanto Collectief een betere psychotherapeut geworden Ja dat denk ik wel het vermogen om het contact met mijn gevoelsleven goed op peil te houden werd niet alleen getraind in alle cursussen workshops en de opleidingstherapie die ik volgde maar evenzeer in het samen muziek maken Mij te openen voor en geraakt te worden door de muziek is niet wezenlijk anders dan het vermogen om open te staan voor de gevoelswereld en innerlijke conflicten van mijn pati nten Studenten kennis laten maken met kunst biedt hen de kans de turbulentie in het gevoelsleven te kanaliseren en zich te openen voor het schilderij de dans of het pianotrio en hen kennis te laten maken met een andere kijk op de wereld en zichzelf Een wereld die vreugdevol en energiek kan zijn ingetogen en verstild hard en aangrijpend of juist melancholiek maakt en de tranen laat stromen En misschien is dat wel het antwoord op de vraag waartoe kunst kan dienen Niet om ergens anders vaardiger in te worden maar om zelf geraakt te worden en van daaruit meer open te kunnen staan voor de gevoelswereld van de ander Scheppen en schouwen ontroeren en verbinden Arnout ter Haar is psychotherapeut en heeft een eigen praktijk in Amsterdam Hij publiceerde naast vele wetenschappelijke artikelen de romans Brak en Lichtjaar en hij schildert Nos Iungit Amicitia 67

Page 35

tekst Bob Duynstee Hera 81 Bedrijfscollecties WERK IN DE WINKEL Ook organisaties leggen kunstcollecties aan Drie curatoren aan het woord LUMC DSM Sandrine van Noort Atzo Nicola 68 Nos Iungit Amicitia MArc De HAAN Z e had kunstgeschiedenis willen studeren maar dat was geen goed idee vonden haar ouders En hoewel ik helemaal niet zo n meegaand kind was heb ik gek genoeg dat advies toch opgevolgd Ik dacht dan haal ik de kunst er wel af en ga ik geschiedenis doen Van Noort Fiore 86 is verantwoordelijk voor alles wat met kunst in het LUMC te maken heeft Eigenlijk moet je proberen om later te gaan doen wat je als kind al heel leuk vond om te doen Ik verzamelde potscherven fossielen en pijpjes van kalksteen die je bij ons rond het schoolplein kon vinden Dat ging ik allemaal rubriceren beschrijven en in mijn kamer uitstallen Dus dat verzamelen zat er al vroeg in Ze is het blijven doen Voor het opbouwen van een collectie zoals die van het LUMC moet je goed op de hoogte zijn van wat er speelt Ik ga op pad naar galeries kunstenaars en afstudeertentoonstellingen op kunstacademies en probeer er als de kippen bij te zijn als ik daar iets tussen zie hangen Daarnaast stelt ze tentoonstellingen samen die raakvlakken hebben met de mogelijke beleving van pati nten zodat het een soort venster is vanuit de besloten wereld van het ziekenhuis Zo maakte ze Paradise Gained Al voelen pati nten zich ellendig via zo n expositie kunnen ze dan toch even het paradijs ervaren van een kunstenaar Hoewel ze de kunst had weggelaten was Sandrine van Noort voor Chinese Purple van David Lindberg de grap dat ze na haar studie geschiedenis meteen een baan kreeg die met kunst te maken had de collectie oude kunst en voorwerpen van ABN AMRO in kaart brengen Met het VOC verleden en de NHM als voorloper van ABN had je het al gauw over een knoepert van een collectie Ze maakte presentaties van oude rekenmachines en waardepapieren en kwam gaandeweg ook hedendaagse kunst tegen Toen haar gevraagd werd om de kunstcollectie van de bank ook voor medewerkers toegankelijk te maken via een interne kunstuitleen wist ze het zeker Dit wil ik blijven doen Iedere kans die nu op mijn pad komt en iets met kunst te maken heeft moet ik pakken Gezonde gastvrijheid Ze had een tijdje haar eigen bedrijf Voor slot Zeist en de Vishal in Haarlem organiseerde ze tentoonstellingen ze stelde een kunstcollectie samen voor het Willem Arntszhuis in Utrecht en voor het Haarlems Dagblad schreef ze kunstrecensies Ook werkte ze kort voor een commerci le kunstuitleen Dat was net of ik tandpasta verkocht Ik moest lijstjes aanleggen met prospects en hot prospects Ze werd er niet gelukkig van In 2004 zag ze alsnog de mogelijkheid om een master in kunstgeschiedenis te doen en uitgerekend toen ze klaar was stond er een functie bij het LUMC in de krant Alles wat ik op dat moment voor verschillende klanten deed kon ik hier onder n dak doen De collectie bestaat nu uit 2 500 werken achthonderd in de vorm van schilderijen beelden fotografie en video s en het overige betreft grafiek dat in oplage gemaakt is Alles is te zien in het hele gebouw Ik zie dat ziekenhuizen steeds meer iets met kunst willen Dat heeft ook te maken met de healing environment gedachte kunst is gezond Het LUMC zit niet op die lijn maar gastvrijheid en dat mensen zich goed moeten voelen in het ziekenhuis is ook bij ons een belangrijk aandachtspunt En daar draagt kunst zeker aan bij D e eerste twaalf jaar van zijn werkende leven heeft Atzo Nicola Hebe 80 in de kunst en cultuur ge zeten in de Raad voor de Kunst en de latere Raad voor Cultuur Na een staatssecretariaat in Balkenende I en een ministerspost voor Koninkrijksrelaties in Balkenende III zit Nicola nu in de kunststof als directeur van DSM Nederland Buiten zijn werk verlangt hij onverminderd naar theater en muziek Dat is bijna fysiek Dat was al zo tijdens zijn studie Het corps wat ik daar alle maal kon doen maar ook in de stad Ik heb het werkelijk op ge slurpt Overal waar je in de jaren tachtig binnen het corps de hoge C van cultuur hoorde kwam je hem in een of andere hoedanigheid tegen Ik zong en sprong zelf ook maar kreeg op een gegeven moment wel door dat je voor het echt goede zingen en acteren niet bij mij moest zijn Ik dacht laat ik het dan maar gaan organiseren De productie van de musical Candide in 84 was zijn chef d oeuvre Anatevka het jaar daarvoor was al h l leuk maar Candide was beter Echt goed zegt hij Waar kwam die culturele interesse vandaan Ik kom uit een artistiek gezin Vader was architect moeder volgde de beeldende kunst op de voet Er werd altijd muziek gemaakt Niet op hoog niveau maar wel veel Maar het meest fascinerend vond ik nog de theatervoorstellingen waar mijn ouders mij mee naar toe namen Ook buiten het corps dompelde Atzo zich onder in de Amsterdamse cultuur We gingen naar elke rare film die niemand begreep lazen elk boek waar niemand Atzo Nicola voor Koning van Helen Verhoeven 2012 een touw aan kon vastknopen en bezochten elke pling plong muziekvoorstelling Prettig prikkelen Nicola is voorzitter van de kunstcommissie van DSM We zijn nog niet zo heel lang geleden gericht en actief moderne kunst gaan verzamelen Er zijn bedrijven met veel grotere collecties wij hebben nu zo n achthonderd werken Maar dat zijn wel werken die van de muur springen Werken waar mensen iets van vinden die iets met mensen doen Een beetje conversation pieces zonder nou meteen te willen provoceren Een museum is natuurlijk een ruimte waar alles moet kunnen maar dit is semi openbare ruimte waar je mensen niet voor het hoofd moet willen stoten Het moet een prettige werkplek blijven zegt Nicola Prettig prikkelen zo vat hij het beleid voor zijn bedrijfsomgeving samen DSM verzamelt werken van nationale en internationale kunstenaars We hebben verder geen strakke filosofie Werken moeten bij DSM passen maar dan wel in de ruimste zin van het woord namelijk dat we een innovatief duurzaam beweeglijk bedrijf willen zijn De kunstcommissie doet het aankoopbeleid niet dat doet de conservator maar praat wel mee over elk werk dat wordt aangekocht en tentoongesteld Ik vind dat ook wezenlijk Het hoofdkantoor van DSM is vooral een functioneel gebouw Toen ik daar voor het eerst kwam om mensen te spreken nog voordat ik hier aan de slag ging zag ik de kunst en dat heeft voor mij toen werkelijk uitgemaakt Ik zag werken echt van de muur komen en dacht h het moet toch anders zijn dan de sfeer van dit gebouw alleen doet vermoeden Hier moeten mensen werken met een open mind in een wereld die innovatief en spannend is Het maakt dus echt uit Nos Iungit Amicitia 69

Page 36

Doe mee Draag bij Update van stichting M O e t Wat ooit drinkend aan de bar ontstond als een idee voor een brug tussen het ASC AVSV en Afrika is inmiddels uitgegroeid tot een toonaangevende stichting Met Onderwijs Een Toekomst dat is waar stichting M O E T voor staat In 2009 werd hier gestalte aan gegeven door onze Ambachtsschool in Bobo Dioulasso Burkina Faso Inmiddels hebben 27 leerlingen eindexamen gedaan op de school We zijn nu bezig aan ons tweede grote project de Landbouwschool in Toussiana De grond is verkregen het curriculum is geconcretiseerd en de definitieve tekeningen van de architecten zijn gepresenteerd Alleen de bouw rest ons nog Als u interesse heeft in dit bijzondere initiatief voor studenten en door studenten kunt u onze website bekijken www stichtingmoet nl AkzoNobel Hester Alberdingk Thijm L ustrum 1982 Hester Alber dingk Thijm Audentes 78 hielp bij de organisatie daarvan in de Beurs van Berlage die toen nog de Koopmansbeurs heette Ze draaide overuren en deed daarnaast de modeopleiding aan de Rietveld Academie Haar inzet was het stichtingsbestuur van de Koopmansbeurs niet ontgaan Daar hadden ze besloten om de beurs in te zetten als cultureel instituut maar dan zonder subsidiegelden Het bestuur vroeg Alberdingk Thijm om die kar te gaan trekken Ik wist niks maar kreeg een bos koperen sleutels van een conci rge die daar nog in zo n hokje zat en te lui was om op te staan Hier zoek het maar uit was de boodschap Een van haar eerste tentoonstellingen betrof de theaterstukken van Karel Appel Om wat bij te verdienen was ze stewardess bij de KLM Aan boord van de eerste klas zat een hele norse man uit New York Karel Appel zo bleek Die heb ik voor de Beurs weten te strikken Zo ben ik begonnen Door dat vliegen kon ik heel goedkoop wereldwijd tentoonstellingen bekijken die ik vervolgens naar Nederland haalde Kunst is een ingewikkeld spel Mijn vader was voorzitter van Wolters Kluwer Toen ik later directeur werd van de Beurs van Berlage vroeg hij Kunst Kun je niet beter iets in de communicatie gaan doen Na zijn pensionering werd hij gevraagd om 70 Nos Iungit Amicitia ervaring zOnder theOrie is blind Maar theOrie zOnder ervaring is niet Meer dan een intellectUeel spelletje Hester Alberdingk Thijm in een sculptuur van Gijs Assmann Op de achtergrond foto van roy Villevoye voorzitter te worden van de Nieuwe Kerk Toen moest hij erkennen dat het bestuur in de culturele sector complex is Om niet alleen te sturen op de inhoud maar de inhoud ook te kennen dat is een jarenlang proces Daarom heeft iemand als Jos de Pont met musea die kunnen wedijveren met het Stedelijk meteen een expert als Hendrik Driessen aangetrokken Het gaat om kennis contacten en consequente keuzes in beleid en zeker niet om macht en geld Dat is ook de link met de kunstenaars zelf Een Francis Bacon Anselm Kiefer Ai Weiwei en Marlene Dumas zijn behept met zo n inhoudelijke gedrevenheid die hebben dat werk nooit gemaakt om daar rijk mee te worden Er zijn mensen die vanuit passie of maatschappelijk bewustzijn de kunst in gaan na een succesvolle carri re in het bedrijfsleven Dat wil niet zeggen dat ze begrijpen hoe een ultra complexe museale wereld in elkaar zit Openbreken Via Boymans van Beuningen waar ze vanaf 1990 verantwoordelijk was voor educatie marketing communicatie en sponsoring werd ze in 1995 door Kees van Lede gevraagd om voor Akzo Nobel een kunstcollectie aan te leggen Haar eerste gedachte was we gaan niet kopen wat de directie mooi vindt maar zetten een kunstbeleid op poten dat past bij dit bedrijf En dit bedrijf ontwikkelt de materialen voor de Pathfinder op Mars en in die tijd de mannenpil Dan moeten we ook een collectie opbouwen van spraakmakend hedendaags werk dat de kleur van de tijd weergeeft vond ze Inmiddels bestaat de verzameling uit zo n 1800 topwerken Schilderijen sculpturen en video s die veelvuldig als bruiklenen functioneren in musea over de hele wereld Kunst is binnen een bedrijf als AkzoNobel een vrije vogel We zijn het onkruid van buiten dat hier welig tiert Dat is hier de functie van kunst Voor de rest is alles tegenwoordig branding We geven wekelijks rondleidingen en dagelijks zijn hier mensen te gast die een minirondleiding krijgen We zien echt mensen openbreken Je mag het afschuwelijk vinden mooi vinden er tranen van in je ogen krijgen of er boos op worden Het maakt niet uit Als het maar wat doet edUcatiOn is the key tO UnlOck the gOlden dOOr Of freedOM Deze quote van de beroemde uitvinder George Washington Carter maakt glashelder duidelijk waar stichting M O E T in gelooft educatie geeft aan kinderen de vrijheid van het maken van hun eigen keuzes waardoor ze kunnen kiezen voor een betere toekomst voor zichzelf en hun familie De leerlingen worden op de Ambachtsschool opgeleid in een van de volgende ambachten mechanica automechanica metaalbewerking of houtbewerking a gOal withOUt a plan is jUst a wish antOine de saint exUpery De Duitse filosoof Immanuel Kant geeft hiermee precies weer waarom de formule van stichting M O E T zo succesvol is Door middel van educatie in combinatie met de toepassing hiervan in de praktijk kunnen de leerlingen snel aan de slag bij verschillende stage plekken Met de goede prestaties die zij neerzetten cre ren zij mogelijkheden voor zichzelf om na hun opleiding meteen aan het werk te gaan kOstbaar is de wijsheid die dOOr ervaring wOrdt verkregen rOger aschaM Omdat meer dan 80 van de economie van Burkina Faso agrarisch is ontstond het idee om een Landbouwschool te bouwen Met de westerse kennis kunnen wij de lokale bevolking helpen de effici ntie te verhogen Door meerdere valkuilen zoals het cultuurverschil hebben wij ervaring opgedaan en gaan wij vol goede moed beginnen aan de bouw van de nieuwe school In april 2013 hebben we een stuk grond weten te bemachtigen Op een wel heel originele manier hebben wij met 40 broden en 2 flessen Pastis het dorpshoofd zover gekregen dat hij een mooi stuk grond beschikbaar stelde Op 2 april werd de tweede stap richting ons doel gezet Na de grond te hebben verkregen in 2013 zijn de definitieve tekeningen door de architecten gepresenteerd in de Bibliotheek van de toko Op de Landbouwschool zullen er drie richtingen worden onderwezen gewassen verbouwen veeteelt en productverwerking Hier zijn aparte gebouwen voor evenals een gebouw voor de algemene vakken zoals taal en rekenen Ook komt er een aula wat de plek wordt voor iedereen om samen te komen voor onder andere de lunch schoolfeesten en de markt

Page 37

tekst Violet Bijvanck Lllorien 85 fotografie Emilie Hudig Chess 93 familieportret Alle drie eentje De mannen van de drie zusjes Van Bon zijn niet alleen zwagers maar ook jaargenoten dispuutgenoten en vrienden voor het leven H Met de klok mee vanaf links Eline van Bon Reinier Schwietert Marion van Bon Tammo Pels Rijcken Erik Verhaar Mart van Bon 72 Nos Iungit Amicitia et corps als huwelijksmarkt drie Viatorezen uit 81 voerden de jaarband wel erg ver door en trouwden ieder een zusje Van Bon Dat lag zeker niet voor de hand Mart Audentis 81 dook op de maandagavond onmiddellijk de Viator hoek in maar Eline Jonquille 83 liep er juist met een grote boog omheen Marion Kewajam 87 had niet eens dezelfde borrelavond als Viator Mart viel al in haar tweede jaar voor Reinier Schwietert ook al vond ze hem zelf afkomstig uit Laren een verschr kkelijke kakker Hij had zo n collegesjaal dat kon echt niet Hij besteedde geen aandacht aan haar en dat deed het m De eerste keer dat hij bij de familie thuis kwam vonden haar zusjes hem meteen leuk Marion Mart is druk en Reinier is rustig en lacht het hardst om Mart Eline en Erik Verhaar kwamen elkaar na hun corpstijd tegen op een huwelijk Eline dacht die is veranderd Erik belde twee dagen later om af te spreken en drie maanden later vroeg hij haar ten huwelijk Zijn lijfspreuk Beter gaat het niet worden Ze zei ja Tammo Pels Rijcken had meer moeite een zusje Van Bon aan de haak te slaan Hij had nogal een reputatie met de dames en zijn jaargenoten hadden hem verboden het met hun kleine schoonzusje aan te leggen om haar vervolgens te dumpen Op een dag vroeg hij Marion mee naar Londen om langs te gaan bij Eline en Erik Hij had zorgvuldig gepland hoe het moest gaan Eline Maar hij gedroeg zich het hele weekend enigszins vreemd hij was zichzelf niet Op de terugweg legde hij zijn kaarten op tafel en raakte zo toch een gevoelige snaar bij Marion En zo veranderde twintig jaar geleden het kerstdiner van de familie Van Bon in een half jaaretentje van Viator 81 Zitten de drie heren nog als laatsten aan de kerstdis dan zingen zij uit volle borst hun dispuutslied De zusjes kennen het uiteraard ook en barsten los Viator hoog huhoog huhoog De dames typeren hun mannen als extreem sportief verschillend maar gelijkwaardig ruwe bolster blanke pit grote bekken maar eigenlijk braaf en trouw D Viatorees volgens hen een geheel objectief oordeel van de zusjes uiteraard Er is nog een harde kern Viator vrienden van vroeger zij ondernemen samen veel Voor schaatsen bijvoorbeeld zeggen de mannen alles af De zusjes gaan soms wel mee maar volgen dan hun eigen programma Mart Ik kan best wel schaatsen maar zij gaan gewoon nooit meer stoppen Eline Het is met kerst vakanties en sowieso als we bij elkaar zijn wel uitermate makkelijk Iedereen vindt het altijd leuk om elkaar te zien Dat is heel fijn Totdat het ergens fout gaat zegt Mart en ze schrikt meteen van haar eigen cynisme Maar dat gaat niet gebeuren zeggen Marion en Eline er meteen vol overtuiging achteraan Nee maar stel dan is de ellende net zo groot als dat de vreugde nu is Niets wat daar op wijst Zelden zo n vanzelfsprekend gezelschap gezien Moeder Van Bon heeft wat ze altijd al wilde een elftal jongens drie schoonzoons en acht kleinzoons Helaas heeft vader Van Bon dat niet kunnen meemaken hij stierf vijfentwintig jaar geleden Martje en Reinier waren toen al samen en op hun afstudeerborrel had vader nog staan praten met Erik en Tammo Hij vond het heel aardige jongens zei hij achteraf Dat is voor de zusjes een fijne gedachte Alleen dochters en toch het Viator lied op het kerstdiner Nos Iungit Amicitia 73

Page 38

tekst Beau van Erven Dorens Thalia 90 RODE KAART EN ROT OP MET DIE ROMMEL M aakt Marcel Wanders kunst De ontwerper denkt van wel Hij maakt stoelen tafels lampen en vazen en andere huisraad en laat zich daarbij ondermeer inspireren door neuspulksels U denkt dat ik het verzin van die pulksels maar dat is niet het geval Ik moest bijna kotsen toen ik het zag De afwerking van de lampen en vazen is intens burgerlijk en niveau nihil rechtstreeks uit de 3d printer het liefst in de favoriete kleuren van de nouveau riche zwart grijs en wit De ontwerper zelf draagt trouwens ook het liefst zwart en dan het witte overhemd tot de navel open om zijn Ibiza bruine borst en hals met nauwsluitende kralenketting te tonen Veel ernstiger is het dat anderen k vinden dat Marcel Wanders kunst maakt Hij heeft dit jaar nota bene zijn eigen overzichtstentoonstelling in het Stedelijk Museum in Amsterdam Overzicht van wat Van tien jaar edelkitsch Tien jaar jatten van Ikea Daar stonden zijn vaasjes en hingen zijn lampjes en geknoopte stoeltjes en allerlei andere waardeloze prullaria column Alles in diezelfde gesauste gladde non vormen Ik had zin om de hele expositie met een honkbalknuppel in elkaar te timmeren Maar zo n vaas van die Wanders die spat niet lekker uit elkaar nee die blijft natuurlijk als een soort rubber om je knuppel heen kleven Je kan beter een vlammenwerper meenemen en alles tot n grote zwarte klont affakkelen Het was overal lekker donker net als in de hippe restaurants waar deze gelkoppen graag met hun rolexen wapperen Op de muren staan in een ordinair cursief allerlei gejatte wijsheden en gratuite spreuken van de Hollandse ontwerpgoeroe We are poets secretly engineering Nee Marcel je bent geen po eet je bent een pro leet Wiens schuld is het dat de producten van Marcel Wansmaak tot kunst worden verheven De voormalig directeur van het Stedelijk Museum Anne Goldstein is absoluut een aperte artistieke mislukking en een draak van een wijf bovendien maar ik vrees toch dat het aan ons ligt het volk De media hebben de publiciteitsgeile Wanders verheven tot kunstenaar dat idee wordt nageaapt en op een gegeven moment is Wanders daadwerkelijk een kunstenaar En er is geen scheidsrechter die zegt dit is afzichtelijk je krijgt een rode kaart en nu oprotten met die rommel Dat was de functie van de elite maar de oude elite ligt knock out monddood en straatarm in een hoek En de moderne elite is samengesteld uit mensen die hun fortuin hebben opgebouwd via de laagste beroepen in de maatschappij bankiers projectontwikkelaars en makelaars Zij hebben smaak noch moreel besef een desastreuze combinatie voor de vaderlandse cultuur Wat nu Een oproep tot een esthetisch reveil Een culturele revolutie Nee Er is geen hoop Fuck de kunst Ik ga werken aan mijn single handicap Zo kijk je er toch weer met heel andere ogen naar Hans Willem van der Neut huisartsvanderneut praktijkinfo nl Xavier Hofman prinsengrachtpraktijk nl Ernst Wijsmuller huisartsenkuiper nl Ilona Statius Muller huisartsenkuiper nl Marc Kaaij wetering praktijkinfo nl Nos Iungit Amicitia 74